Διαβάζω καλά
Διαβάζω καλά την εκφώνηση του θέματος παραγωγής λόγου σημαίνει επισημαίνω και κατανοώ:
- Την επικοινωνιακή περίσταση: τις συνθήκες (την αφορμή, τον τόπο, τον χρόνο, την ιδιότητά μου), τον αποδέκτη του κειμένου μου, τον λόγο (την αιτία ή/και τον σκοπό) για τον οποίο γράφω το κείμενό μου.
- Τον τύπο του κειμένου (άρθρο, ομιλία ή επιστολή).
- Τη συνολική έκτασή του.
- Πόσα και ποια είναι τα ζητούμενα.
- Αν δίνεται θέση/δεδομένο ή αν θα χρειαστεί να πάρω εγώ θέση και ποια.
- Πώς θα την τεκμηριώσω: με «γιατί», με «πώς» ή με «γιατί» και «πώς».
- Πόσες και ποιες νοηματικές/θεματικές ενότητες θα συνθέτουν το γραπτό μου, ποιο είναι το θέμα και το περιεχόμενο της καθεμιάς, ποια η έκτασή της. Αν υπάρχουν υποενότητες σε αυτές, ποιο είναι ακριβώς το θέμα και το περιεχόμενο της καθεμιάς ή αν μπορώ εγώ να δημιουργήσω υποενότητες.
- Ποια είναι η μεταξύ τους νοηματική σχέση, διαπίστωση σημαντική για την αλληλουχία και τη συνοχή του γραπτού μου.
- Ποιον ή ποιους χρόνους στην οριστική θα χρησιμοποιήσω.
- Ποια τροπικότητα (επιστημική ή δεοντική) θα χρησιμοποιήσω, για την ανάπτυξη κάθε ζητουμένου.
- Ποιο πρόσωπο θα χρησιμοποιήσω για την ανάπτυξη κάθε ζητουμένου.
- Ποιο είναι το κατάλληλο ύφος και με ποιες γλωσσικές επιλογές θα το επιτύχω.
- Ποιες άλλες πληροφορίες δίνονται, π.χ. μπορούμε να εκθέσουμε τεκμηριωμένα την άποψή μας, όποια κι αν είναι, να αξιοποιήσουμε δημιουργικά τα κείμενα αναφοράς.
Η εκφώνηση του θέματος μας υπαγορεύει όλα όσα είναι απαραίτητα, για να γράψουμε ένα ωραίο, από κάθε άποψη, και αποτελεσματικό γραπτό. Γράφουμε ό,τι ακριβώς ζητείται και όπως ακριβώς ζητείται.
Παράδειγμα
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ως εκπρόσωπος της μαθητικής σας κοινότητας, εκφωνείτε ομιλία (350-400 λέξεις) στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου της περιοχής σας.
α) Να αναφέρετε φαινόμενα παραβίασης των δικαιωμάτων της γυναίκας στη σύγχρονη εποχή στον ιδιωτικό και δημόσιο βίο,
β) εσείς, ως νέα γενιά, μπορείτε να συμβάλλετε έμπρακτα στην επίτευξη της ισότητας των δύο φύλων;
Όποια κι αν είναι η άποψή σας, να την υποστηρίξετε τεκμηριωμένα αξιοποιώντας δημιουργικά και τα κείμενα αναφοράς (Κείμενα 1, 2, 3).
(Θέμα 2023)
Επισημαίνω και κατανοώ:
Αφορμή: Παγκόσμια Ημέρα Προστασίας των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων.
Χρόνος: Σύγχρονη εποχή.
Τόπος: Πνευματικό Κέντρο του Δήμου της περιοχής μας.
Ιδιότητα: Εκπρόσωπος της μαθητικής μου κοινότητας.
Αποδέκτες του κειμένου μου: Συμπολίτες.
Σκοπός: Πληροφόρηση, ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση του αποδέκτη.
Τύπος του κειμένου: Ομιλία.
Συνολική έκτασή του: 350-400 λέξεις.
Ζητούμενα: Δύο (2)
α. Θέμα: φαινόμενα παραβίασης των δικαιωμάτων της γυναίκας.
Δίδεται θέση/δεδομένο: στη σύγχρονη εποχή παραβιάζονται δικαιώματα της γυναίκας.
Ζητείται: ποια είναι αυτά στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα.
β. Θέμα: η έμπρακτη συμβολή της νέας γενιάς στην επίτευξη της ισότητας των δύο φύλων.
Δε δίνεται άποψη/θέση. Ο διαγωνιζόμενος καλείται να δώσει απάντηση στο ερώτημα που διατυπώνεται, η οποία θα είναι και η άποψη/θέση του.
Δυνατές απαντήσεις/θέσεις: ναι, όχι ή εξαρτάται.
Τεκμηρίωση: με «γιατί» ή με «πώς». Το τροπικό επίρρημα «έμπρακτα» υπαγορεύει τεκμηρίωση με «πώς» στην καταφατική απάντηση/θέση «Ναι μπορούμε…», αλλά δεν αποκλείεται η τεκμηρίωση με «γιατί» και στην καταφατική απάντηση και μάλιστα στην αρνητική απάντηση/θέση «Όχι, δεν μπορούμε…».
Νοηματικές ενότητες: Δύο (2) νοηματικές ενότητες θα συνθέτουν το γραπτό μου, όσα και τα ζητούμενα.
α. Φαινόμενα παραβίασης των δικαιωμάτων της γυναίκας.
Υπάρχουν δύο (2) υποενότητες:
1. Παραβιάσεις στον ιδιωτικό τομέα.
2. Παραβιάσεις στον δημόσιο τομέα.
Η έκτασή της μπορεί να είναι δύο (2) νοηματικά αυτοτελείς παράγραφοι, μία για κάθε υποενότητα, με επαρκή ανάπτυξη (150 περίπου λέξεις και για τις δύο παραγράφους).
β. Η έμπρακτη συμβολή της νέας γενιάς στην επίτευξη της ισότητας των δύο φύλων.
Δεν υπάρχουν υποενότητες.
Η επαρκής ανάπτυξή της, ανάλογα με την άποψη/θέση που θα πάρει ο διαγωνιζόμενος, μπορεί να εκτείνεται σε 150 περίπου λέξεις. Ο χωρισμός της νοηματικής ενότητας σε παραγράφους εναπόκειται στην κρίση του διαγωνιζομένου.
Η νοηματική σχέση: Η σχέση μεταξύ των δύο θεματικών/νοηματικών ενοτήτων εξαρτάται από την άποψη/θέση που θα πάρει ο διαγωνιζόμενος. Αν, για παράδειγμα, πάρει τη θέση: «Ναι, μπορούμε…», η νοηματική τους σχέση μπορεί να αναγνωστεί ως σχέση αιτίου-αποτελέσματος: επειδή υπάρχουν τα φαινόμενα παραβίασης των δικαιωμάτων της γυναίκας που προαναφέρθηκαν (αίτιο), γι’ αυτό εμείς, ως νέα γενιά μπορούμε να συμβάλουμε έμπρακτα στην επίτευξη της ισότητας των δύο φύλων (αποτέλεσμα). Αν, για παράδειγμα, πάρει τη θέση «Όχι, εμείς ως νέα γενιά δεν μπορούμε να συμβάλουμε…», η νοηματική τους σχέση μπορεί να αναγνωστεί ως αντιθετική: παρόλο που υπάρχουν οι διακρίσεις που προαναφέρθηκαν, ωστόσο εμείς ως νέα γενιά δεν μπορούμε να συμβάλουμε έμπρακτα στην επίτευξη…».
Χρόνος: Ο τύπος του κειμένου (άρθρο) και η αναφορά στη «σύγχρονη εποχή» υπαγορεύουν τη χρήση Ενεστώτα (επικαιρικότητα).
Τροπικότητα: Από την εκφώνηση του θέματος υπαγορεύεται για την ανάπτυξη και των δύο ζητουμένων η επιστημική τροπικότητα. Για την ανάπτυξη του α΄ ζητουμένου η οριστική έγκλιση (βεβαιότητα) και για την ανάπτυξη του β΄ ζητουμένου η φράση «μπορούμε να» (δυνατότητα).
Πρόσωπο: Για την ανάπτυξη του α΄ ζητουμένου θα χρησιμοποιηθεί το γ΄ ρηματικό πρόσωπο (ενικό και πληθυντικό) και για την ανάπτυξη του β΄ ζητουμένου ενδείκνυται το α΄ πληθυντικό πρόσωπο.
Ύφος: Για την ανάπτυξη του α΄ ζητουμένου πληροφοριακό, σοβαρό, απρόσωπο και αντικειμενικό και για την ανάπτυξη του β΄ ζητουμένου πιο προσωπικό και οικείο, με τη χρήση του α΄ πληθυντικού προσώπου.
Άλλες πληροφορίες:
α. Μπορούμε να εκθέσουμε τεκμηριωμένα την άποψή μας, όποια κι αν είναι.
β. Να αξιοποιήσουμε δημιουργικά όλα τα κείμενα αναφοράς.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου