Προφορικότητα και λογιότητα
Σε κείμενα, σε συζητήσεις, σε ανακοινώσεις, σε διαφημίσεις γίνεται συχνά χρήση λόγιων λέξεων και φράσεων. Μια ιδιαίτερη προτίμησή τους, που όμως, σε πολλές περιπτώσεις, προδίδει άγνοια της λόγιας γλώσσας και της σωστής χρήσης της.
Γι’ αυτό, διαβάζουμε και ακούμε φράσεις-ελληνικούρες, όπως «ανεξαρτήτου ηλικίας», «επίπονα τα μέτρα της κυβέρνησης για τους εργαζόμενους» (να που κοπίασε και σε κάτι η κυβέρνηση για τους εργαζόμενους: για να τους πάρει μέτρα!) κ.ά.
Ανάλογο φαινόμενο παρατηρείται -ίσως όχι σε τέτοιο βαθμό, ακόμα- σε γραπτά μαθητών:
«Αντιθέτως», «βεβαίως», «Επιπροσθέτως», «εν τέλει», «δύναται/-νται», «τίθονται», «ορίσθηκε», «των προαναφερθέντων απόψεων», δεδομένου της άγνοιας του θέματος», «το δοθέν (!) κείμενο» (στην περίληψη), ή της συγγραφέως, της γραμματέως, της ταμίου (ονομαστική: η συγγραφέας, η γραμματέας, η ταμίας) του δασκάλου μου (με εξέτασε προφορικά στο πτυχίο) Γ. Μπαμπινιώτη κ.ά.
Προτίμηση που οφείλεται σε γλωσσικές επιδράσεις που δέχονται οι μαθητές, από διδάσκοντες και όχι μόνο.
Από την άλλη, παρατηρείται ευρεία χρήση λέξεων και φράσεων από την προφορική ομιλία και αποφυγή λέξεων και φράσεων λόγιας προέλευσης. Από το «συναρτάται», από το «άπτεται» ακόμα και από το «σχετίζεται» φτάσαμε στο «έχει να κάνει»! Από το «τίθενται» στο «θέτονται»! Από το «ανταλλάσσω» στο «ανταλλάζω»! Από το «πλήττω» στο «πλήγω», ναι, το διάβασα και αυτό! Και πάει λέγοντας…
Είναι ζήτημα επικράτησης του λόγου που εκφέρεται στα ηλεκτρονικά μέσα και διατυπώνεται στις ψηφιακές σελίδες; Ζήτημα γνώσης; Ζήτημα κανόνων; Ζήτημα φυσικότητας στην έκφραση, ιδιαίτερα αν πρόκειται για εφηβικό κείμενο; Ζήτημα ύφους; Ζήτημα ρυθμού;
Είναι όλα αυτά.
Μα, προπάντων, είναι ζήτημα αισθητικής αντίληψης του λόγου, διδασκόντων, διδασκομένων και γενικά κάθε χρήστη της γλώσσας μας!
Σπυρίδων Κ. Κούτρας
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου