ΕΠΙΣΤΗΜΗ – ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
Πρόλογος
«Η γνώση είναι δύναμη» διακήρυξε ήδη από τον 16ο αιώνα ο Φράνσις Μπέικον. Η επιστημονική γνώση και η τεχνολογία, που αποτελεί την εφαρμογή της, συνοδεύονται από εκπληκτική αποτελεσματικότητα. Προκάλεσαν και προκαλούν βαθιές αλλαγές, ανατροπές. Από τις αλλαγές αυτές άλλες είχαν θετικά και άλλες αρνητικά αποτελέσματα για τον άνθρωπο.
Ανάλυση των εννοιών (ορισμός και διευκρίνισή τους)
Η επιστήμη και η τεχνολογία είναι έννοιες αλληλένδετες, αλλά δεν είναι ταυτόσημες.
Η επιστήμη είναι ένα σύνολο θεωρητικών γνώσεων που προκύπτουν ως αποτέλεσμα μεθοδικήςέρευνας. Η επιστήμη συνδέεται με ένα σύνολο διαδικασιών, συνήθως πειραματικών, που σκοπεύουν στη διερεύνηση των μυστικών της φύσης και των κοινωνικών φαινομένων. Γι’ αυτό μιαγνώση είναι επιστημονική, μόνο εφόσον έχει πειραματική θεμελίωση, ώστε να είναι αντι- κειμενική και δύσκολα να μπορεί να αμφισβητηθεί.
Τεχνολογία είναι η εφαρμογή της επιστημονικής γνώσης για την επίλυση πρακτικώνπροβλημάτων. Θεωρητικά η επιστήμη προηγείται της τεχνολογίας και, θεωρητικά πάντα,τεχνολογία στη σημερινή εξελιγμένη μορφή της δεν θα υπήρχε χωρίς την πρόοδο της επιστήμης. Και λέμε θεωρητικά, γιατί χωρίς τα τεχνολογικά μέσα η επιστήμη θα ήταν ακόμα σε εμβρυώδηκατάσταση. Τεχνολογία και επιστήμη αλληλεπιδρούν και αλληλοτροφοδοτούνται. Εξάλλου, και η εφαρμογή της επιστημονικής γνώσης δεν απαιτεί μόνο ειδικές δεξιότητες, αλλά και ειδικέςεπιστημονικές γνώσεις.
Θετικά αποτελέσματα
§ Στην οικονομία
- Εκμετάλλευση φυσικών πόρων
- βελτίωση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας παραγωγών, επιχειρήσεων, εθνικής οικονομίας
- αυτοματισμός της παραγωγής
- αύξηση της παραγωγής
- μείωση του κόστους παραγωγής και λειτουργίας των επιχειρήσεων
- βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων και των υπηρεσιών
- παραγωγή καινοτόμων προϊόντων
- επέκταση των αγορών
- δημιουργία νέων αναγκών
- αλλαγές στην καταναλωτική συμπεριφορά
- αύξηση των εσόδων
- επενδύσεις
- αύξηση του πλούτου, άνοδος του βιοτικού επιπέδου, ευημερία
§ Στην εργασία
- νέες ειδικότητες
- νέες θέσεις εργασίας
- βελτίωση των συνθηκών εργασίας
- μείωση του χρόνου εργασίας
- εξασφάλιση περισσότερου ελεύθερου χρόνου
- αύξηση της αποτελεσματικότητας
- τηλεργασία
Τηλεργασία
Πλεονεκτήματα
- αυτονομία του εργαζομένου ως προς την κατανομή του χρόνου εργασίας
- περιορισμός των καθημερινών μετακινήσεων και επαγγελματικών ταξιδιών
- χρόνος για άλλες πιο ευχάριστες ενασχολήσεις
- μικρότερη περιβαλλοντική επιβάρυνση
§ Στην υγεία
- καλύτερες και πιο υγιεινές συνθήκες διαβίωσης: ύδρευση, αποχέτευση, καθαριότητα, διατροφή, θέρμανση κ.ά.
- πιο αποτελεσματική πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία ασθενειών, χάρη στα ιατροτεχνολογικά μέσα και τα δραστικά φάρμακα
- τηλεϊατρική
- επιμήκυνση του προσδόκιμου ζωής
§ Στον πολιτισμό
- προώθηση της επιστημονικής έρευνας και γνώσης
- διάδοση της επιστημονικής γνώσης
- πηγή έμπνευσης για καλλιτεχνική δημιουργία: σενάρια έργων επιστημονικής φαντασίας, έργα τέχνης, κινηματογραφικές παραγωγές, προδρομικές μερικές φορές επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων
- ψηφιακή επεξεργασία της πληροφορίας και της εικόνας από την τέχνη
- χρήση τεχνολογικών επιτευγμάτων (λέιζερ, ρομπότ) στην καλλιτεχνική δημιουργία
- τεχνολογικές εφαρμογές για την προστασία και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς (μνημεία, μουσειακά εκθέματα)
- βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας
§ Στην ψυχαγωγία και στη διασκέδαση
- ευκολότερη προσπέλαση της καλλιτεχνικής δημιουργίας από περισσότερους ανθρώπους
- ποικίλες ψυχαγωγικές υπηρεσίες και προγράμματα για όλα τα ενδιαφέροντα
- ψηφιακό βιβλίο
- βιντεοπαιχνίδια
§ Στην επικοινωνία
- υπέρβαση χωροχρονικών περιορισμών
- επικοινωνία με λόγο, με εικόνα και με ήχο (πολυμέσα)
- διάδοση μεγάλου όγκου πληροφοριών, σε μεγάλη εμβέλεια και σε μεγάλο πλήθος δεκτών, με ελάχιστο ή μηδενικό κόστος
- ταξίδια των ανθρώπων με άνεση και ασφάλεια
§ Στην απελευθέρωση του ανθρώπου
- αποδέσμευση από φυσικούς περιορισμούς
- ορθολογική σκέψη, απαλλαγή από δεισιδαιμονίες και προλήψεις, διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων
- απελευθέρωση από κοινωνικούς περιορισμούς: προκαταλήψεις, αναχρονιστικά στοιχεία ζωής
§ Στη δημοκρατία
- «εκδημοκρατισμός της γνώσης»
- ενημέρωση, έκφραση απόψεων και προτάσεων με τη συμμετοχή του πολίτη σε δημόσιες συζητήσεις
- επικοινωνία με τους πολιτικούς, καλύτερη αντιπροσώπευση των πολιτών
- πληροφόρηση του πολίτη για δικαιώματα και υποχρεώσεις που έχει
- διευκόλυνση του πολίτη στη διεκπεραίωση υποθέσεών του και γενικά αποτελεσματικότερη προώθηση και διαχείριση ζητημάτων διακυβέρνησης
- διεξαγωγή εκλογών, δημοψηφισμάτων, δημοσκοπήσεων
§ Η ανθρωπιστική της προσφορά
- προστασία της ανθρώπινης υγείας και ζωής
- έγκαιρη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε ανθρώπους που την έχουν ανάγκη
- απελευθέρωση του ανθρώπου από περιορισμούς που κρατούσαν δέσμια τη σκέψη του
- κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές ευνοϊκές για τον άνθρωπο
- άνοδος του βιοτικού επιπέδου
- απαλλαγή από επίπονες εργασίες
- πίστη στον άνθρωπο, στην αξία και στις δυνατότητές του
§ Στην ηθική βελτίωση του ανθρώπου
- Ο άνθρωπος που ευημερεί, μορφώνεται και ψυχαγωγείται γίνεται και ηθικά καλύτερος. Η επιστήμη και η τεχνολογία συμβάλλουν σε αυτά και επομένως συμβάλλουν στην ηθική βελτίωση του ανθρώπου.
- επικοινωνία, αλληλογνωριμία των ανθρώπων, άρση προκαταλήψεων, ανεκτικότητα, αλληλεγγύη.
§ Στο φυσικό περιβάλλον
- γνώσεις, τεχνολογικές και οικονομικές δυνατότητες αποκατάστασης της φύσης
- παραγωγή και εξοικονόμηση ενέργειας: αντιρυπαντικές τεχνολογίες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
- βιοεπιστημονικές γεωργικές μέθοδοι
- συστήματα έξυπνης διαχείρισης ενέργειας
- ανακύκλωση απορριμμάτων
§ Πυρηνική ενέργεια
Ευεργετικές για τον άνθρωπο εφαρμογές
- παραγωγή ηλεκτρισμού
- αξιοποίησή της στην ιατρική για ακτινοθεραπεία και για την καταπολέμηση ασθενειών
- αύξηση της γεωργικής παραγωγής, ελαχιστοποίηση της ρύπανσης
- αποστείρωση των προϊόντων μέσω της ακτινοβολίας
Αρνητικά αποτελέσματα
§ Στην οικονομία
- ιδιοποίηση φυσικών πόρων
- συγκέντρωση του πλούτου σε όσους ελέγχουν τα τεχνολογικά μέσα και στις τεχνολογικά αναπτυγμένες χώρες
- όξυνση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων
- καταναλωτισμός, ευδαιμονισμός
- λεπτομερής εξειδίκευση
- ανεργία
§ Στην εργασία
- «τεχνολογική ανεργία»
- εντατικοποίηση της εργασίας
Τηλεργασία
Μειονεκτήματα
- ο εργαζόμενος στερείται την κοινωνικοποίηση που προσφέρει το εργασιακό περιβάλλον
- ένταση του ανταγωνισμού, λόγω αυξημένης διεθνούς προσφοράς
- αβεβαιότητα και ψυχολογική πίεση από το αίσθημα διαρκούς διαθεσιμότητας
- ακαθόριστα χρονικά όρια εργασίας, περιορισμός της ιδιωτικής ζωής
§ Στην υγεία
- κίνδυνοι για την υγεία του ανθρώπου από τη ρύπανση, την ηχορύπανση, τη μόλυνση, τις χημικές ουσίες, την κλιματική αλλαγή, οι οποίοι έχουν άμεση σχέση με την τεχνολογία
- επιπτώσεις των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων
- άγχος
- κακή διατροφή
- εξάπλωση επιδημιών
§ Στον πολιτισμό
- δημιουργία και διάδοση του κιτς, της μαζικής κουλτούρας
- ακαλαισθησία
- πολιτιστική ομογενοποίηση
§ Στην ψυχαγωγία και στη διασκέδαση
- μαζική κουλτούρα, ακαλαισθησία
- «άνθη του κακού»: τυχερά ψηφιακά παιχνίδια, άσεμνα θεάματα, βίαια βιντεοπαιχνίδια, εθισμός
§ Στην επικοινωνία
- απρόσωπες, «εικονικές» σχέσεις
- έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας, μοναξιά
- καταγραφή προσωπικών δεδομένων, παραβίαση της ιδιωτικότητας
- εκφοβισμός
§ Στην ελευθερία του ανθρώπου
- αυτοματισμός, τυποποίηση, περιορισμός της ανάληψης πρωτοβουλιών και της προσωπικής δημιουργίας
- κατευθυνόμενη πληροφόρηση, περιορισμός της πνευματικής ελευθερίας, χειραγώγηση του ανθρώπου
- καταπάτηση του απορρήτου της ιδιωτικής ζωής
- αλλοτρίωση, δηλαδή αποξένωση του ανθρώπου από την ηθική ικανοποίηση της προσωπικής δημιουργίας, από το προϊόν της εργασίας του, από τον ίδιο τον εαυτό του
§ Στη δημοκρατία
- Η χρήση της από τις τεχνολογικά και βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες, από τους ισχυρούς του κόσμου, για εκμετάλλευση των αδύναμων χωρών για την οικονομική και πολιτική κυριαρχία τους σε αυτές, με συνέπεια την κατάργηση της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας τους.
- Η χρήση της για παραπληροφόρηση και χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Εξαιτίας τηςπαραπληροφόρησης περιορίζεται η ελευθερία σκέψης και ο άνθρωπος υποδουλώνεται,μαζοποιείται, φανατίζεται και αλλοτριώνεται.
- Η χρήση της για υπονόμευση δημοκρατικών θεσμών, π.χ. του κοινοβουλίου.
- Η χρήση της για συκοφάντηση και δυσφήμηση πολιτικών προσώπων με τη διάδοση ανυπόστατων κατηγοριών, για εξουδετέρωση, για ηθική και πολιτική εξόντωση πολιτικών αντιπάλων.
- Η εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που προσφέρει η τεχνολογία, π.χ. υποκλοπή τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, βιντεοσκόπηση χώρων, για παρακολούθηση, για έλεγχο και αστυνόμευση των πολιτών από την εξουσία.
- Η παραβίαση της ιδιωτικότητας. Ο σεβασμός και η προστασία της ιδιωτικότητας είναι σεβασμός στην αυτονομία και στην αξιοπρέπεια του πολίτη και είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Η παραβίαση της ιδιωτικότητας μπορεί να περιορίσει τη διαφορετικότητα, την ελεύθερη δημιουργική έκφραση και να οδηγήσει στην ανασφάλεια του πολίτη, στην έκθεσή του σε διακρίσεις, στην εκμετάλλευση ή στη χειραγώγησή του. Η παραβίαση της ιδιωτικότητας είναι μορφή ολοκληρωτισμού.
- Η χρήση της για ευρεία διάδοση ιδεών εχθρικών προς τη δημοκρατία, ιδεών μίσους: φυλετικού, θρησκευτικού, εθνικιστικού.
- Η χρήση της για οργάνωση και εκτέλεση τρομοκρατικών ενεργειών.
§ Απειλή για τον άνθρωπο
- καταστροφικός αντίκτυπος στο φυσικό περιβάλλον
- η χρήση της στη διεξαγωγή πολέμων με καταστροφικές για τον άνθρωπο και τη ζωή συνέπειες
- καθυπόταξη της σκέψης και χειραγώγηση της συμπεριφοράς του ανθρώπου
- καταστρατήγηση ατομικών ελευθεριών, παραβίαση της ιδιωτικότητας
- αλλοτρίωση του ανθρώπου
§ Στην ηθικότητα του ανθρώπου
- αλαζονεία, απληστία, ασυδοσία, λόγω της δύναμης που επιδαψιλεύει (παρέχει σε αφθονία) στον άνθρωπο
§ Στη βιαιότητα του ανθρώπου
- εξοικείωση με τη βία και την εγκληματικότητα
- ανάπτυξη επιθετικού τρόπου σκέψης
- όπλα
- ενίσχυση της δύναμης και της τάσης για επιβολή
§ Στο φυσικό περιβάλλον
- αποστράγγιση πλουτοπαραγωγικών πηγών και φυσικών πόρων
- ρύπανση και μόλυνση της φύσης
- απώλεια βιοποικιλότητας
- κλιματική αλλαγή
- ανατροπή της φυσικής τάξης και ισορροπίας
§ Πυρηνική ενέργεια
Κίνδυνοι από τη χρήση της
- η διαχείριση των πυρηνικών αποβλήτων
- πιθανό πυρηνικό ατύχημα και οι ανεξέλεγκτες συνέπειές του
- τα πυρηνικά όπλα και η διάδοσή τους
Προτάσεις για την αποφυγή των επιπτώσεων
- ενημέρωη και ευαισθητοποίηση των ανθρώπων για θέματα κατάχρησης των δυνατοτήτων που προσφέρουν τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα και για τους κινδύνους που ελλοχεύουν
- μόρφωση όλων των ανθρώπων και διαπαιδαγώγησή τους με πνεύμα ανθρωπισμού
- έλεγχος από δημοκρατικούς θεσμούς και δημοκρατικά θεσπισμένους νόμους της χρήσης των επιστημονικών και τεχνολογικών επιτευγμάτων, ώστε να αποτρέπεται η ανεξέλεγκτη και ασύδοτη χρήση τους, κυρίως από τους ισχυρούς
- συνδρομή των επιστημόνων, επειδή αυτοί ανακαλύπτουν και εφαρμόζουν την επιστημονική γνώση
Οι ευθύνες του επιστήμονα
Επειδή η γνώση είναι δύναμη που μπορεί να αποδειχτεί ευεργετική ή και καταστροφική για τον άνθρωπο, γι’ αυτό ο επιστήμονας, είτε ερευνά για την ανακάλυψη νέας επιστημονικής γνώσης είτε εφαρμόζει επιστημονική γνώση, έχει ευθύνες.
Το χρέος του επιστήμονα απέναντι στην κοινωνία
§ Το επιστημονικό
- Να έχει άριστη επιστημονική κατάρτιση, λεπτομερειακή και σε βάθος γνώση του αντικειμένου του.
- Να εφαρμόζει πιστά και να τηρεί με ακρίβεια τις επιστημονικές αρχές και μεθόδους: αντικειμενικότητα, ενδελεχή και απροκατάληπτη έρευνα, διασταύρωση πληροφοριών, επαλήθευση πορισμάτων, αποφυγή ατελών γενικεύσεων, έλλειψη μονολιθικότητας, απόρριψη κάθε αφοριστικής κρίσης.
- Να διακονεί την αλήθεια, την αντικειμενική και έγκυρη γνώση.
§ Το Ηθικό
- Να έχει συνείδηση του ανθρωποκεντρικού στόχου της επιστήμης.
- Η αλήθεια που υπηρετεί όχι μόνο δεν αποκλείει, αλλά επιβάλλει να αγωνίζεται για τη δικαιοσύνη, την ισότητα, την ελευθερία, την αγάπη, την αλληλεγγύη των ανθρώπων, τις κορυφαίες δηλαδή ηθικές αξίες.
§ Το πολιτικό
- Γνώμονας των ενεργειών του πρέπει να είναι το συμφέρον του συνόλου, όχι μόνο της κοινωνίας στην οποία ζει, αλλά όλης της ανθρωπότητας.
- Να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον αγώνα για την καταπολέμηση προβλημάτων που ταλανίζουν τον άνθρωπο αδιακρίτως, όπως η πείνα, οι αρρώστιες, η βία και οι πόλεμοι, η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, οι διακρίσεις, οι παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
§ Το χρέος που έχει ως πνευματικός άνθρωπος
- Να διαπαιδαγωγεί με τις γνώσεις και το παράδειγμά του τους άλλους ανθρώπους.
- Να τους προστατεύει, όσο αυτό είναι εφικτό, από κινδύνους που ο ίδιος λόγω των γνώσεων και της οξυδέρκειας που διαθέτει μπορεί καλύτερα από τους άλλους να διαγνώσει και να αντιληφθεί.
Προϋποθέσεις με τις οποίες οι επιστήμονες καθίστανται ικανοί να ανταποκρίνονται στον κοινωνικό τους ρόλο
- Η συνείδηση ότι λόγω της πλεονεκτικής θέσης (χάρη στις γνώσεις που διαθέτουν) στην οποία βρίσκονται έναντι των άλλων μελών της κοινωνίας επωμίζονται ευθύνες, χωρίς να έχουν γι’ αυτό κάποια προνόμια.
- Η «πνευματική εντιμότητα και η ηθική ανδρεία», ώστε να μη συμβιβάζονται με το ψέμα, την πλάνη και την υποκρισία.
- Οι επιστήμονες με τη συμπεριφορά τους να κερδίσουν την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη των συνανθρώπων τους.
- Οι αντικειμενικές κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες να ευνοούν την ελεύθερη έρευνα, τη διάδοση των γνώσεων και των ιδεών, την παιδεία όλων των πολιτών, ώστε αυτοί να μην παγιδεύονται σε ιδεοληψίες και σκοταδιστικές αντιλήψεις.
- Η αναγνώριση από την κοινωνία της αξίας που έχει η επιστημονική γνώση και η ορθολογιστική προσέγγιση της πραγματικότητας και η προβολή των επιστημόνων ως προτύπων.
Επίλογος
Η επιστημονική γνώση και κυρίως η εφαρμογή της, η τεχνολογία, προσφέρουν δυνατότητες με τις οποίες ο άνθρωπος μπορεί να εξυψώσει τη ζωή του ή και να την καταστρέψει. Γι’ αυτό επιβάλλεται να πρυτανεύει σε κάθε περίπτωση το πνεύμα του ουμανισμού, ώστε η επιστημονική έρευνα και οι στόχοι της να μην αντιστρατεύονται τις ηθικές αξίες, αλλά να τις υπηρετούν. Όπως, άλλωστε, ήδη από την αρχαιότητα είπε ο Πλάτωνας, «Πάσα επιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης και της άλλης αρετής πανουργία, ου σοφία φαίνεται».
9ο ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Η τεχνολογία καλπάζει και αλλάζει τα πάντα!
Η υπολογιστική ισχύς του iPhone 7 που κυκλοφόρησε το 2016, ήταν μεγαλύτερη από την υπολογιστική ισχύ ολόκληρου του αμερικανικού «Πενταγώνου», το 1993, όταν πρόεδρος των ΗΠΑ έγινε ο Μπιλ Κλίντον!
Ακόμα, το πρόγραμμα για την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος (HGP) ή αλλιώς για την αποτύπωση του DNA, που ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 1999, υπολογίζεται ότι κόστισε περίπου 3,5 δισεκ. δολάρια, ενώ εάν αυτό γινόταν σήμερα, το κόστος δεν θα ξεπερνούσε τα 50 δολάρια!
Aυτά τα δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα χρησιμοποίησε ο κ. Stefan Balzer, CEO της εταιρείας Red Onion, μιλώντας στο συνέδριο του Economist με θέμα την Ψηφιακή Μεταμόρφωση, προκειμένου να καταδείξει ότι η τεχνολογία καλπάζει, αλλάζοντας τα πάντα, σε όλους τους τομείς.
Συσκευές που λειτουργούν με μια λέξη, ρομποτικοί προσωπικοί βοηθοί, διαδικτυακή επικοινωνία με «ταχύτητες φωτός» και αρκετά άλλα επιτεύγματα της τεχνολογίας, έρχονται να διαμορφώσουν μια καινούργια πραγματικότητα που εκτείνεται από τον τομέα της εργασίας έως την ανθρώπινη συμπεριφορά και την εμπειρία του καταναλωτή. Για παράδειγμα, στο άμεσο μέλλον θα έχουμε προϊόντα και υπηρεσίες που δεν είχαμε ποτέ μέχρι σήμερα, ενώ πολλές υπηρεσίες που έχουμε τώρα στο «έξυπνο» κινητό μας τηλέφωνο, παλιότερα ήταν ξεχωριστά προϊόντα (π.χ. φωτογραφικές μηχανές, πυξίδες, τηλεόραση κ.λπ.).
Με «όχημα» τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα Νέας Γενιάς και το πολυαναμενόμενο 5G, η τεχνητή νοημοσύνη θα απασχολεί όλο και πιο έντονα την ανθρωπότητα τα επόμενα χρόνια, καθορίζοντας το ανθρώπινο μέλλον.
Όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο κ. Balzer, βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα «περίοδο επέκτασης των ανθρώπινων δυνατοτήτων», όπου η τεχνητή νοημοσύνη (AI), η ρομποτική και η ενισχυμένη και η εικονική πραγματικότητα (AR και VR), θα γίνονται όλο και πιο …ζωντανές, αναδιαμορφώνοντας πλήρως τις αγορές και την κοινωνία και διαμορφώνοντας μια νέα παγκόσμια τάξη.
Αυτό, πρόσθεσε ο κ. Francesco Brenna, executive partner της ΙΒΜ, θα προκαλέσει έναν άνευ προηγουμένου επανακαθορισμό των εννοιών της εργασίας, της καταναλωτικής συμπεριφοράς και του ρυθμιστικού περιβάλλοντος. Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική θα εισέρχονται σε περισσότερα επαγγέλματα, θα επαναπροσδιορίσουν τη φύση της εργασίας, με επιπτώσεις στα πάντα, από τις οικονομικές ανισότητες ως τις κοινωνικές συμβάσεις, την υγεία, τις τράπεζες, τον τουρισμό, το λιανεμπόριο και την εκπαιδευτική πολιτική. «Κάθε εργαζόμενος θα πρέπει να είναι ανοιχτός στην τεχνολογία, ακόμα κι αν είναι 30 χρόνια στην ίδια δουλειά, θα πρέπει να επιμορφώνεται συνεχώς για να μπορεί να πρακολουθεί την τεχνολογία», τόνισε ο κ. Brenna. […]
Σύμφωνα με τους ομιλητές, οι νέες «έξυπνες» πόλεις, θα μπορούσαν να αποτελέσουν κέντρα καινοτομίας, καθώς τεχνολογίες όπως οι τρισδιάστατες εκτυπώσεις, η ενισχυμένη και η εικονική πραγματικότητα, το Internet of Things (IoT) και η τεχνητή νοημοσύνη, θα αποκεντρώνουν συνεχώς την καινοτομία και την παραγωγή.
Επίσης, ο κλάδος της υγείας θα γίνει περισσότερο προγνωστικός, εξατομικευμένος, προληπτικός και συμμετοχικός. Με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, θα αλλάξει η φαρμακευτική έρευνα, ενώ θα έρθουν οι ρομποτικοί νοσηλευτές και τα αυτόνομα οχήματα, που θα επιτρέπουν στους ηλικιωμένους να διατηρούν την ανεξαρτησία τους, καθώς γερνούν. Την ίδια στιγμή, όλο και περισσότεροι θα διαπιστώνουν ότι η ιδιωτικότητα δεν θα υπάρχει πλέον στο νέο ψηφιακό κόσμο. […]
Πηγή: tanea.gr/2018/10/08, Συνέδριο του Economist
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Η τεχνολογική τάξη
Ανάμεσα στον πολιτισμό και στην Τεχνική υπάρχει μια τριμερής αντίφαση την οποία πρέπει να έχουμε υπόψη μας, αν θέλουμε να προσεγγίσουμε σωστά το πρόβλημα.
Ο τεχνικός κόσμος είναι ο κόσμος των υλικών πραγμάτων· αποτελείται από
υλικά πράγματα και έχει σχέση μ’ αυτά. Όταν η Τεχνική δείχνει ενδιαφέρον για τον άνθρωπο, το κάνει μετατρέποντάς τον σε υλικό αντικείμενο. Ο άνθρωπος, έτσι όπως υπάρχει σ’ αυτή την κοινωνία, είναι βυθισμένος σ’ ένα σύνολο αντικειμένων, μηχανών και αναρίθμητων υλικών πραγμάτων. Η Τεχνική τού εγγυάται μόνον την υλική ευτυχία που μπορούν να του εξασφαλίσουν τα υλικά αντικείμενα. Αλλά, η τεχνική κοινωνία δεν είναι, και δεν μπορεί να είναι, μια αληθινά ανθρωπιστική κοινωνία, αφού βάζει σε πρώτη μοίρα τα υλικά πράγματα κι όχι τον άνθρωπο. Μπορεί μόνο να δράσει πάνω στον άνθρωπο, μειώνοντάς τον και βάζοντάς τον στο δρόμο του ποσοτικού. Η ριζική αντίφαση υπάρχει ανάμεσα στην τεχνική τελειότητα και την ανθρώπινη ανάπτυξη, επειδή η τελειότητα αυτή μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της ποσοτικής ανάπτυξης και κατ’ ανάγκη στρέφεται αποκλειστικά προς ό,τι είναι μετρήσιμο. Αντίθετα, η ανθρώπινη τελειότητα ανήκει στο χώρο του ποιοτικού και στρέφεται προς ό,τι δεν είναι μετρήσιμο. Δεν έχουμε χώρο να συζητήσουμε εδώ την άποψη ότι οι πνευματικές αξίες δεν μπορούν να είναι το αποτέλεσμα μιας υλικής προόδου. Η μετάβαση από το τεχνικά ποσοτικό στο ανθρώπινα ποιοτικό είναι αδύνατη. Στην εποχή μας, η τεχνική ανάπτυξη μονοπωλεί όλες τις ανθρώπινες δυνάμεις, τα πάθη, τις διάνοιες και τις αρετές με τέτοιο τρόπο, που είναι πρακτικά αδύνατο να αναζητήσουμε και να βρούμε κάπου οποιαδήποτε καθαρά ανθρώπινη τελειότητα. Κι αν αυτή η αναζήτηση είναι αδύνατη, τότε δεν μπορεί να υπάρξει πολιτισμός με την καθαυτό σημασία του όρου.
Jacques Ellul, Η φωτιά του Προμηθέα, εκδ. Νησίδες
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
Δημήτρης Χατζής, ΑΟΥΤΕΛ – ΑΟΥΤΟ ΕΛΕΚΤΡΙΚΑ
Αυτό είναι, λοιπόν, το ΑΟΥΤΕΛ. Αυτός είμαι και γω μέσα σ’ αυτό. Τέσσερα χρόνια και πάω για το πέμπτο –και , βλέπεις, δεν ξέρω περισσότερα να σου πω. Σκέφτομαι μόνο πως δεν είναι κανένα πράμα παράξενο και που να γίνεται μονάχα με μένα –επειδής τυχαίνει κ’ είμαι και λίγο κουτός. Κι άλλους να ρωτήσεις, που δεν είναι, δε θα ξέρουν κι αυτοί να σου πουν περισσότερα. Θέλω να πω πως χιλιάδες και χιλιάδες άνθρωποι κάθε μέρα, σε χιλιάδες και χιλιάδες τέτοια μεγαθήρια, μπαίνουμε βγαίνουμε και δουλειά δεν έχουμε μ’ αυτό που γίνεται μέσα, δουλειά δεν έχουμε με τους άλλους που βρίσκονται δίπλα μας. Όπως το ’πα κιόλας, μια τζαμαρία με χωρίζει απ’ όλα, τα μηχανήματα, την παραγωγή, το μηχανισμό της, το σύστημα. Όλα μέσα απ’ αυτήν την τζαμαρία τα βλέπω –όσα βλέπω. Και τα πρόσωπα που ’ναι γύρω μου, μέσ’ απ’ αυτήν τα βλέπω κι αυτά. Δεν την καλοβλέπω τη μορφή τους, είναι κάπως σα να μην έχουνε πρόσωπο. Οι άλλοι, λέω, από την άλλη μεριά της, δεν θα με βλέπουν καν.
Και λέω, λοιπόν, πως στο ξυλάδικο τότε του Βόλου τα ξέραμε όλοι μας όλα. Εξαιτίας εκεί το χαμηλό μας επίπεδο. Εδώ δεν ξέρουμε τίποτα –εξαιτίας βέβαια το ψηλό μας επίπεδο. Και ψηλό επίπεδο, λοιπόν, αυτό θα πει –να ξέρουμε μόνο την πληρωμή που θα πάρουμε– και τους άλλους που στέκονται γύρω μας να τους βλέπουμε σαν να μην έχουνε πρόσωπο. Έπρεπε να ’ρθω, τέσσερις χιλιάδες χιλιόμετρα από τη Σούρπη ίσαμε δω, για να το μάθω. Να μάθω πως αυτός είναι ο δικός μας ο κόσμος, ο σημερινός ο κόσμος, που λένε.
Όλη μέρα με το καρότσι μου, μονάχος μου, όλο τέτοια συλλογίζομαι. Πώς είναι ο κόσμος αυτός ο σημερινός και πώς τα φκιάχνουνε σήμερα τα εργοστάσια, τι ’μαστε εμείς μέσα σ’ αυτόν, όλο τέτοια. Και δεν βγαίνω, δν φτάνω βέβαια πουθενά, όλα μένουνε θολά και μισά κι απλησίαστα κι άγνωστα. Ξένα, παράξενα, ψεύτικα. Είναι κάποτε σάμπως μονάχα να το ονειρεύομαι το ΑΟΥΤΕΛ.
Πηγή: kupdf.net, Δημήτρης Χατζής, Το διπλό βιβλίο.
ΘΕΜΑ Α
Α1. Να παρουσιάσετε περιληπτικά, με 60-70 λέξεις, τις αλλαγές που θα φέρουν στη ζωή του ανθρώπου η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική σύμφωνα με όσα ανέφεραν ομιλητές στο Συνέδριο του Economist στις τρεις (3) τελευταίες παραγράφους του Κειμένου 1 «Αυτό, πρόσθεσε … στο νέο ψηφιακό κόσμο».
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Β
Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση τα Κείμενα 1 και 2, τις παρακάτω προτάσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στα κείμενα:
Κείμενο 1
α. Το παράδειγμα με το iPhone7 αναφέρεται για να καταδειχθεί η υστέρηση του αμερικανικού «Πενταγώνου» σε υπολογιστική ισχύ, το 1993.
β. Με τις εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης θα επεκταθούν οι ανθρώπινες δυνατότητες.
γ. Με την υποστήριξη τεχνολογικών μέσων οι ηλικιωμένοι θα μεταθέτουν το γήρας.
Κείμενο 2
δ. Τεχνική τελειότητα και ανθρώπινη ανάπτυξη συμβαδίζουν.
ε. Από την υλική πρόοδο μπορούν να προέλθουν και οι πνευματικές αξίες.
Μονάδες 10
Β2. α. Ποια είναι η σχέση του τίτλου του Κειμένου 1 «Η τεχνολογία καλπάζει και αλλάζει τα πάντα!» με το περιεχόμενο του Κειμένου; Θεωρείτε ότι υπάρχει σχόλιο; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας. (Μονάδες 10)
β. Στο Κείμενο 1 γίνεται ευρεία χρήση παραδειγμάτων. Να γράψετε ένα (1) από αυτά στο τετράδιό σας. (Μονάδες 2) Γιατί το χρησιμοποιεί ο συγγραφέας; (Μονάδες 3)
Μονάδες 15
Β3. Άποψη του συγγραφέα του κειμένου 2 είναι ότι υπάρχει ριζική αντίφαση ανάμεσα στην τεχνική τελειότητα και στην ανθρώπινη ανάπτυξη. Ποια είναι η αντίφαση (Μονάδες 5) και πώς τεκμηριώνει την άποψή του γι’ αυτή; (Μονάδες 10)
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Γ
Γ1. Ποιο πιστεύετε ότι είναι το βασικό θέμα-πρόβλημα που τίθεται στο απόσπασμα; Ποια είναι η δική σας άποψη; Να τεκμηριώσετε τις απαντήσεις σας αξιοποιώντας τρεις (3) τουλάχιστο κειμενικούς δείκτες (150-200 λέξεις).
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Δ
Δ1. Στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου ο συγγραφέας υποστηρίζει:
α) «η τεχνική κοινωνία δεν μπορεί να είναι μια αληθινά ανθρωπιστική κοινωνία»
και ότι
β) η τεχνική τελειότητα δεν συμβάλλει στην ανθρώπινη τελειότητα, επειδή οι πνευματικές αξίες δεν μπορεί να προέλθουν από την υλική πρόοδο.
Σε ένα αποδεικτικό δοκίμιο, με 350-400 λέξεις, να ανασκευάσετε τους ισχυρισμούς αυτούς του συγγραφέα.
Μονάδες 30
ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΟΣ Β ΓΙΑ ΕΞΑΣΚΗΣΗ
Β2. Η πρώτη (1η) και η δεύτερη (2η) παράγραφος του Κειμένου 1 είναι δυνατόν να γραφτούν ως ενιαία παράγραφος; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 15
Β3. α. Να αιτιολογήσετε τη χρήση της παρένθεσης, του κόμματος και των εισαγωγικών στις παρακάτω φράσεις του Κειμένου 1:
- (π.χ. φωτογραφικές μηχανές, πυξίδες, τηλεόραση κ.λ.π)
- Με «όχημα» τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα Νέας Γενιάς (Μονάδες 9)
β. Να αποδώσετε στην κυριολεξία τις λέξεις που χρησιμοποιούνται με τη μεταφορική τους σημασία στα παρακάτω παραδείγματα:
- η τεχνολογία καλπάζει, αλλάζοντας τα πάντα
- κάθε εργαζόμενος θα πρέπει να είναι ανοιχτός στην τεχνολογία (Μονάδες 6)
Μονάδες 15
9ο ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ Α
Α1. Σύμφωνα με τους ομιλητές η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική θα φέρουν σημαντικές αλλαγές στη ζωή των ανθρώπων. Οι αλλαγές αυτές εντοπίζονται στην οικονομία και ειδικότερα στην εργασία, στην παραγωγή, στις υπηρεσίες και στην εκπαίδευση των εργαζομένων. Καινοτομίες θα υπάρξουν, επίσης, στις συνθήκες διαβίωσης στις «έξυπνες» πόλεις και στην υγεία, στην πρόληψη, στα φάρμακα, στη νοσηλεία και στην μηχανική εξυπηρέτηση ανήμπορων ανθρώπων. Τέλος, υπογραμμίζεται ότι θα χαθεί η ιδιωτικότητα.
ΘΕΜΑ Β
Β1.
Κείμενο 1
α. Λάθος «Aυτά τα δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα χρησιμοποίησε ο κ. Stefan Balzer, … προκειμένου να καταδείξει ότι η τεχνολογία καλπάζει, αλλάζοντας τα πάντα, σε όλους τους τομείς».
β. Σωστό «βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα «περίοδο επέκτασης των ανθρώπινων δυνατοτήτων»
γ. Λάθος «θα επιτρέπουν στους ηλικιωμένους να διατηρούν την ανεξαρτησία τους, καθώς γερνούν»
Κείμενο 2
δ. Λάθος «ριζική αντίφαση υπάρχει ανάμεσα στην τεχνική τελειότητα και την ανθρώπινη ανάπτυξη»
ε. Λάθος «οι πνευματικές αξίες δεν μπορούν να είναι το αποτέλεσμα μιας υλικής προόδου»
Β2. α. Ο τίτλος σχετίζεται άμεσα με το περιεχόμενο του κειμένου. Στον τίτλο υπάρχει και προτάσσεται η λέξη τεχνολογία ως υποκείμενο των ρημάτων «καλπάζει» και «αλλάζει». Η τεχνολογία και μάλιστα τα σύγχρονα επτεύγματά της είναι και το περιεχόμενο του κειμένου, αυτό για το οποίο γίνεται λόγος. Η λέξη τονίζεται με την πρόταξή της και με την ενεργητική σύνταξη που χρησιμοποιείται. Με τα ρήματα «καλπάζει» και «αλλάζει» αποδίδονται οι αλλαγές που αναφέρονται στο κείμενο και μάλιστα με τον αλματώδη ρυθμό με τον οποίο αυτές συντελούνται. Τέλος, με τη λέξη «πάντα», το αντικείμενο, αποδίδονται οι ευρείας έκτασης αλλαγές που συντελούνται σε όλους τους τομείς του ανθρώπου στην οικονομία, στην εργασία, στην εκπαίδευση, στην υγεία, όπως αναφέρονται στο κείμενο.
Υπάρχει σχόλιο. Είναι η χρήση του θαυμαστικού, με το οποίο δηλώνεται θαυμασμός και έκπληξη για τις μεγάλες και ταχύτατες αλλαγές που συντελούνται. Άλλωστε, και η μεταφορική/συγκινησιακή χρήση της λέξης «καλπάζει» μπορεί να θεωρηθεί μορφή σχολίου, καθώς οι εξελίξεις στην τεχνολογία και οι αλλαγές που αυτές φέρνουν παρουσιάζονται με παραστατικό και εντυπωσιακό τρόπο.
β. Ένα παράδειγμα βρίσκεται στην τέταρτη παράγραφο του κειμένου «Για παράδειγμα, στο άμεσο μέλλον … τηλεόραση κ.λπ.)». Ο συγγραφέας το χρησιμοποιεί για να επεξηγήσει με συγκεκριμένες πληροφορίες και για να τεκμηριώσει την άποψή του ότι επιτεύγματα της τεχνολογίας διαμορφώνουν μια καινούργια πραγματικότητα «Συσκευές που λειτουργούν … τηλεόραση κ.λπ.)».
Β3. Η αντίφαση την οποία αναφέρει ο συγγραφέας είναι ότι η τεχνολογική ανάπτυξη και τελειότητα προσδιορίζεται ποσοτικά, δηλαδή με τα υλικά μέσα που κατασκευάζονται και παράγονται και με μετρήσιμα μεγέθη, ποσότητες, αριθμοί κ.λπ. Αντίθετα, η ανθρώπινη ανάπτυξη και τελειότητα είναι κάτι ποιοτικό, σχετίζεται με τις πνευματικές αξίες, που δεν μπορούν να μετρηθούν με τον συμβατικό τρόπο μέτρησης των πραγμάτων. Τεκμηριώνει την άποψή του με επιχειρήματα (επίκληση στη λογική) «επειδή η τελειότητα αυτή…», «οι πνευματικές αξίες δεν μπορούν να είναι το αποτέλεσμα μια υλικής προόδου» και «Η μετάβαση από το τεχνικά ποσοτικό στο ανθρώπινα ποιοτικό είναι αδύνατη».
ΘΕΜΑ Γ
Γ1. Το βασικό θέμα-ερώτημα που τίθεται στο απόσπασμα κατά τη γνώμη μου είναι η αλλοτρίωση που βιώνει ένας βιομηχανικός εργάτης. «Αυτό είναι, λοιπόν, το ΑΟΥΤΕΛ. Αυτός είμαι κι εγώ μέσα σ΄αυτό». Με απλό, καθημερινό λεξιλόγιο «τέσσερα χρόνια και πάω για το πέμπτο» κουβεντιαστό ύφος, «βλέπεις, δεν ξέρω περισσότερα να σου πω», εξομολογητικό τόνο και απόλυτη ειλικρίνεια «επειδής τυχαίνει κι είμαι και λίγο κουτός» ο κεντρικός ήρωας σκιαγραφεί τον εαυτό του -λαϊκός, απαίδευτος άνθρωπος- και τη σχέση του με την εργασία του. Με τη λαϊκή έκφραση «δουλεια δεν έχουμε μ’ αυτό που γίνεται μέσα», ομολογεί την αποξένωση που βιώνει αυτός και και χιλιάδες άλλοι βιομηχανικοί εργάτες. Ο ήρωας, με οπτικές εικόνες, περιορισμένος καθημερινά να μεταφέρει μόνος με το καρότσι του κάποια υλικά «όλη μέρα με το καρότσι μου, μοναχός μου», παρατηρεί την απόλυτη αποξένωσή του από τη διαδικασία παραγωγής και το παραγόμενο προϊόν «μια τζαμαρία με χωρίζει απ’ όλα, τα μηχανήματα, την παραγωγή , τον μηχανισμό της, το σύστημα» αλλά και τους συναδέλφους. Η αυστηρή εξειδίκευση και οι απομονωμένοι χώροι εργασίας καθιστούν τις ανθρώπινες σχέσεις απρόσωπες, «και τα πρόσωπα που είναι γύρω μου … δεν την καλοβλέπω τη μορφή τους είναι σαν να μην έχουνε πρόσωπο». Με σύγκριση και αντίθεση ανάμεσα στο «χαμηλό επίπεδο» του ξυλάδικου, στον Βόλο και στο «ψηλό επίπεδο» της σύγχρονης βιομηχανίας, τονίζεται ότι το τίμημα της τεχνολογικής εξέλιξης στη βιομηχανία είναι η αλλοτρίωση του εργαζόμενου, ενώ με έντονη ειρωνεία ορίζεται το «ψηλό επίπεδο»: «να ξέρουμε μόνο την πληρωμή που θα πάρουμε και τους άλλους που στέκονται γύρω μας να τους βλέπουμε σαν να μην έχουνε πρόσωπο».
Η αλλοτρίωση, που βιώνει ο ήρωας από την εργασία του με θλίβει, γιατί θεωρώ ότι με τέτοιου είδους εργασία ο άνθρωπος στερείται όλα τα πλεονεκτήματα της δημιουργικής εργασίας. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι δεν εργάζονται μόνο για να πληρωθούν, αλλά για να δημιουργήσουν, να βελτιώσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητες τους, να εφαρμόσουν τις ιδέες τους, να καινοτομήσουν, να πρωτοτυπήσουν, να αναπτύξουν τη φαντασία τους, να ασκήσουν την κρίση τους. Με την εργασία οι άνθρωποι συνεργάζονται, ενισχύουν την κοινωνικότητα και την αλληλεγγύη τους και ολοκληρώνονται ως προσωπικότητες. Όταν η εργασία μετατρέπεται σε τυπική, μηχανιστική διαδικασία, οδηγεί σε άγχος, αλλοτρίωση και ματαίωση.
ΘΕΜΑ Δ
Δ1. Τίτλος: Η προσφορά της τεχνολογίας στον άνθρωπο
Πρόλογος
Λόγω των αλλαγών, ευεργετικών αλλά και επιζήμιων, που προκάλεσαν στη ζωή του ανθρώπου τα σύγχρονα τεχνολογικά επιτεύγματα οι γνώμες γι’ αυτά διίστανται και αμφισβητείται από πολλούς η ωφέλεια που προκύπτει από αυτά.
Κύριο μέρος
Παράθεση των προς ανασκευή ισχυρισμών
Ο συγγραφέας του κειμένου συγκαταλέγεται σε αυτούς και υποστηρίζει ότι η τεχνική κοινωνία δεν μπορεί να είναι μια αληθινά ανθρωπιστική κοινωνία και ότι η τεχνική τελειότητα δεν συμβάλλει στην ανθρώπινη τελειότητα, επειδή οι πνευματικές αξίες δεν μπορεί να προέλθουν από την υλική πρόοδο.
Διατύπωση της προσωπικής θέσης
Οι ισχυρισμοί αυτοί είναι απόλυτοι, μονομερείς, δεν στηρίζονται σε ορθά επιχειρήματα και επομένως μπορεί να αντικρουστούν και να καταρριφθούν.
Απόδειξη προσωπικής θέσης και ανασκευή των ισχυρισμών του συγγραφέα
Η τεχνική κοινωνία, η κοινωνία στην οποία η τεχνολογία έχει δεσπόζουσα θέση, μπορεί να είναι μια ανθρωπιστική κοινωνία. Γιατί η τεχνολογία συνέβαλε:
- στην προστασία της ανθρώπινης υγείας και ζωής,
- στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου και στην ευημερία των ανθρώπων,
- στην απελευθέρωση, πνευματική κυρίως, του ανθρώπου.
Η τεχνική τελειότητα συνεπάγεται την ανθρώπινη τελειότητα, γιατί συντελεί στην:
- Πνευματική καλλιέργεια: γνώσεις, ευχερής διάδοσή τους, μόρφωση περισσότερων ανθρώπων· η γνώση της λειτουργίας και η εξοικείωση με τη χρήση πολλών τεχνολογικών επιτευγμάτων οξύνει την κρίση και αναπτύσσει τη φαντασία, π.χ. οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές ως γνωστικό αντικείμενο.
- Ηθική βελτίωση: ο άνθρωπος που ευημερεί είναι ηθικά καλύτερος· επικοινωνία, αλληλογνωριμία των ανθρώπων → άρση προκαταλήψεων, ανεκτικότητα, αλληλεγγύη.
- Ευαισθησία, καλαισθησία: τα τεχνολογικά επιτεύγματα ως ψυχαγωγικά μέσα, π.χ. τηλεόραση, κινηματογράφος, ηχοσυστήματα, ηλεκτρονικοί υπολογιστές.
Επίλογος - Συμπέρασμα
Όλα αυτά δεν είναι μόνο ποσοτικές αλλά ποιοτικές αλλαγές που διαμόρφωσαν καθοριστικά την πολιτισμική πορεία της ανθρωπότητας. Ο σύγχρονος πολιτισμός θα ήταν αδιανόητος χωρίς τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα. Επομένως, οτιδήποτε καλό υπάρχει σ’ αυτόν έχει άμεση ή έμμεση σχέση με αυτά.
ΤΩΝ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ ΘΕΜΑΤΟΣ Β ΓΙΑ ΕΞΑΣΚΗΣΗ
Β2. Κατά την άποψή μου η πρώτη και η δεύτερη παράγραφος του κειμένου 1 είναι δυνατό να γραφτούν ως ενιαία παράγραφος. Η ένωσή τους καθίσταται δυνατή γιατί και τα δύο παραδείγματα που αναφέρονται σε αυτές έχουν σχέση με την τεχνολογία, παρόλο που το πρώτο αναφέρεται στην Πληροφορική και το δεύτερο στη Γενετική, και εξυπηρετούν την πρόθεση του συγγραφέα, να δείξει την αλματώδη πρόοδο της τεχνολογίας και τις αλλαγές που φέρνει σε όλους τους τομείς. Έχουν δηλαδή, από αυτή την άποψη, ενότητα. Υπάρχει, επίσης, και η διαρθρωτική λέξη «ακόμα» για τη συνοχή των δύο παραδειγμάτων/λεπτομερειών της ενιαίας παραγράφου. Τέλος, η επόμενη παράγραφος αρχίζει με τη φράση «Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα», που αναφέρεται και στα δύο παραδείγματα μαζί χωρίς να διαχωρίζονται.
Β3. α. Μέσα στην παρένθεση κλείνονται συμπληρωματικά στοιχεία με τα οποία επεξηγείται η προηγούμενη φράση «ξεχωριστά προϊόντα». Τα στοιχεία αυτά θα μπορούσε και να παραλειφθούν.
Τα κόμματα χρησιμοποιούνται γιατί έχουμε ασύνδετο σχήμα.
Τα εισαγωγικά χρησιμοποιούνται γιατί η λέξη χρησιμοποιείται με τη μεταφορική της σημασία.
β. Μεταφορικά χρησιμοποιούνται οι λέξεις «καλπάζει» και «ανοιχτός». Απόδοσή τους στην κυριολεξία:
- η τεχνολογία καλπάζει, αλλάζοντας τα πάντα: η τεχνολογία εξελίσσεται ταχύτατα, αλλάζοντας τα πάντα
- κάθε εργαζόμενος θα πρέπει να είναι ανοιχτός στην τεχνολογία: κάθε εργαζόμενος θα πρέπει να είναι δεκτικός στην τεχνολογία
Το διάγραμμα, το κριτήριο και οι απαντήσεις περιέχονται στο βιβλίο των Σπυρίδωνος Κ. Κούτρα και της Υπαπαντής Η. Ζουρούδη, Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, 70 Κριτήρια Αξιολόγησης για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις, εκδόσεις Σαββάλας, 2021.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου