ΤΑ ΡΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Κείμενο
Οι 6 πυλώνες της ευτυχίας
Ελεύθερος χρόνος: Δημιουργήστε τον. Έχοντας όλοι μας – είτε εργαζόμαστε, είτε φροντίζουμε την οικογένεια μας, είτε τα συνδυάζουμε και τα δύο – περιορισμένο χρόνο από τις υποχρεώσεις που τρέχουν, συχνά νιώθουμε εγκλωβισμένοι σε μια καθημερινότητα που δεν ορίζουμε. Βρείτε τρόπους να δημιουργήσετε λίγο ελεύθερο χρόνο για τον εαυτό σας. Αξιοποιήστε τον με τρόπο που να σας γεμίζει.
Βάλια Παυλίδου, https://www.psychologynow.gr.
Θέμα
Ποια πρόσωπα χρησιμοποιεί η συγγραφέας στην παραπάνω παράγραφο; (μονάδες 6) Πώς ερμηνεύετε (ως προς το νόημα και ως προς το ύφος) τη χρήση καθενός από αυτά; (Μονάδες 9)
Μονάδες 15
Απάντηση
Η συγγραφέας χρησιμοποιεί α΄ πληθυντικό πρόσωπο, π.χ. «φροντίζουμε», «νιώθουμε», «ορίζουμε», β΄ πληθυντικό πρόσωπο «Δημιουργήστε», «Βρείτε», «Αξιοποιήστε» και γ΄ ρηματικό πρόσωπο, «τρέχουν» «γεμίζει». Με τη χρήση του α΄ πληθυντικού προσώπου η συγγραφέας εντάσσει και τον εαυτό της στο συλλογικό υποκείμενο «εμείς οι άνθρωποι» και εκφράζει ως κοινή εμπειρία όσα βιώνουμε, όσα χρειαζόμαστε και όσα πρέπει να κάνουμε για την ευτυχία μας. Ο λόγος της αποκτά αμεσότητα, οικειότητα, εγκυρότητα και πειστικότητα. Με τη χρήση το β΄ πληθυντικού προσώπου, σε προστακτική έγκλιση, η συγγραφέας απευθύνεται άμεσα, σε ευθύ λόγο, στους αναγνώστες και τους συνιστά, τους προτρέπει τι να κάνουν για την ευτυχία τους. Ο λόγος αποκτά ύφος συνομιλιακό, συμβουλευτικό, παραινετικό. Τόσο με τη χρήση του α΄, όσο και με τη χρήση του β΄ πληθυντικού προσώπου, η συγγραφέας επικοινωνεί καλύτερα με τους αναγνώστες και τους ευαισθητοποιεί στο ζήτημα της ευτυχίας. Με τη χρήση του γ΄ ρηματικού προσώπου, ενικού και πληθυντικού, η συγγραφέας παρουσιάζει με αντικειμενικό τρόπο τις καθημερινές υποχρεώσεις που κάνουν τον άνθρωπο να νιώθει εγκλωβισμένος και τον ελεύθερο χρόνο που τον γεμίζει απαραίτητο. Το ύφος του λόγου γίνεται ουδέτερο, απρόσωπο και αντικειμενικό.
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Κείμενο
Στο περιγιάλι το κρυφό
κι άσπρο σαν περιστέρι
διψάσαμε το μεσημέρι·
μα το νερό γλυφό.
Πάνω στην άμμο την ξανθή
γράψαμε τ’ όνομά της·
ωραία που φύσηξεν ο μπάτης
και σβήστηκε η γραφή.
Με τι καρδιά, με τι πνοή,
τι πόθους και τι πάθος
πήραμε τη ζωή μας· λάθος!
κι αλλάξαμε ζωή.
Γιώργος Σεφέρης, «Άρνηση», στο Ποιήματα, φιλ. επιμ. Γ.Π. Σαββίδης, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα 1972
Θέμα
Σε ποιο ρηματικό πρόσωπο γίνεται η ποιητική αφήγηση στο παραπάνω ποίημα; Να παρουσιάσετε τη συμβολή του στο νόημα και στο ύφος του κειμένου.
Απάντηση
Η ποιητική αφήγηση γίνεται σε α ́ πληθυντικό πρόσωπο («διψάσαμε», «γράψαμε», «πήραμε», «αλλάξαμε»). Με τη χρήση του α ́ πληθυντικού προσώπου το ποιητικό υποκείμενο εντάσσει τον εαυτό του στο «εμείς» και μιλά για λογαριασμό αυτού του «εμείς». Υπάρχουν πολλές ερμηνείες για το ποιος μπορεί να είναι αυτό το «εμείς»· για κάθε ερμηνεία, όμως, με το α ́ πληθυντικό πρόσωπο περιγράφεται μια συλλογική εμπειρία. Μπορούμε να δεχθούμε ότι το «εμείς» είναι ένα ερωτικό ζευγάρι, για το οποίο η φύση αρνήθηκε να κρατήσει γραμμένο «τ’ όνομά της», αρνήθηκε να τους ξεδιψάσει («μα το νερό γλυφό») και τελικά η ζωή απέδειξε ότι ήταν «λάθος» τα σχέδιά τους και αρνήθηκε να τα πραγματοποιήσει, με αποτέλεσμα να τα αρνηθούν («κι αλλάξαμε ζωή»). Μπορούμε να δεχθούμε ότι το «εμείς» είναι «εμείς οι άνθρωποι», οπότε η ποιητική αφήγηση αποκτά πανανθρώπινο χαρακτήρα και αφορά όλους τους ανθρώπους που ξεκινάνε με πάθος και όνειρα για τη ζωή, αλλά στην πορεία διαπιστώνουν ότι η ζωή τους είναι λάθος και αναγκάζονται να την αλλάξουν.
Με τη χρήση του α ́ πληθυντικού προσώπου η ποιητική αφήγηση αποκτά αμεσότητα και οικειότητα, καθώς ο αναγνώστης συντάσσεται με το «εμείς», θεωρεί ότι η ποιητική αφήγηση τον αφορά προσωπικά, με αποτέλεσμα να μπορεί να κατανοήσει καλύτερα την τραγικότητα της διάψευσης που ζουν οι ήρωες του ποιήματος και να συναισθανθεί το συναισθηματικό κόστος της απογοήτευσης που αυτή συνεπάγεται. Ο τόνος που κυριαρχεί είναι ο χαμηλόφωνος/εξομολογητικός, κατάλληλος να εκφράσει την πίκρα της απογοήτευσης και την αναγκαστική και ρεαλιστική προσαρμογή στα νέα δεδομένα.
Το λογοτεχνικό κείμενο, το θέμα και η απάντησή του βρίσκονται στο βιβλίο των Σπυρίδωνος Κ. Κούτρα και της Υπαπαντής Η. Ζουρούδη, «Γράψ’ το έτσι!», εκδ. «Σαββάλας».
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου