ΑΣΚΗΣΗ ΠΡΟΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Παράδειγμα
Κείμενο
Αγαπητοί γονείς, θα σας δώσω μια φιλική συμβουλή και καλά θα κάνετε να την κρατήσετε. Το ότι εσείς θέλετε να πάρει το παιδί σας πτυχίο Ιατρικής ή Αρχιτεκτονικής γιατί ήταν το κρυφό σας απωθημένο ή γιατί ακολουθήσατε εσείς αυτόν τον δρόμο δεν σας καθιστά ικανούς να αποφασίσετε εσείς για το μέλλον του. Πρέπει να καταλάβετε πως τα παιδιά σας δεν αποτελούν προέκτασή σας. Είναι ελεύθερα όντα, με δικά τους όνειρα και δικές τους φιλοδοξίες. Το ότι εσείς θέλετε να φοιτήσουν ως δικηγόροι ή ως γιατροί δεν σημαίνει ότι πρέπει να σας ακούσουν. Άλλωστε μιλάμε για το δικό τους μέλλον και τα δικά τους όνειρα. Με το επάγγελμα που θα επιλέξουν θα πορεύονται μια ζωή. Είναι εφικτό να περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους κάνοντας κάτι που δεν τα γεμίζει; Θέλετε τα παιδιά σας να είναι δέσμια της δυστυχίας; Μην είστε ο τοίχος που τα εμποδίζει να βλέπουν το φως, αλλά τα παράθυρα που τα βοηθούν να βλέπουν παραπέρα. Μόνο τότε θα είναι πραγματικά ευτυχισμένα.
Νικολέττα Χαμοσφακίδη, «Τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις;» ΤΟ ΒΗΜΑ της Λευκάδας, Κυριακή 12 Ιουνίου 2022
Θέμα
Πρόθεση της συντάκτριας του παραπάνω κειμένου είναι:
α. να συμβουλεύσει και
β. να πείσει τους γονείς να αφήνουν τα παιδιά τους ελεύθερα να επιλέγουν αυτά το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν στη ζωή τους.
Να βρείτε στο κείμενο και να γράψετε στο τετράδιό σας δύο (2) διαφορετικές γλωσσικές επιλογές με τις οποίες εκφράζεται η πρόθεσή της να συμβουλεύσει και δύο (2) με τις οποίες εκφράζεται η πρόθεσή της να πείσει τους γονείς. Να εξηγήσετε σε κάθε περίπτωση τη λειτουργία της καθεμιάς.
Απάντηση
Μία γλωσσική επιλογή με την οποία εκφράζεται η πρόθεση της συντάκτριας να συμβουλεύσει τους γονείς είναι η αποστροφή της προς αυτούς σε ευθύ λόγο «Αγαπητοί γονείς, θα σας δώσω μια φιλική συμβουλή και καλά θα κάνετε να την κρατήσετε». Με την προσφώνηση των γονιών «Αγαπητοί γονείς», το α΄ ενικό ρηματικό πρόσωπο οριστικής έγκλισης «θα σας δώσω», το β΄ γραμματικό «σας» και το β΄ ρηματικό πρόσωπο «θα κάνετε να τη κρατήσετε», εκφράζεται σε ευθύ λόγο ρητά, άμεσα και χωρίς περιστροφές η συμβουλή της να μην αποφασίζουν αυτοί για το επαγγελματικό μέλλον των παιδιών τους. Η άλλη γλωσσική επιλογή είναι η χρήση αποτρεπτικής υποτακτικής «Μην είστε», με την οποία συμβουλεύει τους γονείς να μη σταθούν εμπόδιο στις προοπτικές και στα όνειρά των παιδιών τους επιβάλλοντάς τους τη δική τους προτίμηση.
Μία γλωσσική επιλογή με την οποία εκφράζεται η πρόθεση της συντάκτριας να πείσει τους γονείς είναι τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί. Ενδεικτικά αναφέρονται τα επιχειρήματα ότι δεν μπορούν αυτοί να αποφασίζουν για το μέλλον των παιδιών, γιατί τα παιδιά τους είναι ελεύθεροι άνθρωποι και το επάγγελμα που θα επιλέξουν αφορά το δικό τους μέλλον, τη δική τους ζωή, τη δική τους ευτυχία «δεν σας καθιστά ικανούς … είναι ελεύθερα όντα … και τα δικά τους όνειρα». Δεύτερη γλωσσική επιλογή είναι η χρήση των ρητορικών ερωτημάτων «Είναι εφικτό να περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους κάνοντας κάτι που δεν τα γεμίζει; Θέλετε τα παιδιά σας να είναι δέσμια της δυστυχίας;» με τα οποία εκμαιεύεται αρνητική απάντηση (Όχι, δεν είναι εφικτό … Όχι, δεν θέλουμε…). Έτσι, με εμφατικό τρόπο, επιδιώκει να πείσει, και λογικά και συναισθηματικά, τους γονείς ότι δεν πρέπει να στέκονται εμπόδιο στις προοπτικές και στα όνειρα των παιδιών τους και να τα κάνουν δυστυχισμένα.
(Μπορεί, επίσης, να αναφερθούν: Η μεταφορική χρήση της γλώσσας στη φράση «Μην είστε ο τοίχος που τα εμποδίζει να βλέπουν το φως, αλλά τα παράθυρα που τα βοηθούν να βλέπουν παραπέρα». Με τη μεταφορική λειτουργία της γλώσσας στη φράση αυτή οι γονείς που στέκονται εμπόδιο στην επιθυμία των παιδιών τους να επιλέξουν το επάγγελμα που θέλουν παρομοιάζονται με τοίχο που τα εμποδίζει να δουν τις προοπτικές που ξανοίγονται μπροστά τους και να επωφεληθούν από αυτές. Ο λόγος εικονοποιείται, αποκτάει παραστατικότητα και ζωντάνια. Παράλληλα, διεγείρονται και συναισθήματα αμφιβολίας, ίσως και ενοχής (επίκληση στο συναίσθημα του δέκτη), στους γονείς οι οποίοι επιβάλλοντας τη δική τους επαγγελματική προτίμηση στα παιδιά τους, τα εμποδίζουν να ακολουθήσουν το όνειρό τους. Τα τεκμήρια και ειδικότερα τα παραδείγματα που χρησιμοποιεί «πτυχίο Ιατρικής ή Αρχιτεκτονικής» και «ως δικηγόροι ή ως γιατροί», με τα οποία τεκμηριώνει την άποψή της για την επιθυμία των γονιών να ωθήσουν το παιδί τους και ενδεχομένως να επιβάλουν σε αυτό τα συγκεκριμένα επαγγέλματα και όχι αυτό που το ίδιο ελεύθερα θα επιλέξει. Η δεοντική τροπικότητα, ως μέσο πειθούς, «Πρέπει να καταλάβετε…», με την οποία παρουσιάζεται ως υποχρέωση των γονιών να μην αποφασίζουν αυτοί για το επαγγελματικό μέλλον των παιδιών τους.)
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Θέλουμε να αξιοποιείτε τα κριτήρια, τα κείμενα, τα θέματα και τις απαντήσεις που δίνουμε σε αυτά (γι' αυτό, άλλωστε, και τα αναρτούμε), αλλά σας παρακαλούμε να αναφέρετε και την πηγή προέλευσής τους.
Ευχαριστούμε
Σπυρίδων Κ. Κούτρας - Υπαπαντή Η. Ζουρούδη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου