Η ΑΠΟΤΥΧΙΑ
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Κείμενο 1 (23800)
Το κείμενο του Χρήστου Καμπόλη δημοσιεύτηκε στη στήλη «Απόψεις» της εφημερίδας «Καθημερινή» στις 14.01.2012.
«Απέτυχα στο διαγώνισμα», μου είπε η κόρη μου τις προάλλες. Όταν τη ρώτησα για ποιο λόγο, μου είπε ότι σημασία έχει το αποτέλεσμα: η αποτυχία.
Η συζήτηση που είχαμε ξεκαθάρισε αρκετά πράγματα. Όχι, δεν έχει σημασία η αποτυχία. Σημασία έχει τι προσπαθούμε να πετύχουμε. Ένας άνθρωπος που αναλαμβάνει προκλήσεις, που προσπαθεί να διεκδικήσει κάτι δύσκολο, που βάζει ψηλούς στόχους είναι φυσικό να βιώσει και αποτυχίες. Το αντίθετο, αυτός που βάζει χαμηλούς στόχους, που δεν βαδίζει σε ανεξερεύνητα μονοπάτια, μάλλον δεν θα νιώσει την αποτυχία. Όμως, δεν θα έχει καταφέρει κάτι.
Όχι, δεν έχει σημασία η αποτυχία. Σημασία έχει τι μαθαίνουμε από αυτήν και πώς συμπεριλαμβάνουμε αυτή τη γνώση και εμπειρία στο επόμενο βήμα. Ο Έντισον ισχυριζόταν ότι ποτέ δεν απέτυχε στο να ανακαλύψει τον ηλεκτρικό γλόμπο. Απλώς είχε βρει 10.000 τρόπους οι οποίοι δεν δούλευαν, πριν πραγματοποιήσει τον στόχο του!
Η επίτευξη δύσκολων εγχειρημάτων και η γόνιμη επεξεργασία των αποτυχιών αποκτούν ιδιαίτερη σημασία στη χώρα μας. Ίσως ένας από τους λόγους της χαμηλής επιχειρηματικότητας που χαρακτηρίζει την οικονομία μας είναι και η αδυναμία στη διαχείριση της αποτυχίας. Σε μια χώρα σαν τη δική μας, με πολύ μεγάλο ποσοστό αυτοαπασχολούμενων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η επιχειρηματικότητα, η καινοτομία, ο πειραματισμός με αμφίβολα εκ των προτέρων αποτελέσματα είναι ουσιώδη χαρακτηριστικά για την ευημερία μας. Όμως, για να πετύχει η επιχειρηματικότητα, θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να βιώσουμε την αποτυχία. Να μάθουμε από τα αρχικά αρνητικά αποτελέσματα και να χαρτογραφήσουμε τη νέα πορεία.
Ίσως είναι καιρός να επαναπροσδιορίσουμε πιο εμφατικά ότι μια αποτυχία δεν είναι το οδυνηρό τέλος μιας διαδρομής, αλλά μια πιο γόνιμη και έμπειρη «νέα αρχή» προς την επιτυχία! Και ίσως να είναι καιρός να μην αποζητούμε την ευκολία των χαμηλών στόχων, αλλά να απαιτούμε από τον εαυτό μας και τους οικείους μας την ανάληψη πραγματικών προκλήσεων. Όπως έλεγε και ένας δάσκαλός μου: «Να βάζετε σαν στόχο το φεγγάρι, γιατί, ακόμη και αν αποτύχετε, θα βρεθείτε ανάμεσα στα αστέρια».
Κείμενο 2
Το κείμενο είναι απόσπασμα από συνέντευξη του ηθοποιού και θεατρολόγου Χρίστου Παπαμιχαήλ στον Δ. Κυριαζή, 23.11.2018, Πηγή: www.lifo.gr.
— Πες μας δυο λόγια για το Pitch Your Failure.
Είναι μια σειρά από events που διοργανώνονται σε πόλεις της Ευρώπης και των χωρών της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής με σκοπό να ευαισθητοποιήσουν νέους κοινωνικούς επιχειρηματίες και όσους θέλουν να δημιουργήσουν ή έχουν ήδη μια πρωτοβουλία σχετικά με τη διαχείριση της αποτυχίας και της δυσκολίας.
Η Αθήνα είναι η τρίτη στάση του PYF, μετά τη Ρώμη και το Βερολίνο. Ένα pitching event διαφορετικό από τα άλλα, με αληθινές και όχι τέλειες ιστορίες.
— Από πού ξεκίνησε και τι στόχους έχει;
Η ομάδα του PYF αποτελείται από νέους κοινωνικούς επιχειρηματίες που ζουν και εργάζονται σε χώρες της Μεσογείου, όπου η έννοια της κοινωνικής επιχειρηματικότητας είναι ακόμα δυσνόητη και απόμακρη, συνδεδεμένη ίσως με την αποτυχία.
— Ποια είναι η θέση της αποτυχίας στον σύγχρονο δυτικό κόσμο που θεοποιεί την επιτυχία;
Η επιτυχία μοιάζει να έχει κυρίαρχη θέση στον σύγχρονο δυτικό κόσμο και αυτός πιστεύω ότι είναι ένας από τους λόγους της μεγάλης αποτυχίας του. Η επιτυχία δεν μπορεί να μετρηθεί μόνο με αριθμούς –το μοναδικό σχεδόν κριτήριο που θέτει σήμερα ο αναπτυγμένος κόσμος–, αλλά κρίνεται με βάση πολυεπίπεδα προσωπικά και κοινωνικά κριτήρια. Θεοποιώντας την επιτυχία και το κέρδος πετυχαίνουμε μόνο να εγκλωβίζουμε την ανθρώπινη φύση και τις κοινωνίες μας στο στενό πλαίσιο που θέτει ο καπιταλισμός. Η «αποτυχία» είναι, πιστεύω, το βασικό συστατικό κάθε προσπάθειας για δημιουργία. Ας συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι πρόκειται για ένα στάδιο που ενδυναμώνει και ενισχύει το έργο μας.
Κείμενο 3
ΜΟΥΣΙΚΟΙ Σ’ ΕΝΑ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΟ ΚΕΝΤΡΟ
Το ποίημα του Βασίλη Βασιλικού, ελαφρά διασκευασμένο για τις ανάγκες της εξέτασης, αντλήθηκε από τη συλλογή «Τα Ποιήματα», εκδ. Πολύπλανο, Αθήνα: 1999.
Κάποτε ξεκίνησαν κι αυτοί μ’ όνειρα μεγάλα:
να παίξουν Μότσαρτ, Μπετόβεν, Σοπέν
σε αμφιθέατρα κατάμεστα από κόσμο,
την επόμενη να διαβάζουν κριτικές
για το ταλέντο τους. Και άλλα.
Τώρα τι κι αν ξεπέσαν σ’ αυτό
το φτωχικό, παραθαλάσσιο κέντρο
με μια φτηνή τζαζ, ξενυχτώντας
πάνω από ταμπούρλα, τραγουδώντας
τα τραγουδάκια της εποχής
– sto πιάνο μια γρηά1 τους συνοδεύει –
τι κι αν μένουν μετά τις μια να τους ακούν
οι άδειες καρέκλες, τα άδεια τραπέζια
τ’ αδιάφορα νυσταγμένα γκαρσόνια...
υπάρχει πάντα η θάλασσα να δέχεται
ακούραστα, τα κουρασμένα όνειρά τους.
1 Στο πρωτότυπο υπάρχει και ο χαρακτηρισμός «φώκια» που έχει εξαιρεθεί.
ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ 1
Να αποδώσετε περιληπτικά, με 60-70 λέξεις, το θέμα, την άποψη που διατυπώνει ο συγγραφέας του Κειμένου 1 στην τέταρτη 4η παράγραφο «Η επίτευξη … τη νέα πορεία» και την τεκμηρίωσή της.
Μονάδες 20
ΘΕΜΑ 2
Ερώτημα 1ο
Ποια στάση απέναντι στην αποτυχία διακρίνεις στα νοήματα του Κειμένου 2; (μονάδες 5) Σε ποιο βαθμό αυτή βρίσκεται σε συμφωνία με τις απόψεις που διατυπώνονται στο Κείμενο 1; (μονάδες 10) Να απαντήσεις σε 70 περίπου λέξεις.
Μονάδες 15
Ερώτημα 2ο
Ποια απάντηση δίνει ο αφηγητής, στη δεύτερη (2η) παράγραφο του Κειμένου 1 «Η συζήτηση … καταφέρει κάτι», στον ισχυρισμό της κόρης του ότι «σημασία έχει το αποτέλεσμα: η αποτυχία». (μονάδες 2) Πώς την τεκμηριώνει; Είναι πειστικός; (μονάδες 8)
Μονάδες 10
Ερώτημα 3ο
α. «Απέτυχα στο διαγώνισμα» (1η παράγραφος, Κείμενο 1)
Απλώς είχε βρει 10.000 τρόπους, οι οποίοι δεν δούλευαν πριν πραγματοποιήσει τον στόχο του! (3η παράγραφος, Κείμενο 1)
«νέα αρχή» (5η παράγραφος, Κείμενο 1)
Ποια η λειτουργία των σημείων στίξης στις παραπάνω περιπτώσεις; (μονάδες 6)
β. «Ας συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι πρόκειται για ένα στάδιο που ενδυναμώνει και ενισχύει το έργο μας.» (3η απάντηση, Κείμενο 2): Να μετατρέψεις με τις κατάλληλες, κατά την κρίση σου, αλλαγές την παραπάνω φράση, ώστε από προτροπή να δηλώνει αναγκαιότητα. (μονάδες 2) Ποιος τρόπος εκφοράς του μηνύματος είναι καταλληλότερος, κατά τη γνώμη σου, με κριτήριο το είδος του κειμένου; (μονάδες 2)
Μονάδες 10
ΘΕΜΑ 3
Στο Κείμενο 3 αποτυπώνεται μια πορεία που γεννά απογοήτευση. Να την ερμηνεύσεις αξιοποιώντας τρεις κειμενικούς δείκτες και να σε απασχολήσει αν το μήνυμα που εκπέμπεται στο κείμενο είναι συνηθισμένο και για άλλους ανθρώπους ή όχι. (150-200 λέξεις)
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ 4
Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Αποτυχίας (13 Οκτωβρίου) να γράψεις μια εισήγηση, με 350-400 λέξεις, που θα την παρουσιάσεις προς συζήτηση στην τάξη σου την ώρα της Νεοελληνικής Γλώσσας, με θέμα:
α. τα θετικά αποτελέσματα που μπορεί να έχει η αποτυχία και
β. τη στάση μας απέναντι σε αυτή, ώστε να έχει τα αποτελέσματα αυτά.
Για την ανάπτυξη του θέματος μπορείς να αναφερθείς και σε παραδείγματα (ένα έως δύο) από τη σχολική σου εμπειρία.
Μονάδες 30
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ 2
Ερώτημα 1ο
Σε ποιο συμπέρασμα καταλήγει ο συγγραφέας στο Κείμενο 1 και με ποια επιχειρήματα – λογικές σκέψεις οδηγείται σε αυτό;
Μονάδες 15
Ερώτημα 2ο
α. Στην πρώτη (1) παράγραφο του Κειμένου 1 («“Απέτυχα … η αποτυχία») ο αφηγητής παραθέτει τα λόγια της κόρης του σε ευθύ και σε πλάγιο λόγο. Να γράψετε στο τετράδιό σας ένα παράδειγμα ευθέος και ένα παράδειγμα πλάγιου λόγιου από την παράγραφο αυτή. (μονάδες 2) Τι πετυχαίνει με τη χρήση του ευθέος λόγου; (μονάδες 4)
β. Στη δεύτερη και στην τρίτη παράγραφο του Κειμένου 1 επαναλαμβάνονται οι προτάσεις «Όχι, δεν έχει σημασία η αποτυχία. Σημασία έχει…». Πώς λειτουργεί στον λόγο η επανάληψη αυτή; (μονάδες 4)
Μονάδες 10
Ερώτημα 3ο
«Θεοποιώντας την επιτυχία και το κέρδος πετυχαίνουμε μόνο να εγκλωβίζουμε την ανθρώπινη φύση και τις κοινωνίες μας στο στενό πλαίσιο που θέτει ο καπιταλισμός». Να ονοματοποιήσετε την παραπάνω περίοδο της απάντησης που δίνεται στο τρίτο (3ο) ερώτημα της συνέντευξης. (μονάδες 6) Ποια γλωσσική επιλογή (ο ρηματικός ή ο ονοματοποιημένος λόγος) νομίζετε ότι είναι καταλληλότερη στη συγκεκριμένη περίπτωση. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας λαμβάνοντας υπόψη το είδος του κειμένου στο οποίο ανήκει η περίοδος αυτή. (μονάδες 4)
Μονάδες 10
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 23800
ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ 1
Ο συγγραφέας σχετικά με τη δυσκολία υποστηρίζει ότι η ανάλυση και η διαχείρισή της είναι χρήσιμες για την επιχειρηματικότητα στη χώρα μας. Επισημαίνει ότι η επιχειρηματικότητα, που είναι απαραίτητη για την ευημερία μας, συνδέεται με την ανάληψη ρίσκου. Γι’ αυτό, συμπεραίνει ότι οι επιχειρηματίες πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για το ενδεχόμενο αποτυχίας, να διδαχτούν από τα αποτελέσματά της και να χαράξουν νέα πορεία.
ΘΕΜΑ 2
Ερώτημα 1ο
Στο Κείμενο 2 αναφέρεται ότι η αποτυχία δεν πρέπει να μας οδηγεί στην αποθάρρυνση και στην παραίτηση από δημιουργικές προσπάθειες και δραστηριότητες. Αντίθετα, υπογραμμίζεται ότι αυτή είναι στοιχείο της προσπάθειας για δημιουργία και βελτίωση του έργου μας «“H αποτυχία” είναι, πιστεύω, το βασικό συστατικό … ενισχύει το έργο μας». Οι απόψεις αυτές βρίσκονται σε συμφωνία με τις απόψεις που διατυπώνονται στο Κείμενο 1, καθώς και σε αυτό αναφέρεται ότι η αποτυχία, προσφέροντας γνώση και εμπειρία, λειτουργεί θετικά στη δημιουργική μας προσπάθεια και στην εξελικτική μας πορεία «Σημασία έχει τι μαθαίνουμε … γνώση και εμπειρία στο επόμενο βήμα». Τονίζεται, επίσης, ότι η δυσκολία είναι μέρος της πορείας μας προς την επιτυχία «να επαναπροσδιορίσουμε πιο εμφατικά … προς την επιτυχία» και πρόκληση για να θέτουμε νέους υψηλούς στόχους «να μην αποζητούμε την ευκολία … την ανάληψη πραγματικών προκλήσεων».
Ερώτημα 2ο
Η απάντηση που δίνει ο αφηγητής στον ισχυρισμό της κόρης του είναι: «Όχι, δεν έχει σημασία η αποτυχία. Σημασία έχει τι προσπαθούμε να πετύχουμε». Τεκμηριώνει την απάντησή του με επιχειρήματα (επίκληση στη λογική) τα οποία παραθέτει με σύγκριση και αντίθεση. Συγκεκριμένα υποστηρίζει ότι είναι φυσικό ο άνθρωπος που βάζει υψηλούς και δύσκολους στόχους να βιώσει την αποτυχία σε αντίθεση με εκείνον που βάζει χαμηλούς στόχους και γι’ αυτό, ίσως, δεν αποτύχει «Ένας άνθρωπος … καταφέρει κάτι». Αλλά – αφήνει να εννοηθεί – στην επιδίωξη και στην επίτευξη υψηλών και δύσκολων στόχων έγκειται και η υπεροχή του, έστω κι αν παροδικά αποτυγχάνει. Κατά τη γνώμη μου, είναι πειστικός, γιατί τα επιχειρήματά του είναι έγκυρα, αληθή και επομένως ορθά. Πράγματι, είναι φυσικό και λογικό όσο πιο υψηλούς και πιο δύσκολους στόχους βάζει κάποιος, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να συναντήσει στο δρόμο για την εκπλήρωσή τους και αποτυχίες. Εξάλλου, ο αφηγητής δεν είναι τελείως απόλυτος και κατηγορηματικός στους ισχυρισμούς του, αφού μετριάζει τη βεβαιότητα με την οποία τους εκφράζει με τη χρήση των λέξεων «και», δηλαδή όχι μόνο αποτυχίες, και «μάλλον», δηλαδή πιθανόν, ίσως. Γι’ αυτό είναι πειστικός.
Ερώτημα 3ο
α. Με τα εισαγωγικά που χρησιμοποιούνται μεταφέρονται αυτολεξεί, σε ευθύ λόγο τα λόγια της κόρης του αφηγητή και δίνεται αμεσότητα, παραστατικότητα και ζωντάνια στα λόγια της, που αποτελούν αφόρμηση του προβληματισμού του αφηγητή και του διαλόγου μαζί της.
Το θαυμαστικό σημειώνεται, για να δηλωθεί θαυμασμός και έκπληξη για τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόταν τις αναποτελεσματικές προσπάθειες ο μεγάλος εφευρέτης του ηλεκτρικού λαμπτήρα, ο Έντισον, όχι ως αποτυχία, αλλά ως μέρος της πορείας προς την πραγματοποίηση του στόχου του.
Η φράση «νέα αρχή» κλείνεται σε εισαγωγικά, καθώς χρησιμοποιείται μεταφορικά, για να δηλωθεί με έμφαση ότι μια αποτυχία δεν είναι το τέλος μιας δημιουργικής προσπάθειας, αλλά μια στάση για ένα νέο ξεκίνημα προς την επιτυχία.
β. Μετατροπή: Πρέπει ή Είναι ανάγκη ή Χρειάζεται ή Επιβάλλεται να συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι πρόκειται για ένα στάδιο που ενδυναμώνει και ενισχύει το έργο μας.
Το συγκεκριμένο είδος του κειμένου είναι συνέντευξη. Γι’ αυτό, καταλληλότερος τρόπος εκφοράς του μηνύματος είναι η προτροπή, καθώς με αυτή, σε συνδυασμό και με τη χρήση α΄ πληθυντικού προσώπου, δημιουργείται μια σχέση οικειότητας του συνεντευξιαζόμενου με το κοινό στο οποίο απευθύνεται και αποφεύγεται ο δεοντικός, επιτακτικός τόνος με τη χρήση γλωσσικών επιλογών που δηλώνουν υποχρέωση. Έτσι, με την προτροπή, ο συνεντευξιαζόμενος επιτυγχάνει καλύτερo επικοινωνιακά αποτέλεσμα, να κατανοήσει, δηλαδή, και να συνειδητοποιήσει ο αποδέκτης της ομιλίας του ότι η αποτυχία δεν είναι το τέλος μιας δημιουργικής προσπάθειας, αλλά μια στάση, ένας σταθμός, στην εξελικτική του πορεία. Αυτός, άλλωστε, είναι και ο στόχος της ομάδας του PYF.
ΘΕΜΑ 3
Η επαγγελματική πορεία που διαγράφουν οι ήρωες του Κειμένου 3, που είναι μουσικοί, γεννά απογοήτευση, καθώς αποτυγχάνουν να επιτύχουν τον φιλόδοξο επαγγελματικό τους στόχο για μια επιτυχημένη καριέρα και διάκριση στην κλασική μουσική. Ξεκίνησαν τη σταδιοδρομία τους «μ’ όνειρα μεγάλα» και κατάντησαν να παίζουν σε ένα «φτωχικό παραθαλάσσιο κέντρο», «τραγουδώντας τραγουδάκια της εποχής». Ο ξεπεσμός των μουσικών και η απογοήτευσή τους προβάλλεται με δραματική ένταση με την εκτεταμένη και έντονη αντίθεση ανάμεσα στα φιλόδοξα όνειρα του παρελθόντος «Κάποτε ξεκίνησαν κι αυτοί με όνειρα μεγάλα» και στον ξεπεσμό του παρόντος «Τώρα τι κι αν ξέπεσαν σ’ αυτό /το φτωχικό παραθαλάσσιο κέντρο». Τη βασική αντίθεση τονίζουν επιμέρους αντιθέσεις: «να παίξουν Μότσαρτ, Μπετόβεν, Σοπέν» ≠«τραγουδώντας τραγουδάκια της εποχής», «σε αμφιθέατρα κατάμεστα από κόσμο» ≠ «να τους ακούν / οι άδειες καρέκλες, τα άδεια τραπέζια», «την επόμενη να διαβάζουν κριτικές για το ταλέντο τους ≠ αδιάφορα νυσταγμένα γκαρσόνια…». Την αντίθεση ενισχύει και η χρήση επιθέτων, αξιολογικών «μεγάλα όνειρα, φτηνή τζαζ, αδιάφορα γκαρσόνια» και περιγραφικών «αμφιθέατρα κατάμεστα, φτωχικό παραθαλάσσιο κέντρο, … άδειες καρέκλες, άδεια τραπέζια, … νυσταγμένα γκαρσόνια» που εικονοποιούν με παραστατικότητα τη διαφορά παρελθόντος παρόντος και ζωντανεύουν την ποιητική αφήγηση. Με τη χρήση της διπλής παύλας «– στο πιάνο μια γριά τους συνοδεύει –» εισάγεται μια συμπληρωματική πληροφορία / εικόνα που συμπληρώνει με παραστατικότητα το μίζερο σκηνικό και ολοκληρώνει τον ξεπεσμό.
Ωστόσο, παρόλη την παρακμή «τι κι αν» και τη διάψευση «κουρασμένα όνειρα» οι μουσικοί συνεχίζουν να ονειρεύονται και να ελπίζουν, όπως με παραστατικότητα εκφράζει η μεταφορά «υπάρχει πάντα η θάλασσα να δέχεται / ακούραστα τα κουρασμένα όνειρά τους».
Πιστεύω ότι το μήνυμα της επιμονής στην πραγματοποίηση των ονείρων που εκπέμπεται από το κείμενο είναι συνηθισμένο για πολλούς ανθρώπους «Ξεκίνησαν κι αυτοί», καθώς η αποτυχία συμβαίνει συχνά ιδιαίτερα στους ανθρώπους με υψηλούς στόχους και φιλοδοξίες. Σημασία έχει ο άνθρωπος να μην παραιτείται, αλλά να αξιοποιεί την αποτυχία στη νέα του δραστηριοποίηση. Η αποτυχία πρέπει να αποτελεί πρόκληση για δημιουργία που ενισχύει την αγωνιστικότητα και τη δράση μας.
ΘΕΜΑ 4
Προσφώνηση
Κυρία,
Αγαπητοί συμμαθητές,
Πρόλογος
Όλοι μας, ακόμα και οι άριστοι, έχουμε βιώσει την αποτυχία, Όμως, αποφεύγουμε, δε θέλουμε, συνήθως, να μιλάμε γι’ αυτή. Η αναφορά μας σε αυτή μας κάνει να νιώθουμε, λύπη, στενοχώρια, πικρία, ακόμα και ντροπή. Όμως σήμερα, με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Αποτυχίας, θα μιλήσουμε γι’ αυτή. Με την εισήγησή μου θα προσπαθήσω να θέσω τις αποτυχίες μας στη σωστή τους διάσταση, να προβληματιστούμε γι’ αυτές, να δούμε τη θετική και αισιόδοξη πλευρά τους και τη στάση μας απέναντί τους.
Κύριο μέρος
Α΄ νοηματική ενότητα: θετικά αποτελέσματα που μπορεί να έχει η αποτυχία
Όσο οξύμωρο κι αν φαίνεται η αποτυχία μπορεί να έχει και θετικά αποτελέσματα, γιατί κάθε «αποτυχία» μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη και διδακτική εμπειρία.
- Η αποτυχία είναι «μάθημα ζωής» που μας κάνει πιο έμπειρους και σοφότερους. Μας προσγειώνει στην πραγματικότητα, όταν έχουμε χάσει το μέτρο και υπερεκτιμούμε τις δυνατότητές μας. Είναι μια ευκαιρία περίσκεψης και περισυλλογής.
- Μας μαθαίνει να είμαστε πιο προσεκτικοί, να σχεδιάζουμε, να οργανώνουμε, να ενεργούμε μεθοδικά, να ελέγχουμε, όσο γίνεται, τους υποκειμενικούς και τους αντικειμενικούς παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η επίτευξη του στόχου μας και να αποφεύγουμε λάθη που έχουμε κάνει. Μας μαθαίνει να εστιάζουμε τις σκέψεις μας στη λύση του και όχι στο πρόβλημα με το οποίο ερχόμαστε αντιμέτωποι.
- Δυναμώνει τη θέλησή μας να πετύχουμε τον αρχικό μας στόχο, αλλά και ακόμα πιο δύσκολους και ψηλότερους στόχους.
- Η γεύση της αποτυχίας μας κάνει, συχνά, καλύτερους ανθρώπους, πιο μετριόφρονες και με περισσότερη κατανόηση για τις αποτυχίες, αλλά και για τις επιτυχίες των άλλων.
Β΄ νοηματική ενότητα: τη στάση μας απέναντι σε αυτή
Τα θετικά αποτελέσματα που μπορεί να έχει η δυσκολία εξαρτώνται από τη δική μας στάση απέναντί της.
- Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε και να δεχτούμε, καταρχήν, το γεγονός ότι ο δρόμος της ζωής μας δε θα είναι στρωμένος μόνο με επιτυχίες, θα υπάρχουν και αποτυχίες. Η αποτυχία είναι συστατικό της ζωής.
- Δεν πρέπει να μας απογοητεύσει, να μας καταβάλει, να μας εξαντλήσει ψυχικά, να μας παραλύσει και να μας αδρανοποιήσει μια αποτυχία, για παράδειγμα σε ένα διαγώνισμα, σε έναν διαγωνισμό ή σε έναν αθλητικό αγώνα. Αντίθετα πρέπει να τη δούμε σαν μια στάση, σαν ένα νέο ξεκίνημα, με περισσότερη γνώση και εμπειρία, προς την επιτυχία.
- Να βλέπουμε τις αποτυχίες σαν προκλήσεις τις οποίες πρέπει να προσπεράσουμε, να τις αφήσουμε πίσω, και οδηγηθούμε σε νέους υψηλότερους στόχους.
- Να μη δίνουμε σημασία στο τι πιστεύουν ή στο τι λένε οι άλλοι για την αποτυχία μας.
Επίλογος
Να θυμόμαστε ότι πίσω από μία αποτυχία κρύβεται μία γενναία προσπάθεια. Μία προσπάθεια να γίνουμε καλύτεροι· καλύτεροι σε έναν κόσμο που, δυστυχώς, δε θα πάψει ποτέ να ανταγωνίζεται και να κρίνει. Και ας προσπαθούμε. Δεν πειράζει, σημασία έχει ότι γινόμαστε καλύτεροι! (www. οfflinepost.gr/2022/01/22) «Κάποτε προσπάθησες. Κάποτε απέτυχες. Δεν πειράζει. Να προσπαθήσεις ξανά. Να αποτύχεις ξανά. Να αποτύχεις καλύτερα.» (Samuel Beckett).
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ 2
Ερώτημα 1ο
Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει ο συγγραφέας στο κείμενο 1 δίνεται με μεταφορικό/ποιητικό τρόπο στην παραίνεση ενός δασκάλου του: «Να βάζετε σαν στόχο το φεγγάρι, γιατί, ακόμη και αν αποτύχετε, θα βρεθείτε ανάμεσα στα αστέρια.», που σημαίνει να θέτουμε υψηλούς στόχους, γιατί ακόμα κι αν αποτύχουμε, θα στεκόμαστε ψηλά και θα διαλάμπουμε (θα ξεχωρίζουμε) για την προσπάθεια, τις ικανότητες και τις επιδόσεις μας. Το συμπέρασμα αυτό απορρέει λογικά από όσα έχει προαναφέρει ο συγγραφέας. Συγκεκριμένα, στη δεύτερη παράγραφο αναφέρει ότι αυτός που βάζει υψηλούς και δυσεπίτευκτους στόχους «είναι φυσικό να βιώσει και αποτυχίες», σε αντίθεση με κάποιον που βάζει χαμηλούς στόχους, ο οποίος μπορεί να μην αποτυγχάνει, αλλά δεν καταφέρνει κάτι σπουδαίο. Στην τρίτη παράγραφο αναφέρει ότι η αποτυχία προσφέρει πολύτιμη «γνώση και εμπειρία» για το επόμενο και αναφέρει ως τεκμήριο το παράδειγμα του Έντισον. Στην τέταρτη παράγραφο αναφέρει ότι η επεξεργασία των αποτελεσμάτων μια αποτυχημένης επιχειρηματικής προσπάθειας είναι πολύ διδακτική για τα επόμενα καινοτόμα επιχειρηματικά σχέδια και δύσκολα εγχειρήματα. Και καταλήγει στην πέμπτη παράγραφο ολοκληρώνοντας συνοπτικά και εμφατικά το σκεπτικό του με το σχήμα άρση-θέση ότι η αποτυχία δεν είναι το τέλος μιας πορείας, αλλά ένα νέο ξεκίνημα προς την επιτυχία με καλύτερες προϋποθέσεις, και ότι η δυσκολία μάς βοηθάει να καταλάβουμε ότι δεν πρέπει να επιδιώκουμε χαμηλούς, αλλά υψηλούς και δύσκολους στόχους. Έτσι, τα λόγια-παραίνεση του δασκάλου του έρχονται ως επιστέγασμα όλων όσα προανέφερε.
Ερώτημα 2ο
α. Ένα παράδειγμα ευθέος λόγου είναι η πρόταση «Απέτυχα στο διαγώνισμα» και ένα παράδειγμα πλάγιου λόγου είναι οι προτάσεις μου είπε ότι σημασία έχει το αποτέλεσμα: η αποτυχία. Με τον ευθύ λόγο μεταφέρονται αυτούσια τα λόγια της κόρης, σε α΄ ενικό πρόσωπο «Απέτυχα». Ο λόγος είναι άμεσος, ζωντανός, αποτυπώνει παραστατικά την απογοήτευση και την πικρία που νιώθει η κόρη για την αποτυχία της και αγγίζει συναισθηματικά τον αναγνώστη.
β. Οι προτάσεις αυτές είναι η απάντηση που δίνει ο αφηγητής στην κόρη του, στη συζήτηση που είχε μαζί της. Με το σχήμα άρση-θέση που υπάρχει σε αυτές «Όχι δεν έχει σημασία … σημασία έχει», με τη διπλή άρνηση «Όχι, δεν» και τον απόλυτο και κατηγορηματικό τόνο που δηλώνεται με αυτή και με την επανάληψή τους τονίζεται εμφατικά και αδιαμφισβήτητα πως σημασία δεν έχει η αποτυχία, σημασία έχει ποιους στόχους έχουμε και τι μαθαίνουμε από τις αποτυχίες μας. Από δομική άποψη, με την επανάληψη των προτάσεων επιτυγχάνεται η ενότητα (νοηματική συνάφεια) η αλληλουχία και η συνοχή του κειμένου, καθώς με την επανάληψή τους ο συγγραφέας συνδέει τις παραγράφους και μεταβαίνει ομαλά από τη μία στην άλλη.
Ερώτημα 3ο
Ονοματοποίηση της περιόδου: Με τη θεοποίηση της επιτυχίας και του κέρδους πετυχαίνουμε μόνο τον εγκλωβισμό της ανθρώπινης φύσης και των κοινωνιών μας στο στενό πλαίσιο που θέτει ο καπιταλισμός. Το κειμενικό είδος είναι δημοσιογραφική συνέντευξη, γι’ αυτό στη συγκεκριμένη περίπτωση καταλληλότερος είναι ο ρηματικός λόγος, επειδή είναι πιο προφορικός, πιο απλός, πιο οικείος και ευκολότερα κατανοητός από το κοινό. Αντίθετα, ο ονοματοποιημένος λόγος είναι απρόσωπος, πιο πυκνός, πιο επίσημος, πιο σύνθετος και πιο απαιτητικός στην κατανόησή του από το κοινό.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Θέλουμε να αξιοποιείτε τα κριτήρια, τα κείμενα, τα θέματα και τις απαντήσεις που δίνουμε σε αυτά (γι' αυτό, άλλωστε, και τα αναρτούμε), αλλά σας παρακαλούμε να αναφέρετε και την πηγή προέλευσής τους.
Ευχαριστούμε
Σπυρίδων Κ. Κούτρας - Υπαπαντή Η. Ζουρούδη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου