ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
ΚΕΙΜΕΝΑ
Κείμενο Ι: Τεχνολογία και βία
Η βία δεν έλειψε από καμιά περίοδο της ιστορίας του ανθρώπου. Σε κάθε έκφανσή της, φυσική ή ψυχολογική, νόμιμη ή παράνομη, ειδική ή γενική, διατηρεί τα αρχέγονα χαρακτηριστικά της, δηλαδή την επιθυμία του ανθρώπου που την ασκεί να επιβάλλεται και να κυριαρχεί στους άλλους. Μόνο οι μέθοδοι και τα μέσα αλλάζουν. […]
Για την άσκηση ψυχολογικής βίας, χρησιμοποιούνται και τεχνολογικά επιτεύγματα, όπως είναι η τηλεόραση και το Διαδίκτυο. Πρόκειται για την τηλεοπτική και διαδικτυακή βία. Πολύ σημαντική παράμετρος που σχετίζεται, κυρίως, με την τηλεοπτική βία και με τα βιντεοπαιχνίδια βίας είναι η εξοικείωση του ανθρώπου με τη βία, η απάθεια και η αναλγησία του σε φαινόμενα βίας, η διέγερση της επιθετικότητας και, πιθανόν, η αναπαραγωγή της βίας στην πραγματική ζωή.
Από την τηλεόραση -και από τα άλλα μέσα μαζικής ενημέρωσης- ειδήσεις που συχνά ανακοινώνονται και ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται, εσκεμμένα ή όχι, προκαλούν στο κοινό συναισθήματα αγωνίας, φόβου, ακόμα και την τρομοκράτησή του. Στις περιπτώσεις αυτές το κοινό νιώθει πως απειλείται από μεγάλο κίνδυνο, π.χ. κίνδυνος οικονομικής κατάρρευσης, πολέμου, επιδημίας κ.λπ. Έτσι, ασκείται σε αυτό ψυχολογική βία, για να εξυπηρετηθούν διάφορες πολιτικές και οικονομικές σκοπιμότητες. Πιο συχνή και πιο χαρακτηριστική είναι η προβολή από την τηλεόραση σκηνών ωμής βίας: φραστική επιθετικότητα, άγρια πάλη ανθρώπων, τέρατα, δολοφονίες, όπλα, πυροβολισμοί και τρομακτικοί ήχοι, ληστείες, απαγωγές, αυτοκτονίες, αιματοχυσία. Παρά τις αντιρρήσεις που εκφράζονται, ότι δηλαδή αποτελεί ένα είδος εκτόνωσης και «κάθαρσης», η προβολή της βίας από την τηλεόραση συνηθίζει τον άνθρωπο στην ιδέα της σκληρότητας της ζωής, τον εξοικειώνει με τη βία, την οποία, όταν εκλαμβάνει δικαιολογημένη, υπάρχει πιθανότητα να την υιοθετήσει. Ουσιαστικά, η επαναλαμβανόμενη έκθεση στη βία αμβλύνει τις συναισθηματικές αντιδράσεις προς αυτήν και μειώνει το μέγεθος των επιπτώσεων της επιθετικότητας, γεγονός που μπορεί σταδιακά να οδηγήσει σε πιο επιθετικές στάσεις και πιο επιθετική συμπεριφορά.
Η διαδικτυακή βία ασκείται μέσω αποστολής μηνυμάτων, ιστοσελίδων, συζητήσεων, που γίνονται από ηλεκτρονικές συσκευές. Μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Οι πιο συνηθισμένες είναι: παρενόχληση, προσωπική επίθεση, αποκάλυψη πληροφοριών, απειλές, εκφοβισμοί, εκβιασμοί. Η διαδικτυακή βία μπορεί να λάβει δραματικές διαστάσεις, γιατί μπορεί να ασκείται μέρα νύχτα και σε οποιοδήποτε μέρος, όπου μπορεί να υπάρχει υπολογιστής ή κινητό, να είναι πιο σκληρή σε σύγκριση με την άσκηση λεκτικής βίας στην πραγματικότητα, καθώς ο θύτης καλύπτεται από την ανωνυμία και την απόσταση που τον προστατεύει από την αντίδραση του θύματος.
Τα βιντεοπαιχνίδια προκαλούν την επιθετικότητα. Τα παιδιά που παίζουν βιντεοπαιχνίδια γίνονται επιθετικά. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι με το πέρασμα του χρόνου τα παιδιά που παίζουν βίαια βιντεοπαιχνίδια αρχίζουν να σκέφτονται πιο επιθετικά. Και όταν προκαλούνται στο σπίτι, στο σχολείο ή αλλού, τα παιδιά θα αντιδράσουν με επιθετικό τρόπο, όπως όταν παίζουν ένα βίαιο video game. Η μακροπρόθεσμη επίδραση των βίαιων παιχνιδιών στην επιθετικότητα φαίνεται ότι προκαλείται μέσω της επαναλαμβανόμενης εξάσκησης σε επιθετικούς τρόπους σκέψης. «Τα βίαια βιντεοπαιχνίδια αναπαριστούν σωματικές επιθέσεις», δήλωσε ο Craig Anderson , διακεκριμένος καθηγητής της ψυχολογίας και διευθυντής του Κέντρου για τη Μελέτη της Βίας στο Iowa State University. «Ανταμείβουν επίσης τους παίκτες για να είναι σε εγρήγορση απέναντι στις εχθρικές προθέσεις των αντιπάλων και για να συμπεριφέρονται βίαια για την υπερίσχυση σε συγκρούσεις. Εξασκώντας τέτοια επιθετική σκέψη, τα παιχνίδια αυτά βελτιώνουν την ικανότητα των παικτών να σκέφτονται επιθετικά. Με τη σειρά του, αυτό αυξάνει την επιθετικότητα των ατόμων στην πραγματική ζωή». (Πηγή: eduguide.gr)
«Ως κοινωνία είμαστε απευαισθητοποιημένοι στο να βλέπουμε επιθετικές και βάναυσες σκηνές κάθε μέρα. Δολοφονίες on camera, φρικιαστικές σκηνές πολέμου, διαμελισμένα κορμιά περνούν σε μεγάλη συχνότητα από την οθόνη μας. Οι “ψυχαγωγικές” προτάσεις που προσφέρονται από τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα γίνονται αυτοεκπληρούμενες προφητείες και όσο περισσότερη βία βλέπουμε, τόσο ισχυροποιείται και η πιθανότητα να γινόμαστε και περισσότερο βίαιοι». (Πηγή: psychologynow.gr)
Σπυρίδων Κ. Κούτρας
Κείμενο ΙΙ: Η βία, Τίτος Πατρίκιος
Προσπαθώ να πω τα πράγματα
με τ’ όνομά τους
και κάθε τόσο συναντώ
καινούργιες δυσκολίες.
Λόγου χάρη να πω τη βία, βία,
όχι ειρηνευτική επέμβαση
τη βία των πλουσίων και ισχυρών,
ούτε αναπόφευκτες ακρότητες
τη βία των φτωχών και καταπιεσμένων.
Με δυσκολεύουνε οι μεταλλάξεις
αυτού που λέμε αναγκαιότητα της Ιστορίας
οι αντιστροφές στις κινήσεις των πολιτικών
οι αναρίθμητες αναλύσεις των δημοσιολόγων
όμως κυρίως με περιπλέκουν
οι δικές μου ερμηνείες κι ενοχές.
Θα ’θελα πλέον να πω ανοιχτά
ότι έφτασα να απεχθάνομαι
την κάθε, όποιου και να ’ναι, βία.
(Πηγή: culturenow.gr)
ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ Α
Να γράψετε στο τετράδιό σας περίληψη του τμήματος του κειμένου Ι, που αναφέρεται στη βία στο Διαδίκτυο και στα βιντεοπαιχνίδια. (60-80 λέξεις).
ΘΕΜΑ Β
Ερώτημα 1ο
Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις αποδίδουν ορθά απόψεις του συγγραφέα του κειμένου; (Σ ή Λ). Να τεκμηριώσεις κάθε απάντησή σου παραθέτοντας σχετικά αποσπάσματα από το κείμενο.
α. Ψυχολογική βία ασκείται στο τηλεοπτικό κοινό και με τον τρόπο παρουσίασης ειδήσεων.
β. Κάθε μορφή βίας που προβάλλεται στην τηλεόραση θεωρείται από τους τηλεθεατές αδικαιολόγητη.
γ. Η ανωνυμία του θύτη στην άσκηση διαδικτυακής βίας κάνει τις επιπτώσεις της λιγότερο οδυνηρές.
δ. Τα βιντεοπαιχνίδια βίας εκτονώνουν την επιθετικότητα του παίκτη και διώχνουν από το μυαλό του τις επιθετικές σκέψεις.
ε. Η παρακολούθηση σκηνών βίας αυξάνει την πιθανότητα να γίνουμε βίαιοι. (Μονάδες 10)
Μονάδες 10
Ερώτημα 2ο
α. Ποια είναι η πρόθεση του συγγραφέα στην πέμπτη παράγραφο του κειμένου …. («Τα βιντεοπαιχνίδια … στην πραγματική ζωή»); Πώς εξυπηρετεί την πρόθεσή του η αναφορά στη δήλωση του Craig Anderson; (Μονάδες 6)
β. Ποιος χρόνος, ποιες εγκλίσεις και ποια πρόσωπα χρησιμοποιούνται στην τελευταία παράγραφο του κειμένου; Αιτιολογήστε τη χρήση τους από τον συγγραφέα. (Μονάδες 9)
Μονάδες 15
Ερώτημα 3ο
Στην τρίτη παράγραφο («Από την τηλεόραση … επιθετική συμπεριφορά») του κειμένου να εντοπίσετε ένα παράδειγμα. Γιατί το χρησιμοποιεί; Με ποιες γλωσσικές επιλογές ο συντάκτης του επιδιώκει να κάνει τον αναγνώστη να προσέξει το παράδειγμα που εντοπίσατε;
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Γ
«Προσπαθώ να πω τα πράγματα … των φτωχών και καταπιεσμένων». Να σχολιάσετε, σε 100-150 λέξεις, την άποψη του ποιητικού υποκειμένου για τη βία.
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Δ
Είδος κειμένου: Άρθρο
Πομπός: Μαθητής/Μαθήτρια
Μέσο: Ιστότοπος
Αποδέκτης: Ευρύ αναγνωστικό κοινό
Θέμα: Χώρος στον οποίο εκδηλώνεται βία είναι και το σχολείο. Να αναφέρετε παραδείγματα ενδοσχολικής βίας και να διατυπώσετε προτάσεις για την αντιμετώπισή της.
Λέξεις: 350-400
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου