Πρόθεση του συγγραφέα και τρόπος ανάπτυξης μιας παραγράφου

 ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ

58o ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 

ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

                                                                       ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Η στάση μας απέναντι στο γήρας επηρεάζει την ποιότητα ζωής μας

 

Τι απόψεις συντηρούμε άραγε για το πέρασμα των χρόνων και τη σταδιακή μετάβασή μας από τη μέση ηλικία στο γήρας; Η τρίτη ηλικία δεν φαντάζει ίσως για την καλύτερη ηλικιακή περίοδο της ζωής μας. Συνήθως οι απόψεις μας για τι συμβαίνει ή θα συμβεί στη ζωή μας όταν φτάσουμε στα γηρατειά, δεν είναι θετικά φορτισμένες. Το πέρασμα του χρόνου φέρνει συνήθως μαζί του εξασθένιση των δυνάμεων, σωματικών και νοητικών, αλλαγές στον τρόπο ζωής, προβλήματα υγείας κτλ. Έννοιες, όπως μοναξιά, εξασθένιση, αρρώστια, δυσκολίες, είναι συνυφασμένες με την πορεία προς το γήρας.

Οι εικόνες των δικών μας παππούδων και γιαγιάδων από την άλλη μεριά ή και των ηλικιωμένων του περίγυρού μας μπορεί να έχουν επηρεάσει και θετικά αυτές τις απόψεις. Στενές, βαθιές και ζεστές σχέσεις με τους μεγαλύτερους σε ηλικία συγγενείς μας μπορεί να τους έχουν εδραιώσει στα μάτια μας ως προστατευτικές και στοργικές φιγούρες, αφοσιωμένες στη φροντίδα της οικογένειας αλλά και ως πηγή δύναμης και σοφίας. […]

Γράφω αυτό το άρθρο γιατί εμπνέομαι από ανθρώπους που τόλμησαν να δημιουργήσουν σε μεγάλη ηλικία και να αποδείξουν ότι τα δημιουργικά χρόνια της ζωής μας είναι εκεί που αποφασίζει να δημιουργήσει ο καθένας μας. Αλλά και από καθημερινούς ανθρώπους που επιλέγουν να φροντίζουν τον εαυτό τους, την υγεία τους, ψυχική και σωματική, και τολμούν να επιλέγουν αυτά που τους κάνουν χαρούμενους έναντι αυτών που υπαγορεύει κοινωνικά η «προχωρημένη» ηλικία τους.

Είναι ενθαρρυντικά τα δεδομένα πως ένας αυξανόμενος αριθμός ερευνών την τελευταία εικοσαετία αποδεικνύει περίτρανα πως ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε και το τι νιώθουμε αντίστοιχα για το γήρας επηρεάζει σημαντικά τη ζωή μας. […] Τα δεδομένα αυτά αποδεικνύουν πως η θετική στάση απέναντι στη ζωή μπορεί να έχει θετικό αποτέλεσμα στη μακροζωία ή στην ανάρρωση από ασθένεια ή από σοβαρή αναπηρία. Και δε σταματούν εδώ· συμμετέχοντες σε έρευνα (Levy, Pilver, Chung & Slade, 2014) ηλικίας από 61 ως 99 ετών, αφού εκπαιδεύτηκαν σε θετική στάση απέναντι στο γήρας για αρκετές εβδομάδες, άρχισαν να νιώθουν πιο θετικά για τη δική τους αυτοεικόνα όσον αφορά την ηλικία τους και αυτό είχε ως συνέπεια τη βελτίωση σε σημαντικό βαθμό της φυσικής τους λειτουργικότητας. Ακόμα πιο ενδιαφέρον εύρημα ωστόσο είναι το γεγονός ότι η βελτίωση αυτή υφίστατο ακόμα και όταν τα μηνύματα για τη θετική στάση δόθηκαν στους συμμετέχοντες υποσυνείδητα!

Το να σταθούμε θετικά απέναντι στην ηλικία μας φαίνεται πως μόνο θετικά μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωή μας. Η υιοθέτηση μιας θετικής στάσης σημαίνει αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε για τη ζωή μας, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο ζούμε. Σημαίνει να αναγνωρίσουμε τα θετικά που υπάρχουν σε κάθε ηλικία και να μην παρασυρόμαστε από στερεοτυπικές εικόνες ανθρώπων τρίτης ηλικίας που ίσχυαν για άλλες εποχές. Η πρόοδος τόσο της επιστήμης, αλλά και οι σύγχρονες γνώσεις για έναν υγιεινό τρόπο ζωής δίνουν πλέον άλλες δυνατότητες σε όλες τις ηλικίες.

 

Βάλια Παυλίδου, psychologynow.gr (διασκευή) 

 

 

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

 

Οι νέοι δίπλα στην τρίτη ηλικία

 

Το 1990 ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) ανακήρυξε την 1η Οκτωβρίου ως την Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων και ένα χρόνο αργότερα όρισε πέντε βασικές αρχές για τους ηλικιωμένους, οι οποίες στοχεύουν στο να διασφαλίσουν ότι θα δοθεί προτεραιότητα στην τρίτη ηλικία από όλες τις κυβερνήσεις του κόσμου. Αυτές οι αρχές είναι η ανεξαρτησία, η συμμετοχή των ηλικιωμένων στα κοινά, η δυνατότητα εκπλήρωσης των προσωπικών στόχων, η φροντίδα και η αξιοπρέπεια. Ο πολιτισμός μιας κοινωνίας κρίνεται μεταξύ άλλων από τη στάση της απέναντι στην τρίτη ηλικία. Παρότι η οικογένεια αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους θεσμούς στην Ελλάδα, οι αριθμοί από έρευνες παρουσιάζουν μια ιδιαίτερα θλιβερή εικόνα: ένας στους τρεις ηλικιωμένους, δηλαδή 1.000.000 συνάνθρωποί μας, υποφέρουν από μοναξιά.

 Εμείς, και κυρίως οι νέοι, έχουμε βαθιά υποχρέωση να αντιμετωπίσουμε με σεβασμό και πραγματική βούληση τα προβλήματα των συνανθρώπων μας της τρίτης ηλικίας και να τους βοηθήσουμε στη διασφάλιση μιας αξιοπρεπούς καθημερινότητας. Οφείλουμε λοιπόν να τους προσφέρουμε την ανεξαρτησία, την αυτοεκτίμηση και τις δυνατότητες για αξιοπρεπή διαβίωση και συμμετοχή στην κοινωνία, παρέχοντας υψηλές υπηρεσίες υγείας και φροντίδας. Οφείλουμε να είμαστε στο πλευρό τους, για όσα μας έχουν προσφέρει απλόχερα, γιατί έχουν συμβάλει σημαντικά στο να διαμορφώσουμε τους χαρακτήρες μας και να γίνουμε χρήσιμοι άνθρωποι στην κοινωνία. Έτσι, όχι μόνο θα νοηματοδοτηθεί η διακήρυξη του ΟΗΕ, αλλά και θα έχουμε κάνει το προσωπικό μας καθήκον απέναντι στην τρίτη ηλικία.

   

Α. Σιώκας - Γ. Κρικρής, από την ηλ. εφ. Μοσχάτο Ταύρος.gr, 29.4.2014 (διασκευή). 

 

 

ΚΕΙΜΕΝΟ 3

 

Κ.Π. Καβάφης,  Μελαγχολία του Ιάσονος Κλεάνδρου· 
ποιητού εν Κομμαγηνή· 595 μ.Χ.

 

Το γήρασμα του σώματος και της μορφής μου

είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι.

Δεν έχω εγκαρτέρησι καμιά.

Εις σε προστρέχω Τέχνη της Ποιήσεως,

που κάπως ξέρεις από φάρμακα·

νάρκης του άλγους δοκιμές, εν Φαντασία και Λόγω.

 

Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι.—

Τα φάρμακά σου φέρε, Τέχνη της Ποιήσεως,

που κάμνουνε — για λίγο — να μη νιώθεται η πληγή.

 

Πηγή: greek-language.gr

 

 

 

ΘΕΜΑ Α

 

Α1.   Να αποδώσετε περιληπτικά, με 60-70 λέξεις, το περιεχόμενο των δύο (2) τελευταίων παραγράφων του Κειμένου 1 («Γράφω αυτό … όλες τις ηλικίες»).

 

Μονάδες 15

 

ΘΕΜΑ Β

 

Β1.   Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση τα Κείμενα 1 και 2, τις παρακάτω προτάσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στα κείμενα:

 

Κείμενο 1

α. Οι απόψεις για τα γηρατειά είναι μόνο αρνητικές.

β. Ο άνθρωπος μπορεί να είναι δημιουργικός και σε μεγάλη ηλικία.

γ. Η θετική στάση απέναντι στην ηλικία μας μπορεί να επηρεάσει θετικά την ποιότητα ζωής μας.

Κείμενο 2

δ. Όλες οι κυβερνήσεις του κόσμου έχουν δώσει προτεραιότητα στην τρίτη ηλικία.

ε. Οι νέοι έχουν υποχρέωση να βοηθήσουν τους ηλικιωμένους.

 

Μονάδες 10

 

Β2.      α. Ποια νοηματική σέση υπάρχει ανάμεσα στην πρώτη (1) και στη δεύτερη (2) παράγραφο του Κειμένου 1 και με ποια διαρθρωτική φράση εκφράζεται η σχέση αυτή; (Μονάδες 6)

 

β. Στη δεύτερη (2) παράγραφο του Κειμένου 1 να βρείτε δύο (2) λέξεις ή φράσεις που χρησιμοποιούνται με τη μεταφορική σημασία τους (Μονάδες 4) και να εξηγήσετε τη λειτουργία τους στη συγκεκριμένη παράγραφο. (Μονάδες 5)

 

Μονάδες 15

 

Β3.      Στην πρώτη (1^η) παράγραφο του Κειμένου 1 («Το 1990 …μοναξιά») διατυπώνεται η άποψη: «Ο πολιτισμός μιας κοινωνίας κρίνεται μεταξύ άλλων από τη στάση της απέναντι στη τρίτη ηλικία». Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την άποψη αυτή; Τεκμηριώστε την απάντησή σας σε μία παράγραφο, με 80-100 λέξεις.

 

Μονάδες 15

 

ΘΕΜΑ Γ

 

Γ1.     Να παρουσιάσετε το θέμα/πρόβλημα που θέτει το Κείμενο 3. Ποια είναι η λύση που προτείνει το ίδιο το κείμενο; Ποια η προσωπική σας ανταπόκριση σε αυτό; Για την απάντησή σας να αξιοποιήσετε τους κατάλληλους κειμενικούς δείκτες. (150-200 λέξεις)

 

Μονάδες 15

 

ΘΕΜΑ Δ

 

Δ1.  Τι σημαίνει θετική στάση απέναντι στο γήρας και πώς μπορεί να πραγματοποιηθεί η στάση αυτή για τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας; Να εκθέσετε τις απόψεις σας σε άρθρο σας με 300-350 λέξεις. Να υποθέσετε ότι το άρθρο σας θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του δήμου σας.

 

Μονάδες 30

 

 

ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΟΣ Β ΓΙΑ ΕΞΑΣΚΗΣΗ

 

Β2. α. Ποιο επικοινωνιακό αποτέλεσμα επιτυγχάνεται με τη χρήση του α΄ ενικού ρηματικού προσώπου στην τρίτη (3^η) παράγραφο του Κειμένου 1 («Γράφω … ηλικία τους») και ποιο με τη χρήση του α΄ πληθυντικού προσώπου στη δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 2 («Εμείς … τρίτη ηλικία»); (Μονάδες 8)

 

β. «Η πρόοδος τόσο της επιστήμης, αλλά και οι σύγχρονες γνώσεις για έναν υγιεινό τρόπο ζωής δίνουν πλέον άλλες δυνατότητες σε όλες τις ηλικίες». Να μετατρέψετε την παραπάνω πρόταση στην αντίθετη σύνταξη. (Μονάδες 3) Τι αλλάζει ως προς το νόημα και ως προς το ύφος μετά τη μετατροπή; (Μονάδες 4)

 

Μονάδες 15

 

Β3. Ποιες βασικές αρχές, σύμφωνα με το Κείμενο 2, ορίστηκαν από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για τους ηλικιωμένους και με ποιο στόχο;

 

Μονάδες 15

 

 

 

 

 

58^ο ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

 

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

 

ΘΕΜΑ Α

 

Α1.   Το τμήμα αυτό του κειμένου αναφέρεται στη θετική στάση των ηλικιωμένων απέναντι στο γήρας. Η συγγραφέας, βασισμένη σε έρευνες, αναφέρει ότι στάση αυτή έχει ευεργετικά αποτελέσματα για τη ζωή τους. Στη συνέχεια επισημαίνει τη σημασία της θετική στάσης ως αλλαγής στον τρόπο ζωής και ως αναγνώρισης των θετικών που υπάρχουν σε κάθε ηλικία. Τέλος, υπογραμμίζει τις δυνατότητες που προσφέρει σε όλες τις ηλικίες η πρόοδος της επιστήμης και οι σύγχρονες γνώσεις.

 

ΘΕΜΑ Β

 

Β1.   

α. Λάθος «μπορεί να έχουν επηρεάσει και θετικά αυτές τις απόψεις»

β. Σωστό «τα δημιουργικά χρόνια της ζωής μας είναι εκεί που αποφασίζει να δημιουργήσει ο καθένας μας»

γ. Σωστό «Το να σταθούμε θετικά απέναντι στην ηλικία μας φαίνεται πως μόνο θετικά μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής μας»

δ. Λάθος «στοχεύουν στο να διασφαλίσουν ότι θα δοθεί προτεραιότητα στην τρίτη ηλικία από όλες τις κυβερνήσεις του κόσμου»

ε. Σωστό «κυρίως οι νέοι, έχουμε βαθιά υποχρέωση … και να τους βοηθήσουμε»

 

Β2.      α. Η νοηματική σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην πρώτη και στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου, είναι σχέση αντίθεσης, καθώς στην πρώτη παράγραφο η εικόνα που παρουσιάζεται για τα γηρατειά είναι αρνητική «εξασθένιση δυνάμεων … προς το γήρας», ενώ στη δεύτερη παράγραφο η εικόνα είναι θετική «Στενές, βαθιές και ζεστές σχέσεις … και σοφίας». Η σχέση αυτή εκφράζεται με τη διαρθρωτική φράση «από την άλλη μεριά».

 

β. Δύο λέξεις που χρησιμοποιούνται με τη μεταφορική τους σημασία είναι η λέξη «ζεστές» στη φράση «ζεστές σχέσεις» και η λέξη «πηγή» στη φράση «πηγή δύναμης και σοφίας». Κυριολεκτικά, η λέξη ζεστός σημαίνει αυτόν που έχει υψηλή θερμοκρασία. Μεταφορικά, σημαίνει αυτόν που χαρακτηρίζεται από εγκάρδια και φιλική διάθεση, που εκδηλώνει συμπάθεια και ευγένεια ή στοργή. Με τη χρήση της λέξης με τη μεταφορική της σημασία εικονοποιείται ο λόγος με μια απτική εικόνα, δημιουργείται ένα αίσθημα αγάπης και θαλπωρής γνωστό στον αναγνώστη από βιώματά του και έτσι κατανοεί καλύτερα τις σχέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στα νεότερα και στα ηλικιωμένα μέλη της οικογένειας. Κυριολεκτικά, η λέξη πηγή σημαίνει φυσικό άνοιγμα στο έδαφος από το οποίο αναβλύζει νερό. Μεταφορικά, η λέξη σημαίνει αυτό από το οποίο προέρχεται κάτι, και στη συγκεκριμένη παράγραφο τους ηλικιωμένους από τους οποίους προέρχεται δύναμη και σοφία. Με τη χρήση της λέξης με τη μεταφορική της σημασία εικονοποιείται ο λόγος με μια οπτική εικόνα, αποκτά παραστατικότητα και έτσι γίνεται καλύτερα κατανοητός από τον αναγνώστη. Τέλος, και στις δύο περιπτώσεις έχουμε συγκινησιακή χρήση της γλώσσας και υποβάλλονται στον αναγνώστη συναισθήματα συμπάθειας, στοργής και ευγνωμοσύνης για τα ηλικιωμένα μέλη της οικογένειας. 

 

Β3.      Συμφωνώ με την άποψη ότι πολιτισμός μιας κοινωνίας κρίνεται και από τη στάση της απέναντι στην τρίτη ηλικία. Γενικά ο σεβασμός και η προσφορά προς τον άνθρωπο είναι δείγμα υψηλού πολιτισμικού επιπέδου. Πολύ περισσότερο, όταν η προσφορά, η βοήθεια και η φροντίδα παρέχεται σε ανθρώπους που την έχουν ανάγκη και στους οποίους την οφείλουμε. Και τέτοιοι είναι οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας. Οι άνθρωποι που μας προστάτευσαν, που μας ανάθρεψαν και μας στήριξαν στις δυσκολίες της ζωής μας. Ο σεβασμός, η αγάπη, η ενθάρρυνση η ηθική και υλική ενίσχυσή τους, αν τη χρειάζονται, είναι δείγμα ευγνωμοσύνης και δικαιοσύνης και γι’ αυτό δείγμα υψηλού ηθικού και πολιτισμικού επιπέδου των ανθρώπων που τα προσφέρουν στους ηλικιωμένους.

 

ΘΕΜΑ Γ

 

Γ1.     Το πρόβλημα/θέμα που θέτει το ποίημα είναι η οδύνη που επιφέρουν τα γηρατειά σε όποιον γερνάει. Ο ποιητής Κ.Π. Καβάφης στη «Μελαγχολία…» μεταθέτει την ποιητική δράση σε μακρινό τόπο «εν Κομμαγηνή» και χρόνο «595 μ.Χ.», για να περιγράψει αποστασιοποιημένος πώς βιώνει ο (φανταστικός) ποιητής «Ιάσων Κλέανδρος» τα γηρατειά, αλλά και τη  διέξοδο που βρίσκει στην ποίηση.  Με τη μεταφορά «πληγή» και την υπαλλαγή «είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι» (είναι πληγή φρικτού μαχαιριού αντί φρικτή πληγή μαχαιριού) αισθητοποιείται με μια  εικόνα  φρικτού σωματικού πόνου η ψυχική οδύνη που βιώνει όποιος γερνά, καθώς διαπιστώνει τις αλλοιώσεις στις λειτουργίες του σώματος και στην ομορφιά του «το γήρασμα του σώματος και της μορφής μου». Η λύση της   καταφυγής στην ποίηση που προτείνει το κείμενο «εις σε προστρέχω Τέχνη της Ποιήσεως»  γίνεται  με την επίγνωση  ότι δεν αποτελεί οριστική λύση, αλλά απόπειρα προσωρινού κατευνασμού του πόνου «νάρκης του άλγους δοκιμές». Με την επίκληση σε προστακτική «τα φάρμακά σου φέρε, Τέχνη της Ποιήσεως, που κάμνουνε -για λίγο- να μη νιώθεται η πληγή» (προσωποποίηση και περίφραση) δραματοποιείται η αφήγηση και μέσα από την επιτακτική ανάγκη που εκφράζεται συμπεραίνουμε και το μέγεθος του πόνου.

Προσωπικά πιστεύω ότι τα γηρατειά είναι οδυνηρά, καθώς η φυσιολογική φθορά που συνεπάγονται αποτυπώνεται με ασχήμια και εκδηλώνεται με ασθένειες. Η καταφυγή στην ποίηση και γενικότερα στην τέχνη προσφέρει αισθητική απόλαυση, λυτρώνει την ψυχή και συμπληρώνει την πραγματικότητα. Νομίζω, όμως, ότι μονιμότερη ανακούφιση προσφέρει  η δραστηριοποίηση των δημιουργικών δυνάμεων του ανθρώπου σε συνδυασμό με μια φιλοσοφική ενατένιση της ζωής και συμφιλίωση με την πραγματικότητα.            

 

ΘΕΜΑ Δ

 

Δ1.    Τίτλος: Θετική στάση απέναντι στο γήρας

 

Πρόλογος

 

Τα γηρατειά έχουν απασχολούν τον άνθρωπο και έχουν λεχθεί πολλά γι’ αυτά. Είναι αναπόφευκτα. Μπορεί, όμως, ο άνθρωπος να τα μεταθέσει χρονικά και να αμβλύνει τις επιπτώσεις της σωματικής και ψυχικής φθοράς που φέρνει ο χρόνος. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με μια διαφορετική, θετική, στάση απέναντι στο γήρας και από τον ίδιο τον ηλικιωμένο, από τους ανθρώπους που τον περιβάλλουν και από την κοινωνία στην οποία ζει.

 

Κύριο μέρος

 

Α΄ νοηματική ενότητα: θετική στάση απέναντι στο γήρας σημαίνει:

 

-     Αναθεώρηση αντιλήψεων και στερεοτύπων για τον άνθρωπο της τρίτης ηλικίας, που τον θέλουν αδρανή, περιθωριοποιημένο, περίπου «ξοφλημένο», που περιμένει το μοιραίο.

-     Συμφιλίωση του ηλικιωμένου με την ηλικία του.

-     Αναγνώριση των θετικών που υπάρχουν στην ηλικία του, π.χ. απαλλαγή από τις εργασιακές, σε πολλά και από τις οικογενειακές, υποχρεώσεις που τον βάραιναν, ελεύθερος χρόνος.

-     Αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει ο σύγχρονος τρόπος ζωής για ποιότητα ζωής.

 

Β΄ νοηματική ενότητα: πώς μπορεί να πραγματοποιηθεί η θετική στάση απέναντι στο γήρας:

 

Η θετική στάση απέναντι στο γήρας εξαρτάται πρωτίστως από:

 

-     Τους ίδιους, εφόσον και μετά τη συνταξιοδότησή τους εξακολουθούν να παραμένουν, όσο μπορούν, δημιουργικοί και κοινωνικά δραστήριοι, να συμμετέχουν σε δράσεις, όπως είναι για παράδειγμα ο εθελοντισμός, να ενημερώνονται, να ψυχαγωγούνται, να ασκούνται, να ακολουθούν τους κανόνες καλής διατροφής και υγιεινής διαβίωσης, να μορφώνονται διά βίου.

-     Από τα οικεία πρόσωπα, εφόσον τους αγαπούν και τους σέβονται, εκτιμούν την προσφορά και τη γνώμη τους, τους κάνουν να νιώθουν ότι είναι χρήσιμοι, ότι τους έχουν ανάγκη, τους ενθαρρύνουν και δεν τους αποπαίρνουν σε επιλογές και δημιουργικές απασχολήσεις τους.

-     Από την κοινωνία και την πολιτεία, εφόσον τους προσφέρει αίσθημα ασφάλειας πως ό,τι κι αν τους συμβεί θα υπάρχουν πάντοτε γι’ αυτούς συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης, φροντίδας και περίθαλψης. Προσφέρει, επίσης, προγράμματα για τη δημιουργική αξιο­ποί­ηση του ελεύθερου χρόνου τους και για ψυχαγωγία και ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα, που θα βοηθήσουν τους ηλικιωμένους να παρακολουθούν τους σύγχρο­νους ρυθμούς και θα τους δώσουν νέα κίνητρα ζωής.

 

Επίλογος

 

Τα γηρατειά δεν είναι μόνο βιολογικό φαινόμενο. Είναι και ζήτημα, νοοτροπίας, αξιών και τρόπου ζωής. Αυτό είναι ένα αισιόδοξο συμπέρασμα όχι μόνο για τους ηλικιωμένους, αλλά για όλους τους ανθρώπους, αφού ο κύκλος της ζωής είναι αναπόδραστος για κάθε άνθρωπο.

 

 

ΤΩΝ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ ΘΕΜΑΤΟΣ Β ΓΙΑ ΕΞΑΣΚΗΣΗ

 

Β2. α. Με τη χρήση του α΄ ενικού προσώπου, «γράφω», «εμπνέομαι», ο λόγος αποκτά έναν άμεσα προσωπικό και εξομολογητικό τόνο, καθώς η συγγραφέας εκμυστηρεύεται στον αναγνώστη τα κίνητρα που την ώθησαν στη σύνταξη αυτού του άρθρου της. Έτσι, δημιουργείται κλίμα οικειότητας και επικοινωνεί καλύτερα μαζί του. Με τη χρήση του α΄ πληθυντικού προσώπου, «Εμείς έχουμε», «Οφείλουμε», η συγγραφέας εντάσσει και τον εαυτό της στο σύνολο των ανθρώπων που έχουν υποχρεώσεις απέναντι στους συνανθρώπους τους της τρίτης ηλικίας, έτσι δημιουργείται οικειότητα με τους αναγνώστες και πετυχαίνει καλύτερα τον στόχο του, να επικοινωνήσει μαζί τους και να τους ευαισθητοποιήσει για το ζήτημα στο οποίο αναφέρεται.

 

β. Η σύνταξη είναι ενεργητική. Μετατροπή της στην αντίθετη σύνταξη: Από την πρόοδο τόσο της επιστήμης, αλλά και από τις σύγχρονες γνώσεις για έναν υγιεινό τρόπο ζωής δίνονται πλέον άλλες δυνατότητες σε όλες τις ηλικίες. Ως προς το νόημα, ενώ με την ενεργητική σύνταξη τονίζονταν τα υποκείμενα «πρόοδος» και «γνώσεις», στην παθητική τονίζεται η ενέργεια που δηλώνεται από το ρήμα «δίνονται» και το αποτέλεσμά της. Το ύφος γίνεται απρόσωπο, αντικειμενικό και επίσημο.

 

Β3. Από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) ορίστηκαν για τους ηλικιωμένους πέντε βασικές αρχές: η ανεξαρτησία των ηλικιωμένων, η συμμετοχή τους στα κοινά, η δυνατότητα εκπλήρωσης των προσωπικών στόχων, η φροντίδα και η αξιοπρέπεια. Στόχος του ορισμού αυτών των πέντε βασικών αρχών είναι να διασφαλιστεί ότι θα δοθεί προτεραιότητα στην τρίτη ηλικία από όλες τις κυβερνήσεις του κόσμου.

      Το κριτήριο αξιολόγησης (θέματα και απαντήσεις) περιέχεται στη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις, των Σπυρίδωνος Κ. Κούτρα και Υπαπαντής Η. Ζουρούδη, εκδόσεις Σαββάλας, 2021.