ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΖΩΑ
3ο ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Άνθρωποι και άλλα ζώα.
Όταν το φυσικό γίνεται αφύσικο
Ξεκινώντας, ας ορίσουμε τι πιστεύουμε ότι είναι φυσικό.
Φυσικό, λοιπόν, πιστεύουμε ότι είναι το να προσπαθούμε να γνωρίσουμε και να καταλάβουμε τους γείτονές μας τα ζώα, που μπορεί να ζουν μέσα ή έξω από τα σπίτια μας, στη χώρα μας ή σε άλλη χώρα, στο περιβάλλον μας ή σε άλλα περιβάλλοντα.
Φυσικό είναι να σεβόμαστε την ύπαρξή τους, τις ανάγκες τους, τις συνήθειές τους, τη φύση τους και να αφήνουμε στη διάθεσή τους τον χώρο που τους αναλογεί και τους χρειάζεται για να ζήσουν, να τραφούν, να αναπτυχθούν. Να τους μάθουμε και να μας μάθουν. Να τους βελτιώσουμε και να μας βελτιώσουν. Γιατί οι κοινωνίες των ανθρώπων και οι κοινωνίες των ζώων είχαν και έχουν δεσμούς άλλοτε ορατούς και άλλοτε αόρατους.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Παλαιά Διαθήκη:
Και είπε ο Θεός
«να γεμίσουν τα νερά με ζωντανές υπάρξεις πλήθος, και να
Γέν.* 1,20 πετάνε πτηνά πάνω από τη γη προς το στερέωμα του ουρανού»
Τα ευλόγησε λοιπόν όλα ο Θεός και τους είπε:
Γέν. 1,22 «να πολλαπλασιάζεστε και να γεμίσετε τα νερά των θαλασσών
και τα πτηνά ας πληθαίνουν πάνω στη γη»
Και την επόμενη, την έκτη μέρα είπε ο Θεός:
Γέν. 1,24 «να βγάλει η γη κάθε είδος ζωντανού οργανισμού: όλα τα είδη των ζώων, των ερπετών και των θηρίων»
Μετά είπε ο Θεός:
«ας φτιάξουμε τον άνθρωπο σύμφωνα με την εικόνα τη δική
Γέν. 1,26 μας και την ομοίωση, και ας άρχει (αρχέτωσαν) στης θάλασσας τα ψάρια, στου ουρανού τα πτηνά, στα ζώα και γενικά σ’ όλη τη γη και στα ερπετά που σέρνονται πάνω σ’ αυτήν».
Αυτό το αρχέτωσαν** – ας άρχει πήρε πολλές ερμηνείες στην πορεία των χρόνων.
Η παρερμηνεία του ήταν, είναι και θα είναι η πηγή των δεινών της ανθρωπότητας όσο έχει ζωή σε αυτόν τον πλανήτη. Για τη φύση όμως, η παρατήρηση και η εμπειρία έχουν κάνει σαφές ότι το «άρχω» σημαίνει «εφ’ όσον έχω περισσότερες ικανότητες, προστατεύω». Και εδώ που τα λέμε δεν μπορεί ένας Θεός, αν υπάρχει, να μην επιθυμεί τα δημιουργήματά του να συμβιώνουν έστω και με τη διαδικασία της φυσικής επιλογής. […]
*Γένεσις: το πρώτο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης
**αρχέτωσαν (προστακτική ενεστώτα, γ΄ πληθυντικό πρόσωπο, ενεργητικής φωνής, εννοείται οι άνθρωποι): ας είναι πρώτοι, ας οδηγούν, ας κυβερνούν
Ντίνα Μπελτέκου – Κανούρη, Ο άνθρωπος και τα άλλα ζώα, επιμέλεια Άννα Λυδάκη, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, 2019
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Κατοικίδιο και άνθρωπος: μία σχέση ζωής
Τα κατοικίδια έχουν την ανάγκη του ανθρώπου και εκείνος έχει τη δική τους. Για πολλούς ανθρώπους η ανάγκη να αγαπήσουν και να αγαπηθούν μπορεί να εκπληρωθεί, αν δεθούν με ένα κατοικίδιο. Η αξιόπιστη και ανιδιοτελής συντροφιά που προσφέρει ένα κατοικίδιο μπορεί να δώσει σε κάποιον μεγάλη ικανοποίηση. Οι σχέσεις μεταξύ ανθρώπων και ζώων δεν απαιτούν την ίδια προσπάθεια, όπως οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, ενώ η ανταμοιβή είναι η αγάπη, η ευγνωμοσύνη, η διασκέδαση και η συντροφιά.
Μέρος της χαράς του να έχει κάποιος ένα κατοικίδιο, προέρχεται από τις ευθύνες που εμπεριέχονται ξέροντας ότι υπάρχει ένα ζωντανό πλάσμα το οποίο περιμένει στο σπίτι και βασίζεται στο αφεντικό του για το νερό και το φαγητό του.
Τα ζώα σε ένα σπίτι μπορεί να παίζουν τον ρόλο του φυλαχτού κατά της μοναξιάς και της κατάθλιψης. Μπορεί να προσθέτουν μία αίσθηση ασφάλειας και προστασίας. Μπορεί να ενθαρρύνουν τη σωματική δραστηριότητα. Μπορεί να είναι αφορμή για έξοδο, νέα χόμπι, ομαδικά ενδιαφέροντα. Οι ευθύνες και οι καθημερινές τελετουργίες φροντίδας τους μπορεί να προσφέρουν νόημα στη ζωή των ανθρώπων. Εξάλλου, η συναναστροφή με ένα ζώο κάνει έναν άνθρωπο πιο ευαίσθητο στις σχέσεις του με άλλους ανθρώπους. Τα ζώα συντροφιάς έχουν αποδειχτεί πολύτιμα και σε άλλους ρόλους: Οδηγοί τυφλών, βοηθοί ατόμων με περιορισμένη κινητικότητα, βοηθοί αστυνομικών ή τελωνειακών υπαλλήλων. Άλλος σημαντικός ρόλος είναι εκείνος του σκύλου-διασώστη, του σκύλου-βοσκού, ενώ υπάρχουν και τα ζώα συντροφιάς που βοηθούν αρρώστους, φυλακισμένους, ανθρώπους με ψυχικές διαταραχές. Είναι πολύτιμοι σύντροφοι για τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας καθώς τους βοηθούν να διατηρήσουν τα ενδιαφέροντα, τη ζωτικότητα και την οξύτητα του πνεύματός τους και να αντιμετωπίσουν τη μελαγχολία που πολλές φορές εμφανίζεται σ’ αυτές τις ηλικίες.
Έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι τα παιδιά που έχουν ένα ζώο διδάσκονται αξίες όπως η υπευθυνότητα, η φιλία και ο σεβασμός και αναπτύσσεται η κοινωνικότητα, η ευαισθησία και η προσωπικότητά τους. Τα παιδιά δένονται πολύ με τα κατοικίδια και το να βλέπει κανείς ένα μικρό παιδί κι ένα κουτάβι ή ένα γατάκι να μεγαλώνουν μαζί και να βοηθάνε το ένα το άλλο είναι μια από τις μεγαλύτερες απολαύσεις της οικογενειακής ζωής. Τα κατοικίδια βοηθάνε τα παιδιά να μάθουν τη σημαντική ικανότητα της επικοινωνίας χωρίς λέξεις και επίσης τους εγκαθιστούν μέσα τους ένα σεβασμό για τη φύση που μπορεί να είναι πολύ αξιόλογος. Ενεργούν ως μάθημα στις εμπειρίες της ζωής και του θανάτου. Τα παιδιά μπορούν επίσης να μάθουν τις ευθύνες της ιδιοκτησίας, όπως το τάισμα, η περιποίηση του τριχώματος, η άσκηση και η φροντίδα σε περίπτωση ασθένειας. Το να έχει ένα παιδί ένα κατοικίδιο μπορεί να θεωρηθεί κοινωνικό πλεονέκτημα καθώς βοηθάει στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και των φιλιών. Τα παιδιά που έχουν ζώα έχουν και περιορισμένες πιθανότητες για εγκληματική συμπεριφορά αργότερα στη ζωή τους. Τα ζώα μπορούν να προσφέρουν ασφάλεια στα παιδιά, να αποτελέσουν έμπιστο σύντροφο και πολύτιμη συντροφιά.
Προσοχή όμως! Δεν πρέπει ποτέ κάποιος να ξεχνάει ότι τα ζώα δεν είναι ούτε δώρα, ούτε παιχνίδια!
Ένας από τους κύριους λόγους που στη χώρα μας ο αριθμός των αδέσποτων ζώων είναι πολύ μεγάλος σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, είναι η εγκατάλειψη των ζώων από τους ιδιοκτήτες τους. Συνήθως και δυστυχώς, η απόκτηση ενός κατοικιδίου δεν είναι αποτέλεσμα σοβαρής και ώριμης σκέψης, παρά μία παρόρμηση της στιγμής. Όμως η αλήθεια είναι ότι η δέσμευση για τα επόμενα 10-18 χρόνια είναι πολύ μεγάλη και θα πρέπει πριν την απόκτηση ενός κατοικιδίου να ληφθούν υπόψη πολλοί παράγοντες.
Για να επιτευχθεί η αρμονική συμβίωση και για να εξασφαλιστεί ένας υγιεινός και ευτυχισμένος τρόπος ζωής, οι ιδιοκτήτες των κατοικίδιων ζώων οφείλουν να κατανοούν το μέγεθος της αγάπης και της φροντίδας που επιβάλλει η ιδιοκτησία ενός ζώου.
https://petshop4u.gr/blog/katoikidio-kai-anthrwpos-mia-sxesh-zwhs-20
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
Η λαφίνα
Όλα τα λάφια βόσκουνε κι όλα δροσολογιούνται,
μόν’ μια λαφίνα ταπεινή δεν πάει κοντά με τ’ άλλα
μόνο στ’ απόσκια περπατεί, τ’ απόζερβα* αγναντεύει,
κι όπου έβρει γάργαρο νερό θολώνει το και πίνει.
Κι ο ήλιος την ερώτησε κι ο ήλιος τη ρωτάει:
Γιατί λαφίνα μ’ ταπεινή δεν πας κοντά με τ’ άλλα
μόνο στ’ απόσκια περπατείς τα απόζερβα αγναντεύεις
κι όπου έβρεις γάργαρο νερό θολώνεις το και πίνεις;
Ήλιε μου, σα με ρώτησες θα σου το μολογήσω:
Δώδεκα χρόνους έκαμα μόνη χωρίς ελάφι,
δώδεκα χρόνους, ήλιε μου, στείρα χωρίς ελάφι
κι από τους δώδεκα κι ομπρός απέκτησα λαφάκι.
Και σαν εβγήκε ο βασιλιάς να λαφοκυνηγήσει
το είδε που βόσκαε μοναχό, ρίχνει και το σκοτώνει.
Γι’ αυτό στ’ απόσκια περπατώ, τ’ απόζερβα αγναντεύω,
κι όπου βρω γάργαρο νερό θολώνω το και πίνω.
Και ο ήλιος τότε εδάκρυσε και τα βουνά ριγήσαν
και το φεγγάρι έσβησε ν’ ακούσει το ελάφι
κι οι λαγκαδιές κι οι ρεματιές μαζί του αναστενάξαν,
να κάνει η μάνα το παιδί, να το σκοτών’ ο άλλος.
Κλάψε με, μάνα, κλάψε με, με ήλιο με φεγγάρι.
Δημοτικό
*απόζερβα: μέρη με δυτικό προσανατολισμό που τα βλέπει λίγο ο ήλιος, σκιερά
ΘΕΜΑ Α
Α1. Να αποδώσετε συνοπτικά, με 45-55 λέξεις, το περιεχόμενο των εδαφίων της Γενέσεως που υπάρχουν στο Κείμενο 1.
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Β
Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση τα Κείμενα 1 και 2, τις παρακάτω προτάσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στα κείμενα:
Κείμενο 1
α. Φυσικό είναι να προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε τα ζώα, όπου κι αν ζουν.
β. Την έκτη μέρα ο θεός δημιούργησε τα πτηνά και τα θηρία.
Κείμενο 2
γ. Οι ευθύνες που έχει ο ιδιοκτήτης για το κατοικίδιό του του δίνουν χαρά.
δ. Η συναναστροφή με ένα ζώο επιδρά στις σχέσεις με άλλους ανθρώπους.
ε. Τα παιδιά μαθαίνουν από τη σχέση τους με τα ζώα μόνο την υπευθυνότητα και την εμπειρία του θανάτου.
Μονάδες 10
Β2. α. Ποια είναι η πρόθεση της συγγραφέα του Κειμένου 1 (Μονάδες 4) και πώς σχετίζεται η πρόθεσή της με την παράθεση των εδαφίων από τη Γένεσιν της Παλαιάς Διαθήκης (Μονάδες 3).
β. «Για να επιτευχθεί η αρμονική συμβίωση και για να εξασφαλιστεί ένας υγιεινός και ευτυχισμένος τρόπος ζωής…». Να ονοματοποιήσετε τα ρήματα των παραπάνω προτάσεων στον επίλογο του Κειμένου 2. (Μονάδες 4) Ποια αλλαγή παρατηρείτε στο νόημα και στο ύφος του λόγου μετά την ονοματοποίηση; (Μονάδες 4)
Μονάδες 15
Β3. Στην τρίτη (3η) παράγραφο του Κειμένου 2 («Τα ζώα … τις ηλικίες»), ποια συναισθήματα διεγείρει στον αναγνώστη ο συντάκτης του, με ποια εκφραστικά μέσα-γλωσσικές επιλογές και για ποιον σκοπό;
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Γ
Γ1. Να παρουσιάσετε το ερμηνευτικό σας σχόλιο σε 150-200 λέξεις, αξιοποιώντας τρεις τουλάχιστον κειμενικούς δείκτες.
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Δ
Δ1. Σε άρθρο σας με 300-350 λέξεις, να διατυπώσετε και να τεκμηριώσετε την προσωπική σας άποψη για τη συμπεριφορά που πρέπει να δείχνει και τη στάση που πρέπει να κρατάει ο άνθρωπος απέναντι στα ζώα.
Να υποθέσετε ότι το άρθρο σας θα δημοσιευτεί σε ιστοσελίδα Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης που αγωνίζεται για την προστασία και τη φροντίδα των ζώων.
Μονάδες 30
ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΟΣ Β ΓΙΑ ΕΞΑΣΚΗΣΗ
Β2. α. Γιατί η συγγραφέας του Κειμένου 1 αναφέρεται ειδικά στην ερμηνεία του ρηματικού τύπου αρχέτωσαν (ας άρχει) και ποια είναι η δική της ερμηνεία; (Μονάδες 10)
β. «Τα ζώα συντροφιάς έχουν αποδειχτεί πολύτιμα και σε άλλους ρόλους: Οδηγοί τυφλών, βοηθοί ατόμων με περιορισμένη κινητικότητα, βοηθοί αστυνομικών ή τελωνειακών υπαλλήλων». Να εξηγήσετε τη χρήση της διπλής τελείας (:) στην προηγούμενη περίοδο της τρίτης (3ης) παραγράφου του Κειμένου 2. (Μονάδες 5)
Μονάδες 15
Β3. Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την άποψη του συντάκτη του Κειμένου 2: «η συναναστροφή με ένα ζώο κάνει έναν άνθρωπο πιο ευαίσθητο στις σχέσεις του με άλλους ανθρώπους»; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας σε μία παράγραφο με 60-70 λέξεις.
Μονάδες 15
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου