Το όραμά μου για την Ευρωπαϊκή Ένωση στην οποία θα ζήσω (ομιλία)
Αγαπητοί συμμαθητές,
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια κοινότητα ευρωπαϊκών κρατών που βρίσκεται σε διαρκή εξέλιξη. Εξελίξεις, άλλωστε, και κοσμοϊστορικές αλλαγές συντελούνται σε όλον τον κόσμο που επηρεάζουν την ευρωπαϊκή ήπειρο ή προέρχονται από αυτήν. Η πρόκληση, ωστόσο, για την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι διπλή: να ανταποκριθεί με επιτυχία στις προκλήσεις της εποχής μας, αλλά και να βαδίσει με σταθερά βήματα στην ολοκλήρωσή της, διατηρώντας τις αξίες της και τον δυναμισμό της σε όλους του τομείς.
Θα ήθελα, λοιπόν, να περιγράψω και να σας εκθέσω τους οραματισμούς μου για το μέλλον της Ευρώπης στην οποία θα ζήσουμε. Κεντρικό ζήτημα του προβληματισμού που θα αναπτύξω δεν είναι πού τελειώνει η Ευρωπαϊκή Ένωση γεωγραφικά, πόσα και ποια μέλη θα έχει, αλλά ποια Ευρώπη οραματιζόμαστε και για ποια Ευρώπη αξίζει να αγωνιστούμε.
Ευρώπη ειρηνική
Πρώτα απ’ όλα θέλουμε να ζήσουμε σε μια Ευρώπη ειρηνική. «Ο πόλεμος είναι τόσο παλαιός όσο και η Ευρώπη». (Herman Van Rompuy) Όμως, με τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φιλοδοξούμε και μπορούμε να δώσουμε τέλος σε αυτόν τον αέναο κύκλο πολεμικών αναμετρήσεων και βίας, να σταματήσουμε τη λογική της εκδίκησης, να οικοδομήσουμε ένα πιο ελπιδοφόρο μέλλον. Η γενιά μας οφείλει να παραμερίσει ηγεμονισμούς και εθνικούς ανταγωνισμούς, εξαιτίας των οποίων πυροδοτήθηκαν συγκρούσεις και συρράξεις στον ευρωπαϊκό χώρο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να κάνει πράξη την υπόσχεσή της για ειρήνη. Με την εγκαθίδρυση αμοιβαία επωφελών σχέσεων, με την επικοινωνία και τη συνεργασία των λαών, με ανοιχτή σκέψη, πέρα από τα όρια του εθνικού κράτους, τα έθνη συμφιλιώνονται και η Ευρώπη γίνεται το κοινό μας σπίτι ή «η πατρίδα των πατρίδων μας», όπως την περιέγραψε ο Βάτσλαβ Χάβελ.
Ευρώπη δημοκρατική
Όραμά μας είναι να συνεχίσουμε τη δημοκρατική πολιτική παράδοση της Ευρώπης, σύμφωνα με τις αρχές της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού, «Liberté, égalité, fraternité». Στις σύγχρονες συνθήκες, που τα προβλήματα με τα οποία είναι αντιμέτωπη η Ευρωπαϊκή Ένωση αποδίδονται από αντιδημοκρατικούς κύκλους και εθνικιστικά κινήματα σε λειτουργικές αδυναμίες του δημοκρατικού πολιτεύματος, είναι ανάγκη η Ευρωπαϊκή Ένωση να μετεξελιχθεί σε μία σύγχρονη δημοκρατική μεταεθνική κοινότητα στη διακυβέρνηση της οποίας οι πολίτες θα είναι στο επίκεντρο και η διαδικασία λήψης αποφάσεων από τους θεσμούς της θα είναι άμεση και αποτελεσματική. Χρέος μας είναι να αποκαταστήσουμε το κύρος της δημοκρατίας, όπου αυτό έχει τρωθεί, ως μοναδικού πολιτεύματος.
Ευρώπη ευημερούσα
Αγωνιζόμαστε να δημιουργήσουμε μια ευρώπη στην οποία θα ευημερούν όλοι οι πολίτες, με ασφάλιση και περίθαλψη, χωρίς ανεργία και φτώχεια. Μια Ευρώπη με ανταγωνιστική οικονομία της αγοράς, με τεχνολογικές καινοτομίες, που να προάγει τη βιώσιμη ανάπτυξη, με ισχυρή οικονομική παρουσία στο παγκοσμιοποιημένο οικονομικό περιβάλλον· μια Ευρώπη που θα έχει σταθερό στόχο της την οικονομική ανάπτυξη και μεγέθυνση όλων των μελών της, προς όφελος των πολιτών της. Αυτό σημαίνει ότι δε θα θυσιάζεται στο βωμό του οικονομικού κέρδους ο κοινωνικός της χαρακτήρας.
Ευρώπη της αλληλεγγύης
Πιστεύουμε πως είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν ποικίλες μορφές αλληλεγγύης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά ζητήματα που αφορούν σε οικονομικές κρίσεις, σε περιβαλλοντικές καταστροφές, σε γεωπολιτικές προκλήσεις, σε προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, στην προστασία της δημόσιας υγείας, στον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Ευρώπη της ανεκτικότητας και της ισοτιμίας
Ονειρευόμαστε την Ευρώπη στην οποία όλοι οι κάτοικοί της, ανεξάρτητα από τη φυλή, από την εθνική τους προέλευση, από το θρήσκευμα ή την κοινωνική τους θέση θα είναι ισότιμοι. Η προαγωγή της ανεκτικότητας, της πολυμορφίας και της κοινωνικής συνοχής, η αντιμετώπιση κάθε μορφής διακρίσεων και αποκλεισμών, η καταπολέμηση του ρατσιστικού και ξενοφοβικού κλίματος και η αρμονική συμβίωση σε πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα θα πρέπει να είναι βασικά στοιχεία της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όταν είμαστε ανεκτικοί, αποδεχόμαστε ότι κάποιος μπορεί να ζει και να σκέπτεται διαφορετικά.
Ευρώπη των ίσων ευκαιριών στην εκπαίδευση
Εμείς οι νέοι επωμιζόμαστε την ευθύνη να δημιουργήσουμε μια Ευρώπη στην οποία δε θα υπάρχουν φραγμοί στην ελεύθερη διακίνηση των ευρωπαίων πολιτών, στη μόρφωση και στη διάδοση των ιδεών. Γι’ αυτό τον λόγο, η παιδεία και η γνώση θα πρέπει να αποτελέσουν κτήμα κάθε νέου που ζει στη γηραιά ήπειρο. Παιδεία ανθρωπιστική, που θα εμπνέει τον σεβασμό στη ζωή και στην αξιοπρέπεια του ανθρώπου, και τεχνική εκπαίδευση, καθώς ο σημερινός μαθητής είναι ο αυριανός πολίτης και ο μελλοντικός εργαζόμενος, ο οποίος έχει κάθε δικαίωμα να εργάζεται και να ζει όπου επιθυμεί, χωρίς να μειονεκτεί στην απόλαυση των δικαιωμάτων που του έχει εξασφαλίσει η Ένωση. Εκπαίδευση που θα σέβεται την πολιτιστική ποικολομορφία των κρατών-μελών της, αλλά ταυτόχρονα θα βοηθά στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής συνείδησης. Η παιδεία και οι ίσες ευκαιρίες σε αυτή αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των σκοπών για τους οποίους συγκροτήθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ευρώπη οικολογική
Επιδιώκουμε να δημιουργήσουμε μια Ευρώπη με πολίτες περισσότερο ευαισθητοποιημένους και δραστηριοποιημένους απέναντι στην καταστροφή του περιβάλλοντος. Αταλάντευτη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να είναι η ελαχιστοποίηση των κινδύνων για το κλίμα, την ανθρώπινη υγεία και τη βιοποικιλότητα. Σε αυτό θα συμβάλει η συνετή και ορθολογική χρησιμοποίηση των φυσικών πόρων, η ανάπτυξη καθαρότερων πηγών ενέργειας και πράσινων τεχνολογιών, η προώθηση μέτρων σε διεθνές επίπεδο για την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προβλημάτων περιφερειακής ή παγκόσμιας κλίμακας. Η πράσινη ανάπτυξη πρέπει να αποτελεί τον πυρήνα της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να εξασφαλιστεί η βιώσιμη από περιβαλλοντική άποψη αοικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης.
Ευρώπη της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς
Χρέος μας είναι να διαφυλάξουμε την ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά. Η πολιτιστική μας κληρονομιά διαμορφώνει την ταυτότητά μας και την καθημερινή μας ζωή, καθώς αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των πόλεων, των φυσικών τοπίων και των αρχαιολογικών χώρων της Ευρώπης. Δε βρίσκεται μόνο στη λογοτεχνία, στην τέχνη και στα αντικείμενα, αλλά και στις παραδοσιακές τέχνες που μαθαίνουμε από τους προγόνους μας, στις γεύσεις που μοιραζόμαστε και στις ταινίες που βλέπουμε και στις οποίες αναγνωρίζουμε τους εαυτούς μας.
Η πολιτιστική κληρονομιά έχει οικουμενική αξία για εμάς ως άτομα, κοινότητες και κοινωνίες. Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντικό να διατηρηθεί και να κληροδοτηθεί στις μελλοντικές γενιές. Παρόλο που η πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκει στο παρελθόν ή ότι είναι κάτι στατικό, στην πραγματικότητα εξελίσσεται μέσα από την ουσιαστική συμμετοχή μας σε αυτή. Επιπλέον, μπορεί να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντος της Ευρώπης. Μέσα από τη μελέτη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, μπορούμε να ανακαλύψουμε την πολυμορφία μας και να ξεκινήσουμε διαπολιτισμικό διάλογο σχετικά με ό,τι έχουμε κοινό. Με ποιον άλλο καλύτερο τρόπο μπορούμε να εμπλουτίσουμε της ζωή μας από το να ερχόμαστε σε επαφή με κάτι τόσο θεμελιώδες για την ταυτότητά μας; (Πηγή: europa.eu/cultural)
Φίλες και φίλοι,
Αντιλαμβάνεστε, πιστεύω, ότι το όραμα των περισσότερων από εμάς για την Ευρώπη στην οποία θα ζήσουμε παρουσιάζει κοινά στοιχεία. Γνωρίζω, βέβαια, ότι οι μεγάλες αποφάσεις δεν ανήκουν σε εμάς, προς το παρόν τουλάχιστο. Ωστόσο, ελπίζω ότι οι φιλοδοξίες που όλοι έχουμε θα αποτελέσουν κινητήρια δύναμη, για να δράσει ο καθένας μας με όποιον τρόπο μπορεί, ώστε να γίνει η Ευρώπη έτσι όπως τη θέλουμε.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.
Σπυρίδων Κ. Κούτρας, Πειστικός Λόγος, Θέματα σύγχρονου προβληματισμού, έκδ. Σαββάλας, Αθήνα, 2020
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου