Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ ΑΓΧΟΥΣ - FOMO
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
ΝΕΟ
8ο ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ
ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Σύνδρομο FOMO – Ο φόβος μη μείνεις «εκτός»
Άρθρο του Πέτρου Κατσουρίδη, https://www.lecturesbureau.gr/1/fomo-syndrome/psychopolis.gr
Τι είναι το FOMO (Fear of missing out); Το FOMO ορίζεται ως το άγχος ότι ένα συναρπαστικό ή ενδιαφέρον γεγονός μπορεί να συμβαίνει κάπου αλλού, με αποτέλεσμα κάποιος να το χάνει, και είναι ένα ψυχολογικό φαινόμενο που έχει αποκτήσει μεγάλη σημασία με την άνοδο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και τη συνεχή συνδεσιμότητα. Η ψηφιακή εποχή έχει επιφέρει πρωτοφανείς ευκαιρίες για σύνδεση και ανταλλαγή πληροφοριών, αλλά έχει επίσης δημιουργήσει μια κουλτούρα όπου τα άτομα συγκρίνουν συνεχώς τη ζωή τους με τις επιμελημένες διαδικτυακές εκδοχές των άλλων.
Ένας από τους βασικούς παράγοντες του FOMO είναι η αδιάκοπη ανάγκη για επικύρωση και κοινωνική έγκριση. Ο φόβος του να μείνει κανείς «εκτός» ή να μην ανταποκρίνεται στις φαινομενικά τέλειες ζωές των άλλων μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους να συμμετέχουν σε δραστηριότητες αποκλειστικά και μόνο με σκοπό την προβολή τους στο διαδίκτυο. Αυτή η συνεχής αναζήτηση επιδοκιμασίας μπορεί να οδηγήσει σε αποσύνδεση από τις αυθεντικές εμπειρίες και στην εστίαση σε μια εικονική βιτρίνα που ταιριάζει στις κοινωνικές επιταγές.
Το FOMO μπορεί να επηρεάσει την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε άγχος, ακόμη και κατάθλιψη. Η πίεση να είναι κανείς συνεχώς ενημερωμένος και ψηφιακά συνδεδεμένος μπορεί να επιβαρύνει τα άτομα, καθώς μπορεί να αισθάνονται καταβεβλημένα από τον φόβο ότι δεν συμβαδίζουν με τον ρυθμό του κόσμου γύρω τους. Η συνεχής σύγκριση με τις ζωές των άλλων μπορεί με την σειρά της να γεννήσει ανασφάλεια και δυσαρέσκεια.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι το FOMO δεν είναι ένα εντελώς αρνητικό φαινόμενο. Με μέτρο, μπορεί να λειτουργήσει ως κίνητρο, ενθαρρύνοντας τα άτομα να εξερευνήσουν νέες ευκαιρίες, να παρακολουθήσουν κοινωνικές εκδηλώσεις και να συμμετάσχουν σε σημαντικές εμπειρίες. Το κλειδί έγκειται στην ισορροπία μεταξύ της ενημέρωσης και της διασύνδεσης χωρίς να υποκύψουμε στις επιζήμιες συνέπειες της σύγκρισης. Για τον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων του FOMO, ο καθορισμός ρεαλιστικών προσδοκιών και η αναγνώριση των προσωπικών επιτευγμάτων αποτελούν βήματα κρίσιμης σημασίας για την υπέρβαση του φόβου του να μένεις στην απ’ έξω.
Τελικά, το φαινόμενο FOMO αντανακλά την εξελισσόμενη δυναμική της ψηφιακά καθοδηγούμενης κοινωνίας μας. Με την κατανόηση των συνεπειών του και την ενεργό προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις του, τα άτομα μπορούν να ανακτήσουν τον έλεγχο της ζωής τους, να καλλιεργήσουν γνήσιες συνδέσεις και μια αίσθηση ικανοποίησης που υπερβαίνει την ψεύτικη, επιμελημένη εικόνα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Είναι καιρός να αγκαλιάσουμε το παρόν, να εκτιμήσουμε τα προσωπικά μας επιτεύγματα και να αναγνωρίσουμε ότι ο πλούτος της ζωής εκτείνεται πολύ πέρα από τις φιλτραρισμένες εικόνες και τις φευγαλέες στιγμές που μοιράζονται στο διαδίκτυο.
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Ποια είναι η «γενιά του άγχους» και από τι κινδυνεύει
Αποσπάσματα από τη συνέντευξη του Αμερικανού ψυχολόγου, συγγραφέα του βιβλίου «Η γενιά του άγχους», Τζόναθαν Χάιντ στον Μανώλη Ανδριωτάκη, https://www.kathimerini.gr/k/k-magazine/563486629/poia-einai-i-genia-toy-agchoys-kai-apo-ti-kindyneyei/
Κύριε Χάιντ, πριν ξεκινήσουμε τη συζήτηση, μπορείτε να μας πείτε συνοπτικά τι πραγματεύεται το βιβλίο σας, για τους αναγνώστες μας που δεν το έχουν διαβάσει;
Το βιβλίο αναφέρεται στη ραγδαία επιδείνωση της ψυχικής υγείας των νέων, στη σκληρότητα που παρατηρείται στην κοινωνική τους αλληλεπίδραση και στις αλλαγές στο εκπαιδευτικό τους περιβάλλον. Εξηγεί πώς το περιβάλλον αυτής της γενιάς άλλαξε τόσο γρήγορα, οδηγώντας σε μια κρίση. Το βασικό μου επιχείρημα είναι ότι έχουμε υπερπροστατεύσει τα παιδιά μας στον φυσικό κόσμο, αλλά τα έχουμε αφήσει απροστάτευτα στον ψηφιακό.
Το βιβλίο σας παρουσιάζει μια πληθώρα ερευνών. Παρ’ όλα αυτά, κάποιοι σκεπτικιστές υποστηρίζουν ότι δεν είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η βασική αιτία της κρίσης ψυχικής υγείας που βιώνουν οι νέοι σ’ όλο τον κόσμο. Είναι σχέση συσχέτισης, λένε, και όχι σχέση αιτιότητας. Τι τους απαντάτε;
Τους απαντώ ότι ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Έχουμε μια ολόκληρη σελίδα με αποδείξεις στην ιστοσελίδα του βιβλίου, στο anxiousgeneration.com. Έχουμε μαρτυρίες των εταιρειών, που μιλούν για τις βλάβες στα παιδιά, αλλά και των νέων ανθρώπων, οι οποίοι σε μεγάλο βαθμό πιστεύουν ότι βλάπτονται. Οι γονείς, επίσης, αλλά και οι δάσκαλοι και οι ειδικοί ψυχικής υγείας που φροντίζουν παιδιά, πιστεύουν όλοι ότι τα σόσιαλ μίντια βλάπτουν. Όλοι βλέπουν αιτιώδη σχέση. Έχουμε ακαδημαϊκά δεδομένα και έχουμε, επίσης, πειράματα που δείχνουν ότι η αποχή από τα σόσιαλ μίντια για περισσότερο από μία εβδομάδα σε κάνει λιγότερο αγχωμένο, πιο ευτυχισμένο. Τι άλλο να κάνουμε; Τι άλλο πρέπει να δείξω;
Νομίζω ότι είναι υπεραρκετά. Έχει εξελιχθεί η σκέψη σας μετά την έκδοση του βιβλίου;
Ναι. Αυτό που συνειδητοποιώ είναι ότι οι άνθρωποι λένε ότι δημιουργώ ηθικό πανικό, αλλά στην πραγματικότητα, εστιάζοντας στην ψυχική υγεία, υποτίμησα πολύ τη συνολική ζημιά. Τώρα αρχίζω να βλέπω ότι υπάρχουν και πολλές άλλες βλάβες. Τα παιδιά χάνουν από την εκπαίδευσή τους. Σήμερα ξέρουν πολύ λιγότερα από ό,τι ήξεραν παλαιότερα τα παιδιά της ηλικίας τους. Πιστεύω ωστόσο ότι η μεγαλύτερη ζημιά θα είναι ο κατακερματισμός της προσοχής. Αυτό που παρατηρούμε όσοι μπαίνουμε σε τάξεις είναι ότι οι μαθητές μας δεν μπορούν να διαβάσουν ένα βιβλίο, δεν μπορούν να δώσουν προσοχή για ένα ολόκληρο μάθημα. Αν η ανθρωπότητα χάσει την ικανότητα να προσέχει επί 20 λεπτά τη φορά και μπορεί να εστιάζει μόνο επί 10 ή 20 δευτερόλεπτα, αυτό θα τη βλάψει ακόμη περισσότερο από την κρίση ψυχικής υγείας.
Σας ευχαριστώ πολύ.
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
Σπυρίδων Κ. Κούτρας
Η ΓΟΜΟΛΑΣΤΙΧΑ
Έκανε μάθημα
σ’ ένα μικρό γραφείο
Με δυσκολία
χώραγαν
λίγοι μαθητές
και οι συσκευές του
Του άρεσε η τεχνολογία
και την ανανέωνε συχνά
Ακριβοί υπολογιστές
οθόνες αφής 4Κ
eco-friendly projector
εκτυπωτής laser (έγχρωμος)
με wifi
ποντίκι και πληκτρολόγιο
με bluetooth
Όλα συσκευές Pro!
Τελείωσε και σήμερα
το μάθημα
Τα παιδιά έφυγαν
Πάνω στο γραφείο
άφησαν κάποια
υπολείμματα
γομολάστιχας
Σαν ρινίσματα
από κατεργασμένο
σίδηρο
Με όρθια
μισόκλειστη
την παλάμη
του δεξιού του χεριού
τα έσυρε στην άκρη
του γραφείου
και προσεκτικά τα έριξε
στη χούφτα
του αριστερού του χεριού
Καλή δουλειά
έγινε και σήμερα!
Είπε
μονολογώντας…
ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα Α
Α1. Να αποδώσετε συνοπτικά σε μία παράγραφο 70-80 λέξεων το περιεχόμενο των δύο (2) τελευταίων παραγράφων του Κειμένου 1 («Ωστόσο, … στο διαδίκτυο»).
Μονάδες 20
Θέμα Β
Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση το Κείμενο 2, τις παρακάτω περιόδους λόγου, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε περίοδο, τη λέξη Σωστό ή Λάθος (χωρίς αναφορά σε χωρία του Κειμένου):
α. Η ραγδαία επιδείνωση της ψυχικής υγείας των νέων οφείλεται στη σκληρή κοινωνική αλληλεπίδρασή τους.
β. Η υπερβολική χρήση των σόσιαλ μίντια από τα παιδιά έχει αποδειχθεί ότι είναι βλαπτική στην ψυχική υγεία τους.
γ. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετίζονται με την κρίση στην ψυχική υγεία των νέων, αλλά δεν είναι υπαίτια γι’ αυτό.
δ. Πανεπιστημιακές έρευνες αποδεικνύουν ότι η αποχή από τα σόσιαλ μίντια για περισσότερες από επτά μέρες είναι ευεργετική στις παιδικές ψυχές.
ε. Η διάσπαση προσοχής και ο κατακερματισμός της σκέψης που προκαλείται από την υπερβολική χρήση των σόσιαλ μίντια θα είναι πιο βλαπτικά στην ανθρωπότητα από την κρίση ψυχικής υγείας που έχει ήδη διαπιστωθεἰ.
Μονάδες 15
Β2. α. Ποια είναι η πρόθεση του αρθρογράφου στην πρώτη (1η) παράγραφο του Κειμένου 1 («Τι είναι … των άλλων.») και πώς ο τρόπος ανάπτυξής της εξυπηρετεί την πρόθεσή του; (μονάδες 6)
β. Ποια νοηματική σχέση υπάρχει ανάμεσα στην τρίτη (3η) και στην τέταρτη (4η) παράγραφο του Κειμένου 1 («Το FOMO … στην απ’ έξω»); (μονάδες 2) Ποια διαρθρωτική λέξη φανερώνει τη σχέση αυτή; (μονάδα 1) Να την αντικαταστήσετε με κατάλληλη συνώνυμή της λέξη ή φράση, ώστε να διατηρείται η συνοχή τους. (μονάδα 1)
Μονάδες 10
Β3. Στην απάντηση του τρίτου (3ου) ερωτήματος («Ναι. Αυτό … ψυχικής υγείας.») ο συνεντευξιαζόμενος χρησιμοποιεί εκφραστικά μέσα-γλωσσικές επιλογές που κάνουν το ύφος του λόγου του απλό. Να βρείτε, στο Κείμενο, και να τα γράψετε στο τετράδιό σας δύο (2) διαφορετικά μεταξύ τους παραδείγματα τέτοιων εκφραστικών μέσων-γλωσσικών επιλογών (μονάδες 4) και να εξηγήσετε τη χρήση τους λαμβάνοντας υπόψη το είδος του Κειμένου. (μονάδες 6)
Μονάδες 10
Θέμα Γ
Γ1. Τι είδους είναι τα εργαλεία με τα οποία υποστηρίζεται το μάθημα στο Κείμενο 3; Να απαντήσετε αξιοποιώντας τρεις (3) διαφορετικούς κειμενικούς δείκτες. Νομίζετε ότι οι νέες τεχνολογίες μπορούν να καταργήσουν τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας και μάθησης; Η απάντησή σας να εκτείνεται σε 150-200 λέξεις.
Μονάδες 15
Θέμα Δ
Δ1. Τα Κείμενα 1 και 2 αναφέρονται σε συνέπειες που συνεπάγεται η συνεχής χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ιδιαίτερα στα παιδιά. Αξιοποιώντας δημιουργικά το περιεχόμενό τους, σε ένα άρθρο 350-400 λέξεων που θα αναρτήσετε στο προσωπικό σας ιστολόγιο, να αναφέρετε:
α) τους λόγους στους οποίους οφείλεται η συνεχής χρήση των μέσων αυτών και
β) τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η συνεχής χρήση τους στην ψυχική υγεία και στην πνευματική ανάπτυξη των παιδιών.
Μονάδες 30
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα Β
Β1. α. Με δικά σας λόγια να αποδώσετε σύντομα, μέχρι 40 λέξεις, το νόημα της φράσης «Είναι σχέση συσχέτισης, λένε, και όχι σχέση αιτιότητας.», που υπάρχει στη δεύτερη (2η) ερώτηση («Το βιβλίο σας … τι τους απαντάτε;») του δημοσιογράφου προς τον συνεντευξιαζόμενο. (μονάδες 5)
β. Ποια είναι η απάντηση του συνεντευξιαζόμενου στους σκεπτικιστές που «υποστηρίζουν ότι δεν είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η βασική αιτία της κρίσης ψυχικής υγείας που βιώνουν οι νέοι» (μονάδες 2) και πώς την τεκμηριώνει; (μονάδες 4) Θεωρείτε πειστική την τεκμηρίωση της απάντησής του και γιατί; (μονάδες 4)
Μονάδες 15
Β2. Στο Κείμενο 1 παρατηρείται συχνή χρήση της ονοματοποίησης. Ένα παράδειγμα είναι η φράση «με σκοπό την προβολή τους στο διαδίκτυο», στη δεύτερη (2η) παράγραφο («Ένας από ... επιταγές»). Να μετατρέψετε τη φράση αυτή σε ρηματικό λόγο. (μονάδες 4) Ποια γλωσσική επιλογή (ο ρηματικός ή ο ονοματοποιημένος λόγος) νομίζετε ότι ταιριάζει καλύτερα στη συγκεκριμένη περίπτωση; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας λαμβάνοντας υπόψη το είδος του κειμένου στο οποίο ανήκει η φράση αυτή. (μονάδες 6)
Μονάδες 10
Β3. «Πιστεύω ωστόσο ότι η μεγαλύτερη ζημιά θα είναι ο κατακερματισμός της προσοχής. Αυτό που παρατηρούμε όσοι μπαίνουμε σε τάξεις είναι ότι οι μαθητές μας δεν μπορούν να διαβάσουν ένα βιβλίο, δεν μπορούν να δώσουν προσοχή για ένα ολόκληρο μάθημα». Ποια ρηματικά πρόσωπα χρησιμοποιούνται στο παραπάνω απόσπασμα από την απάντηση του συνεντευξιαζόμενου στο τρίτο (3ο) ερώτημα («Ναι. Αυτό … ψυχικής υγείας.»); Πώς ερμηνεύετε τη χρήση τους;
Μονάδες 10
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Θέμα Α
Α1. Ο συγγραφέας αναφέρεται στις υπό προϋποθέσεις θετικές λειτουργίες του άγχους «FOMO». Υποστηρίζει ότι με μέτρο μπορεί να ωθήσει τα άτομα στην εξερεύνηση ευκαιριών, στην ανάπτυξη της κοινωνικότητάς τους και στην απόκτηση εμπειριών, εφόσον αυτά αποφεύγουν τις συγκρίσεις, θέτουν εφικτούς στόχους και εκτιμούν όσα έχουν επιτύχει. Συμπεραίνοντας υπογραμμίζει ότι τα άτομα, έχοντας επίγνωση των συνεπειών του «FOMO», μπορούν να γίνουν κύρια της ζωής τους και να επωφεληθούν από τα σόσιαλ μίντια αποδίδοντάς τους τις πραγματικές διαστάσεις που έχουν στη ζωή τους.
Θέμα Β
Β1. α. Λάθος
β. Σωστό
γ. Λάθος
δ. Σωστό
ε. Σωστό
Β2. α. Πρόθεση του αρθρογράφου στην παράγραφο αυτή είναι να εξηγήσει στον αναγνώστη τι σημαίνει ο καινοφανής και σχετικά άγνωστος όρος της Ψυχολογίας «FOMO» και να τον ενημερώσει γι’ αυτόν. Αναπτύσσει την παράγραφο με ορισμό. Ορίζεται η έννοια «FOMO» ως άγχος «Το FOMO ορίζεται ως το άγχος…» και ψυχολογικό φαινόμενο που σχετίζεται με τη διάδοση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και τη συνεχή συνδεσιμότητα. Η ανάπτυξη της παραγράφου με ορισμό εξυπηρετεί την πρόθεση του αρθρογράφου, καθώς με τον ορισμό αποδίδονται με ακρίβεια και σαφήνεια η σημασία του όρου ενταγμένη στο γενικότερο πλαίσιο της ψηφιακής εποχής και της κουλτούρας που έχουν δημιουργήσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έτσι, ο αναγνώστης και θεωρητικά και από την εμπειρία του ως χρήστης των μέσων αυτών μαθαίνει και κατανοεί τι είναι το «FOMO», για το οποίο γίνεται αναλυτικά λόγος στη συνέχεια.
β. Η νοηματική σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην τρίτη και στην τέταρτη παράγραφο του κειμένου είναι αντιθετική. Συγκεκριμένα, στην τρίτη παράγραφο γίνεται αναφορά στις επιπτώσεις που μπορεί να έχει το «FOMO» στην ψυχική υγεία των χρηστών των σόσιαλ μίντια, ενώ στην τέταρτη παράγραφο γίνεται αναφορά στις θετικές λειτουργίες που μπορεί να έχει αυτό το ψυχολογικό φαινόμενο. Η διαρθρωτική λέξη που φανερώνει τη σχέση αυτή είναι ο σύνδεσμος «Ωστόσο», που δηλώνει αντίθεση. Κατάλληλη συνώνυμή της με την οποία μπορεί να αντικατασταθεί είναι μία από τις λέξεις Όμως ή Εντούτοις ή η φράση Παρ’ όλα αυτά.
Β3. Δύο διαφορετικά εκφραστικά μέσα-γλωσσικές επιλογές που χρησιμοποιεί ο συνεντευξιαζόμενος και κάνουν το ύφος του λόγου του απλό είναι λέξεις και φράσεις που χρησιμοποιούνται συνήθως στην προφορική ομιλία, π.χ. «Ναι», «αρχίζω να βλέπω», «ξέρουν», «διαβάσουν», «δώσουν προσοχή», και ο μικροπερίοδος λόγος, π.χ. «Τώρα αρχίζω … της ηλικίας τους». Με αυτά τα εκφραστικά μέσα-γλωσσικές επιλογές ο συνεντευξιαζόμενος δίνει στον λόγο του προφορικότητα, τον κάνει πιο απλό, πιο άμεσο, οικείο και ευκολότερα κατανοητό από τον αποδέκτη της ομιλίας του, χαρακτηριστικά που ταιριάζουν στη δημοσιογραφική συνέντευξη.
(Εναλλακτικά μπορεί να αναφερθούν η ενεργητική σύνταξη, π.χ. «δημιουργώ», «υποτίμησα», «χάσει», και η χρήση ρημάτων σε α΄ πληθυντικό πρόσωπο, π.χ. «παρατηρούμε», «μπαίνουμε», που λειτουργούν όπως και οι γλωσσικές επιλογές που προαναφέρθηκαν.)
Θέμα Γ
Γ1. Το μάθημα στο Κείμενο 3 υποστηρίζεται και με τα μέσα των νέων τεχνολογιών και με τα παραδοσιακά μηχανικά εργαλεία. Ο δάσκαλος αρέσκεται στην τεχνολογία και διαθέτει εξελιγμένες επαγγελματικές συσκευές που υποβοηθούν τη διδασκαλία και κάνουν το μάθημα ελκυστικό. Το είδος και η υψηλή ποιότητα των εργαλείων που χρησιμοποιεί τονίζονται ιδιαίτερα με τις ξένες λέξεις «4Κ, eco-friendlyprojector, laser, wifi , Bluetooth, Pro» η χρήση των οποίων προβάλλει το κύρος της τεχνολογίας. Το μάθημα, όμως, υποστηρίζεται και από συμβατικά, μηχανικά, παραδοσιακά εργαλεία, γομολάστιχα, μολύβι και χαρτί, όπως φαίνεται από τα υπολείμματα γομολάστιχας πάνω στο γραφείο, στα οποία ο δάσκαλος δείχνει ιδιαίτερο σεβασμό, όπως υποδηλώνει η εξαιρετικά λεπτομερής περιγραφή της απομάκρυνσης των υπολειμμάτων της γομολάστιχας «Με όρθια μισόκλειστη την παλάμη … του αριστερού χεριού» που προσδίδει στον λόγο παραστατικότητα. Ο ευθύς λόγος με τον οποίο ακούγεται η φωνή του δασκάλου «Καλή δουλειά έγινε και σήμερα» ζωντανεύει εξαιρετικά το κείμενο και τονίζει εμφατικά τη θετική αξιολόγηση του μαθήματος στην οποία, προφανώς, αποφασιστικό ρόλο διαδραμάτισαν δάσκαλος και μαθητές, αλλά και τα εργαλεία της μάθησης, σύγχρονα και παραδοσιακά.
Παρά τη θετική τους συμβολή, δε νομίζω ότι οι νέες τεχνολογίες θα καταργήσουν τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας και μάθησης. Γιατί δεν πιστεύω ότι η μηχανή μπορεί να αντικαταστήσει την ανθρώπινη φυσική παρουσία και αλληλεπίδραση και γιατί δε διαθέτει την ευελιξία του δασκάλου να προσαρμόζει και να εξατομικεύει το μάθημα και να επιλέγει τα κατάλληλα εργαλεία και μεθόδους για την επίτευξη των διδακτικών του στόχων. (220 λέξεις)
Θέμα Δ
Δ1. Τίτλος: Η συνεχής χρήση τους δεν είναι αθώα
Πρόλογος
Ηλικιωμένοι, νέοι και παιδιά, χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, περνούν καθημερινά ώρες σκυμμένοι «επί της οθόνης» του κινητού τους. Πολλοί είναι εθισμένοι και εξαρτημένοι από αυτά. Ο ψηφιακός κόσμος αποδεικνύεται τελικά πολύ ελκυστικός. Σε βαθμό επικίνδυνο για την ψυχική υγεία και την πνευματική ανάπτυξη των χρηστών, ιδιαίτερα των παιδιών.
Κύριο μέρος
Α΄ νοηματική ενότητα: λόγοι στους οποίους οφείλεται η συνεχής χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
Η συνεχής σύνδεση και χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης οφείλεται στις δυνατότητες που προσφέρουν, σε ψυχικές ανάγκες των ανθρώπων και στην εθιστική δύναμη των μέσων αυτών.
- Ένα σημαντικό μέρος των δραστηριοτήτων του ανθρώπου έχουν μεταφερθεί από τη φυσική πραγματικότητα και ζωή στην ψηφιακή. Η πιο σημαντική, ίσως, είναι η δυνατότητα επικοινωνίας. Οι χρήστες-μέλη των διαδικτυακών κοινοτήτων μπορούν να επικοινωνούν με ανταλλαγή γραπτών και ηχητικών μηνυμάτων ή με ζωντανή συνομιλία και να αναπτύσσουν την κοινωνικότητά τους. Μπορούν, επίσης, να ενημερώνονται για ποικίλα θέματα με ειδήσεις και σχόλια για γεγονότα της επικαιρότητας. Έχουν εύκολη πρόσβαση σε ψυχαγωγικό περιεχόμενο, που συχνά ενδέχεται να είναι δημιουργία των ίδιων. Μουσική, φωτογραφίες, βίντεο, κείμενα πεζά και ποιητικά, ανέκδοτα κ.ά. κοινοποιούνται στους χρήστες, τους δημιουργούν ευχάριστη διάθεση, τους συγκινούν, τους ευχαριστούν και τους διασκεδάζουν. Ειδικά τα παιδιά και οι νέοι μέσα από τις διαδικτυακές πλατφόρμες δημιουργούν και διαμοιράζονται ψυχαγωγική ύλη, αλληλεπιδρούν και αποκτούν κοινές ψυχαγωγικές εμπειρίες.
- Εκτός από την ανάγκη για επικοινωνία και ψυχαγωγία οι άνθρωποι νιώθουν και την ψυχική ανάγκη να «είναι μέσα στα πράγματα», να συμβαδίζουν με τον ρυθμό της σύγχρονης ζωής και όχι μόνο να μην υστερούν από τους άλλους, αλλά να έχουν την εκτίμησή τους και γενικότερα την κοινωνική αναγνώριση και καταξίωση. Και αυτά πιστεύουν ότι θα τα αποκτήσουν με τη συμμετοχή και την προβολή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όλα αυτά είναι ως έναν βαθμό θεμιτά.
Β΄ νοηματική ενότητα: επιπτώσεις της συνεχούς χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (Με αλληλουχία και συνοχή)
Όταν, όμως, η χρήση των μέσων αυτών από παιδιά γίνεται συνεχώς, ακατάπαυστα και εντατικά μπορεί να τα οδηγήσει σε εθισμό και εξάρτηση από αυτά με σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία και στην πνευματική τους ανάπτυξη.
α΄ υποενότητα: στην ψυχική υγεία των παιδιών
- Μπορεί να οδηγήσει τα παιδιά σε μειωμένη συμμετοχή στις συναναστροφές με άλλους ανθρώπους στον πραγματικό κόσμο και σε απομόνωσή τους, γεγονός που επιδρά αρνητικά και στην ψυχική τους υγεία. Η σύγκριση του εαυτού τους και της ζωής τους με την εξωραϊσμένη αξιοζήλευτη εικόνα που προβάλλουν οι άλλοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και με τα μέσα που εκείνοι διαθέτουν μπορεί να τα κάνει να νιώθουν ότι μειονεκτούν, ότι είναι ανεπαρκή, ότι δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες που έχουν οι άλλοι γι’ αυτά, ότι δεν έχουν την αποδοχή τους. Η αίσθηση αυτή τους προκαλεί χαμηλή αυτοεκτίμηση, συναισθηματική πίεση, άγχος, ακόμα και κατάθλιψη. Γι’ αυτό μπορεί να γίνουν νευρικά, ευερέθιστα ακόμα και επιθετικά.
β΄ υποενότητα: στην πνευματική ανάπτυξη των παιδιών
- Σοβαρές επιπτώσεις παρατηρούνται και στην πνευματική ανάπτυξη των παιδιών. Οι εικόνες που προβάλλονται στον ψηφιακό κόσμο συμβάλλουν ώστε αυτά να σχηματίσουν ψευδή αντίληψη της πραγματικότητας. Η ταχύτητα ροής και εναλλαγής των εικόνων αυτών, η θεματική τους ποικιλία και η αποσπασματικότητά τους διασπούν την προσοχή των παιδιών και κάνουν δύσκολη τη συγκέντρωση της σκέψης τους για αρκετή ώρα σε ένα θέμα. Έτσι, δυσκολεύονται να διαβάσουν ένα βιβλίο ή να παρακολουθήσουν ένα ολόκληρο μάθημα. Συχνά παραμελούν τη μελέτη και δεν είναι συνεπή στις υποχρεώσεις που έχουν στο σχολείο ή δεν ανταποκρίνονται επαρκώς σε αυτές, με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι γνώσεις που αποκτούν.
Επίλογος
Στον ψηφιακό κόσμο και ειδικότερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρά τις δυνατότητες που αυτά προσφέρουν, ελλοχεύουν και σοβαροί κίνδυνοι για την ψυχική υγεία και την πνευματική ανάπτυξη των παιδιών. Τα παιδιά δεν πρέπει να αγνοούν τους κινδύνους αυτούς ούτε να μένουν απροστάτευτα από αυτούς. Η προστασία τους είναι, πρωτίστως, χρέος των γονιών τους και του σχολείου.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα Β
Β1. α. Το νόημα της φράσης αυτής είναι ότι η κρίση ψυχικής υγείας που βιώνουν οι νέοι συνδέεται με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χωρίς όμως να είναι αυτά η αιτία γι’ αυτή.
β. Η απάντηση-θέση του συνεντευξιαζόμενου σε όσους υποστηρίζουν ότι δεν είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υπαίτια για την ψυχική κρίση που βιώνουν οι νέοι είναι κατηγορηματικά αντίθετη «Τους απαντώ ότι ισχύει το ακριβώς αντίθετο». Την αποδεικνύει με τεκμήρια (επίκληση στη λογική). Τα τεκμήρια που χρησιμοποιεί είναι μαρτυρίες εταιρειών και νέων ανθρώπων, απόψεις αυθεντιών, δασκάλων και ειδικών ψυχικής υγείας, ακαδημαϊκά δεδομένα και πειράματα. Όλα αυτά αποδεικνύουν τη θέση του ότι τα σόσιαλ μίντια βλάπτουν την ψυχική υγεία των νέων. Στην τεκμηρίωση της θέσης του συντελούν και τα ρητορικά ερωτήματα, καθώς με αυτά δηλώνεται με εμφατικό τρόπο ότι ο συνεντευξιαζόμενος έχει χρησιμοποιήσει, έχει εξαντλήσει όλα τα μέσα για την απόδειξη του ισχυρισμού του. Πιστεύω ότι η τεκμηρίωση της απάντησής του είναι πειστική, γιατί τα τεκμήρια που παραθέτει είναι έγκυρα, αξιόπιστα και επαρκή.
Β2. Μετατροπή της φράσης σε ρηματικό λόγο: με σκοπό να προβάλλονται (ή να προβληθούν [ενν. οι άνθρωποι]). Στη συγκεκριμένη περίπτωση ταιριάζει καλύτερα ο ονοματοποιημένος λόγος. Το κείμενο είναι άρθρο και με τον ονοματοποιημένο λόγο οι πληροφορίες που αναφέρονται και τα σχόλια που διατυπώνονται για το «FOMO» εκφράζονται με πυκνό, επίσημο, ουδέτερο, απρόσωπο και αντικειμενικό τρόπο και ύφος. Το ύφος αυτό επιδιώκεται, γενικά, από τους αρθρογράφους.
Β3. Στο απόσπασμα χρησιμοποιούνται το α΄ ενικό, το γ΄ ενικό και γ΄ πληθυντικό και το α΄ πληθυντικό πρόσωπο. Με το α΄ ενικό, «Πιστεύω» ο συνεντευξιαζόμενος εκφράζει με αμεσότητα και βεβαιότητα την προσωπική του άποψη για τη ζημιά που θα προκαλέσουν τα σόσιαλ μίντια στους μαθητές με τον κατακερματισμό της προσοχής τους. Με το γ΄ ενικό, σε οριστική έγκλιση, «θα είναι» ο κατακερματισμός της προσοχής των παιδιών εκφράζεται με αντικειμενικότητα και βεβαιότητα. Την ίδια αντικειμενικότητα και βεβαιότητα εκφράζει και το γ΄ πληθυντικό «δεν μπορούν να διαβάσουν» και «δεν μπορούν να δώσουν προσοχή» (και μάλιστα με την επανάληψη του «δεν μπορούν») για την αδυναμία των παιδιών να διαβάσουν και να συγκεντρώσουν την προσοχή τους για ένα ολόκληρο μάθημα. Με το α΄ πληθυντικό «παρατηρούμε», «μπαίνουμε» οι διαπιστώσεις του συνεντευξιαζόμενου για τις βλάβες των σόσιαλ μίντια στους μαθητές εκφράζονται ως κοινές διαπιστώσεις όσων μπαίνουν σε τάξεις. Έτσι, ο λόγος του αποκτά εγκυρότητα και γίνεται πιο πειστικός.
Για τη συγγραφή του κριτηρίου προσομοίωσης συνεργάστηκαν οι Σπυρίδων Κ. Κούτρας, Υπαπαντή Η. Ζουρούδη, Γλυκερία Ι. Βογιατζή.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου