ΜΕΤΑ-ΜΑΘΗΣΗ - ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΜΕΤΑ-ΜΑΘΗΣΗ – ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
ΝΕΟ
6ο ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ
ΚΕΙΜΕΝΟ 1
[Μετα-μάθηση και διά βίου μάθηση]
Από τον Hans Dummer, https://press.epson.eu/el_GR/blog/smart-classrooms-will-encourage-life-long-students-to-self-educate/ (διασκευή)
Έχετε προσέξει τις διαφορές στον τρόπο ομιλίας των διαφορετικών γενεών; Δεν αναφέρομαι στις λακωνικές εκφράσεις των εφήβων ή στη φτωχή γραμματική τους. Μιλώ για το φαινόμενο του «Google it!». Σας θυμίζει κάτι;
Ενώ εγώ και η σύζυγός μου ευχαρίστως διαφωνούμε, κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού, για το έτος κυκλοφορίας ενός παλιού άλμπουμ ή για την πλοκή ενός μυθιστορήματος που διαβάσαμε παλαιότερα, τα παιδιά μας, που είναι στην εφηβεία, ενοχλούνται από αυτές τις συζητήσεις και τους διαπληκτισμούς για το παρελθόν. «Ψάξτε το στο Google!», φωνάζουν μαζί, κουνώντας επιδεικτικά τα κεφάλια τους μπροστά στους «παρωχημένους» γονείς των 40+.
Κάτι έχει αλλάξει. Παρόλο που η γενιά μου είχε μάθει να εκτιμά τη γνώση, η γενιά της νέας χιλιετίας επιδεικνύει την ικανότητά της να αναζητά τις πληροφορίες που χρειάζεται για οποιαδήποτε εργασία ή συζήτηση.
Και αυτό είναι κάτι θετικό! Ο κόσμος αλλάζει με γοργούς ρυθμούς. Τα οικονομικά μας μοντέλα και η αγορά εργασίας αναμένεται να αναθεωρηθούν σε πολύ μεγάλο βαθμό. Οι νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η επαυξημένη πραγματικότητα, οι εκτυπωτές 3D, τα ρομπότ και τα cobot* (για να αναφερθούμε σε μερικές), πρόκειται να ενταχθούν ακόμη περισσότερο στις εργασίες και στα σπίτια μας.
Η ιδέα της «εργασίας για μια ζωή» της γενιάς των παππούδων μας έχει αντικατασταθεί: τα παιδιά που γεννιούνται σήμερα στην Ευρώπη μπορεί να χρειαστεί να αλλάξουν δουλειές ή ακόμα και κλάδο, πολλές φορές κατά τη διάρκεια της καριέρας τους. Προκειμένου να είναι ομαλή η μετάβαση, οι μελλοντικές γενιές θα πρέπει να κατακτήσουν την ικανότητα της μετα-μάθησης.
Με λίγα λόγια, η μετα-μάθηση αφορά στη γνώση και στην ανάληψη του ελέγχου στην εκπαίδευσή μας. Σχετικοί είναι και οι όροι «αυτο-διδασκαλία» ή «αυτοδίδακτος». Σύμφωνα με τον Ben Hammersley, συντάκτη της αγγλικής έκδοσης του περιοδικού WIRED (μεταξύ άλλων), «η μετα-μάθηση θα αποτελεί βασική δεξιότητα που πρέπει να αναπτύσσει ένας εργαζόμενος και ένας μαθητής στο μέλλον».
Στην αίθουσα διδασκαλίας του μέλλοντος, η μετα-μάθηση θα υποστηρίζεται από μια σειρά συνεργατικών τεχνολογιών, όπως διαδραστικούς βιντεοπροβολείς, συσκευές wearable**, λύσεις επαυξημένης πραγματικότητας και εκτυπωτές 3D. Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει ολοένα και περισσότερο να λειτουργούν ως καθοδηγητές, και όχι ως απλοί ομιλητές, υποστηρίζοντας τους μαθητές και ενθαρρύνοντάς τους να κυνηγούν τους εκπαιδευτικούς στόχους που θέτουν οι ίδιοι στον εαυτό τους. Το 72% των Ευρωπαίων συμφωνούν ότι η εκπαίδευση θα γίνει πιο εξατομικευμένη και θα προσαρμόζεται στο κάθε άτομο ξεχωριστά, ακόμα και εντός μιας κοινόχρηστης αίθουσας.
Οι νέες τεχνολογίες δημιουργούν νέους τρόπους εργασίας και οι νέοι τρόποι εργασίας μπορούν να οδηγήσουν σε νέες αναζητήσεις, ανακαλύψεις και ιδέες. Η προοπτική ενός εκπαιδευτικού συστήματος και εργασιακού χώρου που θα ενσωματώνουν τις νεότερες τεχνολογίες, οι οποίες θα υποστηρίζουν τη διά βίου μάθηση, ενθαρρύνει τόσο την ανεξάρτητη αναζήτηση όσο και τη δημιουργικότητα, κάτι που με κάνει να ανυπομονώ για το μέλλον.
* cobot: συνεργατικό ρομπότ
** wearable: φορητή ηλεκτρονική συσκευή
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
H διά βίου μάθηση και τα οφέλη της για όποιον την υιοθετεί
https://www.skillbox.gr/news/view/Nea/11078/H-dia-vioy-mathisi--kai-ta-ofeli-tis-gia-opoion-tin-yiothetei
Ο κόσμος αλλάζει συνεχώς, οι κοινωνίες προοδεύουν και οι τεχνολογίες εξελίσσονται. Στο πλαίσιο αυτό, οι απαιτήσεις συνεχώς μεγαλώνουν ενώ η γνώση αναθεωρείται, καθώς νέες έρευνες ανατρέπουν συνεχώς όσα θεωρούσαμε δεδομένα. Το αποτέλεσμα είναι η διά βίου μάθηση να είναι πλέον αναγκαία και για όποιον επιθυμεί να αναπτύσσεται στον επαγγελματικό του κλάδο, αλλά και για όποιον θέλει να μαθαίνει συνεχώς περισσότερα για το αντικείμενο που τον ενδιαφέρει επικαιροποιώντας τις γνώσεις του και αναβαθμίζοντας τις δεξιότητές του.
Ο όρος «διά βίου μάθηση» αναφέρεται σε μια φιλοσοφική αντίληψη, σύμφωνα με την οποία η εκπαίδευση θεωρείται ως μια μακροχρόνια διαδικασία που ξεκινάει από την γέννηση του ανθρώπου και συνεχίζει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Το θετικό είναι πως μετά την τεχνολογική επανάσταση και την κυριαρχία του διαδικτύου, έχουν αναπτυχθεί αξιόπιστες και ποιοτικές πλατφόρμες με online μαθήματα και σεμινάρια που σας δίνουν τη δυνατότητα να ενισχύσετε τις δεξιότητες σας, να καλλιεργήσετε νέες και να λάβετε γνώσεις που δεν διαθέτατε ήδη. Συνεπώς, όλοι εμείς αποκτήσαμε έναν πιο εύκολο, πιο γρήγορο και πιο αποδοτικό τρόπο για να αξιοποιήσουμε τα οφέλη της διά βίου μάθησης.
Η αξία της δια βίου μάθησης είναι ανεκτίμητη, τόσο για την επαγγελματική, όσο και την προσωπική μας ζωή, καθώς μας επιτρέπει να επιτύχουμε και στα δύο. Η γνώση είναι δύναμη, όπως και κάθε νέα δεξιότητα που αποκτούμε σε αυτή την άκρως ανταγωνιστική κοινωνία και την εξίσου απαιτητική αγορά εργασίας. Η συνεχής εκπαίδευση και η διεύρυνση των γνώσεων και των δεξιοτήτων μας συμβάλλουν στην προσωπική μας ανάπτυξη και μας δίνουν τη δυνατότητα να εξοικειωθούμε με νέους τομείς διευρύνοντας τους ορίζοντές μας.
Το πρόβλημα με τη σημερινή κατάσταση, που μας δίνει πρόσβαση μέσω του διαδικτύου στη διά βίου μάθηση, είναι πως οι γνώσεις που αποκτούμε και οι δεξιότητες που αναπτύσσουμε σήμερα, είναι ξεπερασμένες αύριο. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό να μην θεωρούμε τίποτα δεδομένο και να βρισκόμαστε συνεχώς σε εγρήγορση, ώστε να προοδεύουμε. Όσο καταπιεστικό κι αν μοιάζει αυτό, στο τέλος της ημέρας θα είμαστε καλύτεροι, με νέες γνώσεις και νέες δεξιότητες και αυτό δεν μπορεί παρά να είναι ένα πλεονέκτημα.
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
[Χωρίς το κινητό]
Απόσπασμα από το μυθιστόρημα του Μαξ Μπάρυ, «Ο άνθρωπος μηχανή», σελ. 16-17, εκδόσεις Καστανιώτη.
Τη στιγμή που άνοιξε η πόρτα είδα ότι το κινητό μου δεν ήταν πάνω στο γραφείο μου. Ψαχούλευα κάτι χαρτιά, μπας και. Κοίταξα στα συρτάρια. Γονάτισα στο πλαστικό δάπεδο. Έκανα ένα γύρο το δωμάτιο, ψάχνοντας και σ’ άλλα γραφεία, κι ένα δεύτερο γύρο, πιο αργά, που συμπεριλάμβανε όλες τις οριζόντιες επιφάνειες. Έπειτα σωριάστηκα στην καρέκλα μου και έκλεισα τα μάτια. Είχα γραπωθεί σ’ αυτή την ιδέα, ότι το κινητό βρισκόταν στο γραφείο, χωρίς να εκτιμήσω προσεκτικά τις πιθανότητες. Ήταν τόσος κόπος να ’ριχνα ένα δεύτερο ψάξιμο στο σπίτι; Το κινητό μου θα ήταν πιθανότατα στο κομοδίνο, χωμένο ανάμεσα στα βιβλία. Είχα ψάξει το κομοδίνο αρκετά εκτενώς, αλλά και πάλι μπορεί να μου ’χε ξεφύγει κάτι. Άνοιξα τα μάτια και περιέστρεψα την καρέκλα μου, επιθεωρώντας το χώρο φέτα προς φέτα. Τίποτε. Τίποτε απολύτως. Μου ’ρθε μια ιδέα και σήκωσα το ακουστικό του τηλεφώνου του γραφείου για να καλέσω το κινητό μου, αλλά το δάχτυλό μου πέτρωσε πάνω απ’ τα πλήκτρα γιατί δεν θυμόμουν τον αριθμό. Τον είχα στο κινητό. Όπως όλα. Απόμεινα καθισμένος, μην ξέροντας τι να κάνω.
ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ Α
Να αποδώσετε περιληπτικά, με 60-70 λέξεις, το περιεχόμενο της έκτης (6ης) και έβδομης (7ης) παραγράφου «Με λίγα λόγια … αίθουσας.» του Κειμένου 1.
Μονάδες 20
ΘΕΜΑ Β
Β1.
Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στην ορθή απάντηση με βάση το περιεχόμενο του Κειμένου 2 (χωρίς αναφορά σε χωρία του Κειμένου):
1. Στην πρώτη (1η) παράγραφο υποστηρίζεται ότι
α. η διά βίου μάθηση θεωρείται πλέον αναγκαία, σύμφωνα με νέες έρευνες.
β. είναι αναγκαίο οι κοινωνίες να αλλάζουν συνεχώς.
γ. η διά βίου μάθηση είναι πλέον αναγκαία για όποιον επιθυμεί να εξελίσσεται στον κλάδο του.
2. Στην δεύτερη (2η) παράγραφο αναφέρεται ότι
α. η «διά βίου μάθηση» είναι φιλοσοφικός όρος.
β. η εκπαίδευση διαρκεί εφ’ όρου ζωής.
γ. η εκπαίδευση είναι βραχυχρόνια διαδικασία.
3. Στην τρίτη (3η) παράγραφο υποστηρίζεται ότι
α. η τεχνολογική επανάσταση μας έδωσε νέες δεξιότητες.
β. τα online μαθήματα είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος μάθησης.
γ. το διαδίκτυο δίνει τη δυνατότητα απόκτησης γνώσεων που δεν είχαμε.
4. Στην τέταρτη (4η) παράγραφο υποστηρίζεται ότι α. η διά βίου μάθηση διευρύνει τους ορίζοντές μας.
β. ζούμε στην πιο ανταγωνιστική κοινωνία.
γ. με κάθε νέα δεξιότητα που αποκτούμε αυξάνουμε τις απαιτήσεις μας από την αγορά εργασίας.
5. Στην πέμπτη (5η) παράγραφο υποστηρίζεται ότι α. οι σημερινές γνώσεις αύριο θα θεωρούνται παρωχημένες.
β. κάθε νέα δεξιότητα που αποκτούμε μας φέρνει πίεση.
γ. οι νέες γνώσεις και δεξιότητες δεν θεωρούνται πλεονέκτημα.
Μονάδες 15
Β2.
α. Στον πρόλογο του Κειμένου 1 να βρείτε και να γράψετε δύο (2) εκφραστικά μέσα-γλωσσικές επιλογές με τις οποίες ο συντάκτης του επιδιώκει να προσελκύσει την προσοχή και να κεντρίσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη (μονάδες 2) εξηγώντας τη λειτουργία της καθεμιάς. (μονάδες 4)
β. Στον επίλογο του Κειμένου 2 χρησιμοποιούνται η διαρθρωτική λέξη «ώστε» και η διαρθρωτική έκφραση «κι αν». Να εξηγήσετε τι δηλώνουν η λέξη και η έκφραση αυτή και ποια νοήματα συνδέει καθεμιά στην παράγραφο αυτή. (μονάδες 4)
Μονάδες 10
Β3.
Να εντοπίσετε δύο κοινά σημεία στο περιεχόμενο των Κειμένων 1 και 2. Να απαντήσετε σε 60-80 λέξεις με μία για κάθε κοινό σημείο τους σχετική κειμενική ένδειξη (δεν λαμβάνονται υπόψη στην έκταση της απάντησης).
Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Γ
Ποια σχέση έχει ο ήρωας με το κινητό του, όπως αυτή διαφαίνεται από τον τρόπο με τον οποίο το αναζητά στο Κείμενο 3; Για την ερμηνεία σας να αξιοποιήσετε τρεις διαφορετικούς κατάλληλους κειμενικούς δείκτες. Ποιες σκέψεις για τη σχέση των ανθρώπων με την τεχνολογία σάς δημιούργησε η ανάγνωση του Κειμένου; Η απάντησή σας να εκτείνεται σε 150-200 λέξεις.
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Δ
Σε άρθρο σας με 350-400 λέξεις που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας:
α. να αναφέρετε τεκμηριωμένα δύο (2) λόγους για τους οποίους γίνεται αναγκαία η διά βίου μάθηση στην εποχή μας και
β. να πληροφορήσετε τους αναγνώστες για τις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες (ηλεκτρονικά και ψηφιακά μέσα) για διά βίου μάθηση.
Για τη σύνταξη του άρθρου σας μπορείτε να αξιοποιήσετε δημιουργικά πληροφορίες, απόψεις/θέσεις και επιχειρήματα από τα Κείμενα 1 και 2.
Μονάδες 30
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ Β
Β1. Να εξηγήσετε σύντομα (μέχρι 60 λέξεις) πώς σχετίζεται η μετα-μάθηση με τη διά βίου μάθηση, σύμφωνα με το Κείμενο 1.
Μονάδες 15
Β2.
α. Ποια είναι η πρόθεση του συντάκτη/-τριας στην προλογική παράγραφο του Κειμένου 2 (μονάδες 2) και πώς ο τρόπος ανάπτυξής της εξυπηρετεί την πρόθεσή του/της; (μονάδες 2)
β. τη δυνατότητα να εξοικειωθούμε με νέους τομείς, Κείμενο 2, τέταρτη (4η) παράγραφος. Να αναδιατυπώσετε την προηγούμενη φράση με ονοματοποίηση του ρήματος. (μονάδες 2) Ποια αλλαγή παρατηρείται στο ύφος του λόγου με την ονοματοποίηση; (μονάδες 4)
Μονάδες 10
Β3. Στο Κείμενο 1 να βρείτε και να γράψετε στο τετράδιό σας πέντε (5) λέξεις ή φράσεις ειδικού λεξιλογίου από την επιστήμη της πληροφορικής. (μονάδες 5) Τι πετυχαίνει με τη χρήση του ο συντάκτης/-τριά του; (μονάδες 5)
Μονάδες 10
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ Α
Θέμα των παραγράφων είναι η μετα-μάθηση. Αναφέρεται ότι η μάθηση αποκτά προσωπική διάσταση και εξατομικευμένο χαρακτήρα, καθώς το άτομο αποκτά τον έλεγχό της και η μάθηση προσαρμόζεται σε αυτό. Είναι δεξιότητα που πρέπει να μάθει να την αναπτύσσει καθένας ως μαθητής και ως εργαζόμενος. Επισημαίνεται ότι σε αυτή τη διαδικασία μάθησης σημαντική είναι η συμβολή των νέων συνεργατικών τεχνολογιών και πως οι διδάσκοντες καλούνται πλέον να παίζουν καθοδηγητικό ρόλο.
ΘΕΜΑ Β
Β1.
1. γ
2. β
3. γ
4. α
5. α
Β2.
α. Δύο εκφραστικά μέσα-γλωσσικές επιλογές με τις οποίες ο συντάκτης επιδιώκει να προσελκύσει την προσοχή και να κεντρίσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη είναι οι ερωτήσεις και τα ρηματικά και γραμματικά πρόσωπα που χρησιμοποιεί. Αναλυτικά, ο συντάκτης μιλώντας στον αναγνώστη για τον τρόπο ομιλίας των δύο γενεών και για τη χρήση του «Google» απευθύνεται σε αυτόν με ευθείες ερωτήσεις «Έχετε προσέξει … γενεών;» και «Σας θυμίζει κάτι;». Με άμεσο απορηματικό τρόπο στοχεύει ειδικά στην προσοχή («προσέξει»), στην παρατηρητικότητα («φαινόμενο») και στη μνήμη («θυμίζει») του. Έτσι, κινητοποιώντας τη σκέψη του αναγνώστη, τον προβληματίζει και προκαλεί το ενδιαφέρον του για την απάντηση των ερωτήσεων. Η αμεσότητα και η ζωντάνια που δίνουν στον λόγο του οι ευθείες ερωτήσεις επιτείνονται με τη χρήση του β΄ πληθυντικού ρηματικού «Έχετε» και γραμματικού προσώπου «Σας» και με τη χρήση του α΄ ενικού ρηματικού προσώπου «αναφέρομαι», «Μιλώ». Με τα πρόσωπα αυτά, σε συνδυασμό με τις ευθείες ερωτήσεις, δίνεται η αίσθηση διαλόγου του συγγραφέα με τον αναγνώστη (αποστροφή προς αυτόν), ο λόγος αποκτά συνομιλιακό ύφος και δραματοποιείται. Με τα εκφραστικά μέσα-γλωσσικές επιλογές που χρησιμοποιεί ο συντάκτης επιδιώκει και τελικά πετυχαίνει να επικοινωνήσει καλύτερα με τον αναγνώστη.
β. Η διαρθρωτική λέξη «ώστε» δηλώνει αποτέλεσμα και συνδέει την ανάγκη να είμαστε συνεχώς σε ετοιμότητα με την πρόοδό μας. Η διαρθρωτική έκφραση «κι αν» δηλώνει εναντίωση (παραχώρηση) και συνδέει τα μέρη της αντίθεσης, ότι, ακόμα και αν η διαρκής ετοιμότητα για να προοδεύουμε φαίνεται καταπιεστική (α΄ μέρος), τελικά μας κάνει καλύτερους, με νέες γνώσεις και νέες δεξιότητες (β΄ μέρος).
Β3. Το πρώτο κοινό σημείο που υπάρχει στο περιεχόμενό τους είναι ότι και στα δύο Κείμενα γίνεται αναφορά στη διά βίου μάθηση και στα τεχνολογικά μέσα που τη στηρίζουν. Ρητή αναφορά στο Κείμενο 1 γίνεται στην τελευταία παράγραφό του «Η προοπτική ενός εκπαιδευτικού συστήματος … θα στηρίζουν τη διά βίου μάθηση» και στο Κείμενο 2 στην τρίτη παράγραφό του «Το θετικό είναι … αξιόπιστες και ποιοτικές πλατφόρμες με online μαθήματα και σεμινάρια … πιο εύκολο, πιο γρήγορο και πιο αποδοτικό τρόπο … της διά βίου μάθησης». Κοινό σημείο (δεύτερο) και των δύο Κειμένων είναι η σύνδεση της διά βίου μάθησης με την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων σχετικών με το επάγγελμα και την άσκησή του. Στο Κείμενο 1, στην πέμπτη παράγραφο, γίνεται αναφορά στο ενδεχόμενο αλλαγής εργασίας κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου ενός εργαζομένου «μπορεί να χρειαστεί να αλλάξουν δουλειές ή ακόμα και κλάδο» και στο Κείμενο 2 στην τέταρτη παράγραφο, στην επαγγελματική ζωή και στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας «απαιτητική αγορά εργασίας».
ΘΕΜΑ Γ
Ο ήρωας έχει χάσει και αναζητά το κινητό του τηλέφωνο επίμονα και σχολαστικά. Επικεντρώνει την προσοχή και τη σκέψη του στην αναζήτησή του και οι ενέργειες του, γρήγορες και νευρικές, όπως εκφράζει ο μικροπερίοδος λόγος «Ψαχούλευα κάτι χαρτιά, μπας και. Κοίταξα στα συρτάρια. Γονάτισα στο πλαστικό δάπεδο.» εκφράζουν νευρικότητα, άγχος και αγωνία. Η σκέψη του, αναζητώντας λύση, κινείται πυρετωδώς και τον οδηγεί σε δεύτερες σκέψεις και ενοχές «Ήταν τόσος κόπος να ’ριχνα ένα δεύτερο ψάξιμο στο σπίτι;». Ωστόσο, η αναζήτηση στο γραφείο συνεχίζεται εξονυχιστική, ενώ η έντασή της αποτυπώνεται ολοζώντανα με τον μεταφορικό προφορικό λόγο «επιθεωρώντας το χώρο φέτα προς φέτα». Η τελική αποτυχία και η κορύφωση της απογοήτευσής του υπογραμμίζεται με την αναδίπλωση «Τίποτε. Τίποτε απολύτως». Τέλος, ο ήρωας οδηγείται σε πλήρη αμηχανία και αδιέξοδο, όταν διαπιστώνει ότι δε θυμάται τον αριθμό του κινητού, γιατί τον είχε στη χαμένη συσκευή του! Η αγωνιώδης αναζήτηση υποδηλώνει ότι η σχέση του ήρωα με το κινητό του είναι σχέση εξάρτησης, καθώς σε αυτό έχει αποθηκεύσει σημαντικά και απαραίτητα για τη ζωή του στοιχεία «…δεν θυμόμουν τον αριθμό. Τον είχα στο κινητό. Όπως όλα».
Η ανάγνωση του κειμένου μού θύμισε ανάλογες δικές μου αντιδράσεις, όταν χάνω το κινητό μου, και αναλογίστηκα το μέγεθος της εξάρτησής μας από την τεχνολογία. Η τεχνολογία απελευθερώνει και εξυπηρετεί, γιατί της αναθέτουμε εργασίες που μας διευκολύνουν, αλλά ταυτόχρονα της εκχωρούμε μέρος της ελευθερίας μας, καθώς δεν ελέγχουμε πλέον με τις προσωπικές μας δυνάμεις τη ζωή μας! Το κινητό, ο απλούστερος προσωπικός μας υπολογιστής, αποτελεί πλέον απαραίτητη, αλλά ξεχωριστή προέκταση του εαυτού μας.
ΘΕΜΑ Δ
Τίτλος: Μάθηση χωρίς τέλος
Πρόλογος
Λόγω των αλλαγών που φέρνει στη ζωή μας η εξέλιξη της τεχνολογίας όλοι, σε μικρότερη ή μεγαλύτερη ηλικία, έχουμε ίσως αναρωτηθεί πώς θα καταφέρουμε να ανταποκριθούμε στις νέες επαγγελματικές απαιτήσεις, στις οικογενειακές και άλλες υποχρεώσεις μας. Η απάντηση είναι με τη συνεχή μάθηση και την απόκτηση νέων δεξιοτήτων με τις δυνατότητες που η ίδια η νέα τεχνολογία παρέχει. Με τη διά βίου μάθηση.
Κύριο μέρος
Α΄ νοηματική ενότητα: η αναγκαιότητα της διά βίου μάθησης
- Η ίδια η πραγματικότητα επιβάλλει τη διά βίου μάθηση. Οι αλλαγές που γίνονται στην επιστήμη και, κυρίως, στην τεχνολογία έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομία και στην εργασία μέσα σε ένα παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από ρευστότητα και σκληρό ανταγωνισμό. Η επιμόρφωση, η ειδίκευση η απόκτηση νέων δεξιοτήτων γίνονται αναγκαίες για κάθε εργαζόμενο όχι μόνο για να είναι πιο αποδοτικός στην εργασία του, αλλά και για να αποφύγει το ενδεχόμενο να γίνει θύμα της «τεχνολογικής ανεργίας». Για όλα αυτά χρειάζεται κατάλληλη εκπαίδευση και μόρφωσή του ανεξάρτητα από την ηλικία του.
- Εξάλλου, με την εκπαίδευση ο άνθρωπος δεν αποκτά μόνο γνώσεις και δεξιότητες, αλλά και ενδιαφέροντα που δίνουν ουσιαστικό περιεχόμενο στη ζωή του. Πρόκειται για πνευματικά και καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα, ερασιτεχνικές δημιουργικές ασχολίες. Η επίδοση σε τέτοιες δραστηριότητες είναι απαραίτητη για την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας και την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου.
(Εναλλακτικά: Η διά βίου μάθηση είναι πολύ σημαντική και για να μπορεί ο άνθρωπος να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις και να ασκεί τα δικαιώματα που έχει ως πολίτης. Ο πολίτης οφείλει να είναι ενημερωμένος, για να μπορεί να παρεμβαίνει στις πολιτικές διαδικασίες και να επηρεάζει με τη συμμετοχή του τις εξελίξεις. Η ελλιπής ενημέρωση και η άγνοια των θεμάτων της δημόσιας ζωής τον κάνουν άβουλο και εκθέτουν σε κινδύνους τα δικαιώματά του. [Δύο λόγοι αρκούν.])
Β΄ νοηματική ενότητα: δυνατότητες που προσφέρουν τα νέα τεχνολογικά μέσα
Οι νέες τεχνολογίες, που καθιστούν αναγκαία τη διά βίου μάθηση, δίνουν και τα μέσα για την ευκολότερη απόκτησή της. (με αλληλουχία και συνοχή)
- Η διά βίου μάθηση μπορεί να γίνεται είτε με φυσική παρουσία είτε εξ αποστάσεως, με σύγχρονη ή ασύγχρονη τηλεκπαίδευση. Σε κάθε περίπτωση τα εκπαιδευτικά μέσα των νέων τεχνολογιών παίζουν πλέον καθοριστικό ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην αποτελεσματικότητά της. Τέτοια μέσα είναι ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, το Διαδίκτυο (e-mail, ιστοσελίδες, εφαρμογές, πλατφόρμες, μηχανές αναζήτησης, εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης) μέσω του οποίου επικοινωνούν οι χρήστες του και διαχέονται γνώσεις και πληροφορίες με τη μορφή ψηφιοποιημένου κειμένου, εικόνας, βίντεο και ήχου, είναι οι διαδραστικοί πίνακες, οι βιντεοπροβολείς, φορητές ηλεκτρονικές συσκευές κ.ά.
- Τα πλεονεκτήματα της χρήσης νέων τεχνολογιών στη διά βίου μάθηση εντοπίζονται στη δυνατότητα συμμετοχής και στον τρόπο διδασκαλίας και μάθησης. Η διαδικτυακή εξ αποστάσεως εκπαίδευση παρέχει τη δυνατότητα σε μεγάλο αριθμό εκπαιδευομένων να συμμετέχουν σε μια εκπαιδευτική διαδικασία που δεν γνωρίζει σύνορα. Η μάθηση γίνεται σε ελκυστικό περιβάλλον. Η χρήση πολυμέσων στην εκπαίδευση ελκύει το ενδιαφέρον των εκπαιδευομένων, καθώς η παρουσίαση του εκπαιδευτικού υλικού με τη χρήση γραφικών, εικόνων και ήχου δημιουργεί ένα πρωτότυπο και ευχάριστο περιβάλλον μάθησης. Μέσω του Διαδικτύου ο εκπαιδευόμενος μπορεί να έχει εύκολη πρόσβαση σε πλούσιο πληροφοριακό υλικό επιλέγοντας πηγές πληροφόρησης και ρυθμό μάθησης που καλύπτουν τις προσωπικές του ανάγκες και επιθυμίες (εξατομικευμένη ή προσωποποιημένη μάθηση) και που τον βοηθούν στην επαγγελματική και προσωπική του ανάπτυξη. Χάρη στις νέες τεχνολογίες η διά βίου μάθηση και κατάρτιση γίνεται εφικτή για όποιον την επιθυμεί.
Επίλογος
Η διά βίου μάθηση είναι αίτημα των καιρών μας για την προσωπική ανάπτυξη, για την κοινωνική πρόοδο και ευημερία. Γι’ αυτό ο άνθρωπος πρέπει να εξοικειώνεται από τα μαθητικά του χρόνια με την ιδέα τής διά βίου μάθησης και με τη χρήση των μέσων τα οποία τον βοηθούν να την αποκτά. Χρειάζεται να έχει τη δεξιότητα της μετα-μάθησης, δηλαδή να μάθει πώς να μαθαίνει.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΘΕΜΑ Β
Β1.
Μετα-μάθηση σημαίνει να αποκτήσει ο άνθρωπος από τα μαθητικά του χρόνια με τη χρήση των νέων τεχνολογιών την ικανότητα να εκπαιδεύεται και να μαθαίνει μόνος του. Η ικανότητα αυτή είναι απαραίτητη για να αποκτά διά βίου τις απαραίτητες γνώσεις και επαγγελματικές δεξιότητες, ώστε να προσαρμόζεται στις νέες απαιτήσεις της ζωής. Έτσι σχετίζεται η μετα-μάθηση με τη διά βίου μάθηση.
Β2.
α. Πρόθεση του συντάκτη/-τριας είναι να εισαγάγει τον αναγνώστη στο θέμα του κειμένου, δηλαδή στη διά βίου μάθηση, και να τον πείσει εκ προοιμίου (εξαρχής, εισαγωγικά) για την αναγκαιότητά της. Αναπτύσσει την παράγραφο με αίτιο και αποτέλεσμα. Αυτός ο τρόπος ανάπτυξης εξυπηρετεί την πρόθεσή του, καθώς αναφέρει γεγονότα-τεκμήρια των αλλαγών που συμβαίνουν «Ο κόσμος αλλάζει … δεδομένα» εξαιτίας των οποίων γίνεται αναγκαία η διά βίου παιδεία (αποτέλεσμα). Με άλλα, λόγια η ανάπτυξη της παραγράφου με αίτιο και αποτέλεσμα λειτουργεί ως επιχειρηματολογία για να πείσει ο συντάκτης/-τρια για τη θέση του ότι «η διά βίου μάθηση είναι πλέον αναγκαία».
β. Ονοματοποίηση: τη δυνατότητα εξοικείωσης με νέους τομείς.
Ενώ με τη ρηματική διατύπωση και σε α΄ πληθυντικό πρόσωπο ο λόγος για τη δυνατότητά μας να εξοικειωθούμε με νέους τομείς είναι απλός, προσωπικός, οικείος, άμεσος, συγκεκριμένος, πιο σαφής και ευκολότερα κατανοητός, με την ονοματοποίηση το ύφος του λόγου γίνεται πυκνό, ουδέτερο, απρόσωπο, αντικειμενικό, σύνθετο, επίσημο, ακαδημαϊκό και πιο απαιτητικό για την κατανόηση του νοήματος.
Β3.
Πέντε λέξεις ή φράσεις ειδικού λεξιλογίου από την επιστήμη της πληροφορικής είναι: τεχνητή νοημοσύνη, επαυξημένη πραγματικότητα, cobot, συνεργατικών τεχνολογιών, συσκευές wearable. Με τη χρήση του ειδικού λεξιλογίου ο συντάκτης/-τρια προσδίδει στον λόγο του/της ακρίβεια, επισημότητα, αντικειμενικότητα και την επιστημονική εγκυρότητα που συνεπάγεται η καλή γνώση που έχει για το θέμα της συμβολής των νέων τεχνολογιών στη μετα-μάθηση και στη διά βίου παιδεία. Επίσης, με το ειδικό λεξιλόγιο εξασφαλίζεται και η άμεση ή έμμεση νοηματική σχέση των επιμέρους ιδεών με το θέμα στο οποίο αναφέρεται (η ενότητα του κειμένου).
Για τη συγγραφή του κριτηρίου προσομοίωσης συνεργάστηκαν οι Σπυρίδων Κ. Κούτρας, Υπαπαντή Η. Ζουρούδη, Γλυκερία Ι. Βογιατζή.
Πραγματευόμαστε θέματα τα οποία κατά την εκτίμησή μας
έχουν καλές πιθανότητες να πέσουν στις εξετάσεις.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου