ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ - ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΝΕΟ
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ
ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Μύθοι για τους αισιόδοξους ανθρώπους
Διασκευασμένο άρθρο της Ροδούλας Τρακάδα, Συμβούλου Ψ. Υγείας, https://www.psychology.gr/thetiki-psychologia/5176-i-aisiodoxia-mathainetai.html, 25.11.2024.
Αισιοδοξία – Μια λέξη που αποτελεί ζητούμενο στις μέρες μας! Θα έλεγε κανείς πως ίσως συχνά αποτελεί μια λέξη θετικά υπερφορτισμένη, ακόμα και παρερμηνευμένη, συνδεδεμένη σε ορισμένες περιπτώσεις και με μια «ουτοπική» προσέγγιση των πραγμάτων: αισιόδοξος είναι αυτός που τα βλέπει όλα θετικά!
Και όμως δεν είναι έτσι, δεν είναι τόσο μονοδιάστατο. Όπως όλα στη ζωή έτσι και αυτή η προσέγγιση έχει πολλαπλές πτυχές. Η αισιοδοξία έχει διαφορετικές αποχρώσεις και εκφάνσεις, όπως και η απαισιοδοξία άλλωστε. Σε ένα πιο γενικό πλαίσιο, αισιοδοξία είναι ο τρόπος σκέψης και η ερμηνεία της πραγματικότητας, η οποία, αγκαλιάζοντας όλες τις προοπτικές της, επιλέγει τη θετικότερη έκβαση των πραγμάτων. Κατά την αισιόδοξη διαχείριση, η πραγματικότητα δεν διαστρεβλώνεται ούτε τα στοιχεία αποκρύπτονται, αλλά αναλύονται τα γεγονότα και ορίζονται προοπτικές της παρούσας κατάστασης με εστίαση τόσο στη δράση, όσο και στη θετική έκβαση βάσει δεδομένων. Η αισιοδοξία είναι μια (προ)οπτική ή καλύτερα μια στάση ζωής που μελέτες δείχνουν πως δύναται να μεταβληθεί και ο κάθε άνθρωπος μπορεί να την καλλιεργήσει περαιτέρω. Η αισιοδοξία είναι κάτι που μαθαίνεται.
Ο αισιόδοξος δεν είναι ένας άνθρωπος που ποτέ δεν «πέφτει» συναισθηματικά, δεν βλέπει τις δυσκολίες, τα βλέπει όλα ρόδινα και θεωρεί πως όλα θα πάνε καλά! Κάθε άλλο, αισιόδοξος είναι ο άνθρωπος εκείνος που βλέπει τις δυσκολίες, αναγνωρίζει το περιβάλλον, αναγνωρίζει την επιρροή των εξωγενών παραγόντων, αναγνωρίζει τα δικά του περιθώρια επιρροής, ενσυναισθάνεται, πονάει, μπορεί να βιώσει ακόμα και κατάθλιψη εάν διαχειρίζεται κάτι δύσκολο.
Είναι μύθος πως η κατάθλιψη είναι «προνόμιο» των απαισιόδοξων ανθρώπων. Όμως ο αισιόδοξος, έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να ανακάμψει, να πάρει την κατάσταση στα χέρια του, να δράσει, να διαχωρίσει τη χρονική επιρροή της κατάστασης καθώς και τον βαθμό διάχυσης αυτής, να κατανοήσει τον προσωπικό βαθμό επιρροής και τελικά να ανακάμψει και να καταφέρει να αισθανθεί καλύτερα, σε πολύ πιο μικρό χρονικό διάστημα απ’ ό,τι ο απαισιόδοξος. O αισιόδοξος είναι άνθρωπος και μπορεί να βιώνει όλα τα συναισθήματα, να αναλύει τις υπάρχουσες καταστάσεις από διαφορετικές οπτικές, ωστόσο να εστιάζει την οπτική του για το μέλλον προς μια πιο θετική κατεύθυνση συνεχίζοντας τη δράση του.
Ο επιθετικός αυτός προσδιορισμός δεν αποτελεί ταμπέλα, είναι ένα χαρακτηριστικό το οποίο αποτελεί επιλογή και δύναται να μεταβληθεί κατά την ελεύθερη βούληση κάθε ανθρώπου. «Ο απαισιόδοξος βλέπει τη δυσκολία σε κάθε ευκαιρία, ο αισιόδοξος βλέπει την ευκαιρία σε κάθε δυσκολία.», M. Sellingman.
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Αλεκ Ρος: «Μόνο οι αισιόδοξοι αλλάζουν τον κόσμο»
Απόσπασμα της συνέντευξης του Άλεκ Ρος στον Γιώργο Νάστο, περ. ΒΗΜΑgazino (efhm. Το Βήμα), 19.3.2023. https://www.tovima.gr/print/vimagazino/alek-ros-crmono-oi-aisiodoksoi-allazoun-lfton-kosmo/
– Είστε ειδικός σε θέματα καινοτομίας. Πώς πιστεύετε ότι θα επηρεάσει η εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης το μέλλον μας;
Νομίζω ότι σε μερικά χρόνια θα πηγαίνουμε στις δουλειές μας και είτε θα λέμε εμείς σε μια μηχανή τι να κάνει είτε θα μας δίνει εκείνη διαταγές. Ελπίζω ότι η πιο ελπιδοφόρα προοπτική θα αποδειχθεί τελικά και πιο βάσιμη. Με τον τρόπο που η αυτοματοποίηση της παραγωγής μάς επέτρεψε να πάμε από την εξαήμερη εργασία στο πενθήμερο μοντέλο και έφερε καλύτερα αποτελέσματα στη γεωργία και στη βιομηχανία με λιγότερο κόπο, έτσι ελπίζω ότι και η χρήση της AI θα μας απαλλάξει από δουλειές που είναι βαρετές και επαναλαμβανόμενες, δημιουργώντας ένα πλαίσιο που θα μας επιτρέπει να είμαστε πιο ανθρώπινοι. Όλα αυτά θα εξαρτηθούν φυσικά από το ρυθμιστικό πλαίσιο που θα υιοθετηθεί τελικά. Διότι προς το παρόν συζητάμε για την τεχνητή νοημοσύνη που δεν αναλαμβάνει δουλειές ρουτίνας αλλά γίνεται πιο δημιουργική, με γνωστικές ικανότητες. […]
– Συγκαταλέγετε εαυτόν στους αισιόδοξους ή στους απαισιόδοξους;
– Είμαι αισιόδοξος διότι μόνο οι αισιόδοξοι αλλάζουν τον κόσμο. Όταν επιλέγεις να είσαι απαισιόδοξος είναι σαν να παραδέχεσαι ότι δεν μπορείς να αλλάξεις τίποτα. Όσοι άνθρωποι γνωρίζω που έχουν σημειώσει σημαντικά επιτεύγματα είναι όλοι αμετανόητα αισιόδοξοι και δεν χάνουν το φρόνημά τους ακόμη και όταν έρχονται αντιμέτωποι με την αποτυχία. Θυμάμαι πάντα τη ρήση του Θίοντορ Ρούζβελτ: «Είναι πολύ καλύτερο να τολμάς μεγαλειώδη πράγματα, να κερδίζεις ένδοξους θριάμβους, έστω και αν καταλήγεις να αποτυγχάνεις, παρά να συντάσσεσαι με εκείνα τα φτωχά πνεύματα που ούτε απολαμβάνουν πολλά ούτε υποφέρουν πολύ, επειδή ζουν στο γκρίζο λυκόφως που δεν γνωρίζει ούτε νίκη ούτε ήττα». Οι πεσιμιστές ζουν σε αυτό το γκρίζο τοπίο, οι αισιόδοξοι ζουν στη λιακάδα.
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
Οδυσσέας Ελύτης, Ήλιος ο πρώτος, ποίημα XIV
Εμείς τη λέμε τη ζωή την πιάνουμε απ’ τα χέρια
Κοιτάζουμε τα μάτια της που μας ξανακοιτάζουν
Κι αν είναι αυτό που μας μεθάει μαγνήτης το γνωρίζουμε
Κι αν είναι αυτό που μας πονάει κακό το ’χουμε νιώσει
Εμείς τη λέμε τη ζωή πηγαίνουμε μπροστά
Και χαιρετούμε τα πουλιά της που μισεύουνε
Είμαστε από καλή γενιά.
ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ Α
Να αποδώσετε περιληπτικά, με 60-70 λέξεις, τα χαρακτηριστικά του αισιόδοξου, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην τρίτη (3η) και στην τέταρτη (4η) παράγραφο «Ο αισιόδοξος … τη δράση του.» του Κειμένου 1.
Μονάδες 20
ΘΕΜΑ Β
Β1.
Να επιλέξετε και να γράψετε στο τετράδιό σας τη σωστή απάντηση για καθεμία από τις παρακάτω προτάσεις του Κειμένου 1, αξιολογώντας ποια ανταποκρίνεται στο νόημά του (χωρίς αναφορά σε χωρία του Κειμένου).
1. Η αισιοδοξία είναι μια λέξη που στις μέρες μας
α. εκλείπει.
β. κυριαρχεί.
γ. έχει παρερμηνευτεί.
2. Η αισιόδοξη στάση ζωής
α. μεταβάλλει τις συνθήκες που βιώνει ο άνθρωπος.
β. μπορεί να καλλιεργηθεί από τον άνθρωπο.
γ. κάνει τον άνθρωπο να τα βλέπει όλα θετικά!
3. Αισιόδοξος είναι ο άνθρωπος
α. που παραβλέπει τους εξωγενείς παράγοντες.
β. που δεν βιώνει ποτέ κατάθλιψη.
γ. που αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες, αλλά προσπαθεί πάντα για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
4. Αυτό που διακρίνει τον αισιόδοξο άνθρωπο είναι
α. η συνειδητή επιλογή του για μια πιο θετική οπτική για το μέλλον.
β. ότι πάντοτε αισθάνεται καλύτερα.
γ. ότι δεν πιστεύει πως μπορεί να επηρεάσει τις καταστάσεις.
5. Τελικά, κατά την αισιόδοξη διαχείριση
α. γίνεται εστίαση στη θετική έκβαση μιας κατάστασης σύμφωνα με αναμφισβήτητα στοιχεία.
β. γίνεται ανεδαφική προσέγγιση της πραγματικότητας.
γ. γίνεται παραποίηση της πραγματικότητας.
Μονάδες 15
Β2.
α. Στη σχετική ερώτηση που του γίνεται, ο συνεντευξιαζόμενος (Κείμενο 2) δηλώνει αισιόδοξος «Είμαι αισιόδοξος». Συμφωνεί η δήλωσή του αυτή με όσα αναφέρει στην απάντηση της πρώτης ερώτησης που του απευθύνει ο δημοσιογράφος; Να αιτιολογήσετε σύντομα την απάντησή σας. (μονάδες 4)
β. «διότι μόνο οι αισιόδοξοι αλλάζουν τον κόσμο». Ποια σύνταξη (ενεργητική ή παθητική) χρησιμοποιεί ο συνεντευξιαζόμενος στην παραπάνω πρόταση; (μονάδες 2) Πώς εξηγείτε την επιλογή της; Για την εξήγησή της να λάβετε υπόψη σας και το είδος του Κειμένου. (μονάδες 2) Να τη μετατρέψετε στην αντίθετή της. (μονάδες 2)
Μονάδες 10
Β3.
Ποια είναι η πρόθεση της αρθρογράφου στη δεύτερη (2η) παράγραφο του Κειμένου 1 «Και όμως … μαθαίνεται.»; (μονάδες 4) Να βρείτε έναν τρόπο ανάπτυξής της (μονάδες 3) και να εξηγήσετε πώς αυτός ο τρόπος εξυπηρετεί την πρόθεσή της. (μονάδες 3)
Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Γ
Ποια στάση ζωής εκφράζει το ποιητικό υποκείμενο στο Κείμενο 3; Να την ερμηνεύσετε αξιοποιώντας τρεις (3) διαφορετικούς κειμενικούς δείκτες. Σας εκφράζει αυτή η στάση ζωής; Η απάντησή σας να εκτείνεται σε 150-200 λέξεις.
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Δ
Σε ηλεκτρονική επιστολή σας (e-mail), με 350-400 λέξεις, προς τη συγγραφέα του Κειμένου 1:
α. Να αναφέρετε, τεκμηριωμένα, συγκεκριμένους λόγους στην εποχή μας οι οποίοι σας δημιουργούν αισιοδοξία και, αντίθετα, άλλους λόγους οι οποίοι βάζουν σε μελαγχολικές σκέψεις και προκαλούν συναισθήματα απαισιοδοξίας στον άνθρωπο.
β. Να εκφράσετε αιτιολογημένα τη συμφωνία ή τη διαφωνία σας για την άποψή της: «Η αισιοδοξία είναι κάτι που μαθαίνεται.» (2η παράγραφος).
Για τη σύνταξη της επιστολής σας μπορείτε να αξιοποιήσετε δημιουργικά πληροφορίες, ιδέες και επιχειρήματα από τα Κείμενα Αναφοράς.
Μονάδες 30
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ Β
Β1.
Δικαιολογείται ο τίτλος του Κειμένου 1 από το περιεχόμενο του Κειμένου; Να αιτιολογήσετε σύντομα, σε 40 λέξεις περίπου, την απάντησή σας και με αναφορές στο Κείμενο. (Οι αναφορές δεν προσμετρώνται στις λέξεις.)
Μονάδες 15
Β2.
α. Ποια νοηματική σχέση υπάρχει ανάμεσα στην πρώτη (1η) και στη δεύτερη (2η) παράγραφο του Κειμένου 1; (μονάδες 2) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 3)
β. Τι πετυχαίνει ο συνεντευξιαζόμενος με τη σε ευθύ λόγο παράθεση της ρήσης του Θίοντορ Ρούσβελτ; (μονάδες 5)
Μονάδες 10
Β3. Στην τρίτη (3η) παράγραφο του Κειμένου 1 «Ο αισιόδοξος … κάτι δύσκολο.» να βρείτε ένα σχήμα λόγου. (μονάδες 4) Τι πετυχαίνει με τη χρήση του, στη συγκεκριμένη περίπτωση, η συγγραφέας; (μονάδες 6)
Μονάδες 10
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ Α
Για τον αισιόδοξο η αρθρογράφος αναφέρει ότι αυτός δεν είναι ουτοπιστής (ανεδαφικός). Απεναντίας, έχει συναίσθηση της πραγματικότητας, των δυσκολιών και των δυνατοτήτων παρέμβασής του. Επισημαίνει ότι και αυτός νιώθει δυσάρεστα συναισθήματα ακόμα και κατάθλιψη. Η διαφορά του από τον απαισιόδοξο είναι ότι την ελέγχει συνειδητά και μπορεί με τη δράση του να απαλλαγεί συντομότερα από αυτή. Υπογραμμίζει ότι ο αισιόδοξος, χωρίς να παραβλέπει τα αρνητικά μιας κατάστασης, επικεντρώνεται στις θετικές προοπτικές.
ΘΕΜΑ Β
Β1.
1. γ
2. β
3. γ
4. α
5. α
Β2.
α. Ο συνεντευξιαζόμενος βλέπει τη ζωή από τη θετική, γι’ αυτό και αισιόδοξη, πλευρά της, παρόλο που η αισιοδοξία του συναρτάται «από το ρυθμιστικό πλαίσιο που θα υιοθετηθεί τελικά». Συγκεκριμένα η αισιοδοξία του φαίνεται από τη χρήση του ρήματος «ελπίζω» (δύο φορές) και από την ελπίδα του ότι «η πιο ελπιδοφόρα προοπτική θα αποδειχθεί τελικά και πιο βάσιμη». Φαίνεται, επίσης, και από τον παραλληλισμό (αναλογία) που κάνει ανάμεσα στην αυτοματοποίηση της παραγωγής και στα θετικά αποτελέσματα που αυτή έφερε στη ζωή μας και στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς ελπίζει ότι και αυτή θα μας απαλλάξει από βαρετές δουλειές και θα συμβάλει ώστε να είμαστε πιο ανθρώπινοι. Κατά συνέπεια, η δήλωσή του «Είμαι αισιόδοξος» συμφωνεί με όσα έχει αναφέρει στην απάντηση της προηγούμενης ερώτησης.
β. Η σύνταξη στην πρόταση αυτή είναι ενεργητική. Με την ενεργητική σύνταξη τονίζεται το υποκείμενο, δηλαδή οι αισιόδοξοι ως φορείς αλλαγής. Επιπλέον, με τη χρήση της ο λόγος γίνεται πιο απλός, πιο άμεσος, πιο οικείος και ευκολότερα κατανοητός. Τα στοιχεία αυτά είναι χαρακτηριστικά της προφορικής ομιλίας και συνάδουν (συμφωνούν, ταιριάζουν) στο συγκεκριμένο είδος κειμένου, που είναι συνέντευξη.
Μετατροπή σε παθητική σύνταξη: διότι μόνο από τους αισιόδοξους αλλάζει ο κόσμος.
Β3. Πρόθεση της αρθρογράφου στην παράγραφο αυτή είναι να ενημερώσει τον αναγνώστη για το τι ακριβώς είναι η αισιοδοξία και να δείξει ότι δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα η άποψη σύμφωνα με την οποία αισιοδοξία σημαίνει να τα βλέπουμε όλα θετικά. Ένας τρόπος με τον οποίο αναπτύσσεται η παράγραφος είναι ο ορισμός. Ορίζεται η αισιοδοξία «αισιοδοξία είναι … μαθαίνεται». Ο εκτεταμένος ορισμός εξυπηρετεί την πρόθεση της αρθρογράφου, γιατί με αυτόν περιγράφονται, στις «διαφορετικές αποχρώσεις και εκφάνσεις της», με αντικειμενικό, συγκεκριμένο, ακριβή και σαφή τρόπο τα χαρακτηριστικά της αισιοδοξίας ως στάσης ζωής. Έτσι, αποφεύγονται η παρερμηνεία και η παρανόησή της και ο αναγνώστης κατανοεί καλά τη σημασία της.
ΘΕΜΑ Γ
Το ποιητικό υποκείμενο εκφράζει μια απόλυτα θετική στάση απέναντι στη ζωή και όλη η ποιητική αφήγηση αποτελεί μια ισχυρή κατάφαση στη ζωή που τονίζεται με την επανάληψη, σε κατηγορηματικό τόνο, της δήλωσης «Εμείς τη λέμε τη ζωή». Το ποιητικό υποκείμενο μιλάει σε α΄ πληθυντικό πρόσωπο «Εμείς τη λέμε», προφανώς για λογαριασμό όλων, όσοι διατηρούν την ίδια στάση, γεγονός που βοηθά τον αναγνώστη να νιώσει οικειότητα και να ενταχθεί σε αυτή την στάση. Με πίστη και αγαπητική διάθεση ανταποκρίνεται ευθέως, χωρίς φόβο και υπεκφυγές, στις προκλήσεις της ζωής. Η εικόνα με το κατάματα κοίταγμα και τη χειραψία με την προσωποποιημένη ζωή εικονοποιεί παραστατικά τη στάση αυτή «Εμείς τη λέμε τη ζωή την πιάνουμε απ’ τα χέρια / Κοιτάζουμε τα μάτια της που μας ξανακοιτάζουν». Το ποιητικό υποκείμενο έχει βιώσει τον πόνο του κακού, αλλά έχει επίγνωση της γοητείας της ζωής και θέλει να την απολαμβάνει, αποδεχόμενο με ψυχραιμία, σεβασμό και αξιοπρέπεια τους αποχωρισμούς και τις απώλειες «Και χαιρετούμε τα πουλιά της που μισεύουνε». Ο καταληκτικός στίχος «Είμαστε από καλή γενιά» ακούγεται ως αιτιολόγηση που επιβεβαιώνει την αυτοπεποίθηση, την τόλμη, τον ενθουσιασμό και τη θέληση για ζωή.
Με εκφράζει απόλυτα αυτή η στάση ζωής, γιατί δίνει διέξοδο και προοπτική στα όνειρα και τις επιδιώξεις μου για το μέλλον. Θέλω να ελέγχω και να κατευθύνω εγώ τη ζωή μου. Δε θέλω να επιτρέψω στις δυσκολίες και τα προβλήματα να με καταβάλουν και να μου στερήσουν τη θέληση για ζωή και δράση. Θα αντιμετωπίζω ψύχραιμα τις αντιξοότητες και πάντα θα επιδιώκω με τη δράση μου ευνοϊκή εξέλιξη!
ΘΕΜΑ Δ
Τόπος και ημερομηνία: Αθήνα, 10.12.2024
Από: Α.Β., μαθητή/μαθήτρια Γ΄ Λυκείου
Προς: την κ. Ροδούλα Τρακάδα
Θέμα: Αισιοδοξία και απαισιοδοξία
Προσφώνηση: Κυρία Τρακάδα,
Πρόλογος
Πήρα το θάρρος να σας αποστείλω αυτό το e-mail, πρώτα, για να σας συγχαρώ για τη φυσικότητα και την αλήθεια με την οποία αναφέρεστε στην αισιόδοξη στάση ζωής στο άρθρο σας «Μύθοι για τους αισιόδοξους ανθρώπους». Ύστερα, γιατί θα ήθελα να σας εκφράσω τις σκέψεις μου για λόγους που με κάνουν αισιόδοξο/-η ή απαισιόδοξο/-η και τη συμφωνία μου με την άποψή σας ότι η αισιοδοξία μαθαίνεται.
Κύριο μέρος
Α΄ νοηματική ενότητα: λόγοι που προκαλούν αισιοδοξία ή απαισιοδοξία (σε α΄ ενικό και σε γ΄ πρόσωπο)
1η υποενότητα: αισιοδοξία
- Στην εποχή μας υπάρχουν πολλοί λόγοι που με κάνουν να ελπίζω ότι το μέλλον μπορεί να είναι καλύτερο απ’ ό,τι το παρελθόν. Η αισιοδοξία μου δεν απορρέει τόσο από τη φύση ενός/μιας νέου/νέας που έχει όλη της ζωή μπροστά του/της και ευελπιστεί ότι μπορεί με τη δράση της να την κάνει όμορφη, παρά τις δυσκολίες, που σίγουρα θα βρει στον δρόμο του/της. Απορρέει, κυρίως, από τις δυνατότητες που προσφέρει η σύγχρονη εποχή και τις θετικές εξελίξεις που προοιωνίζονται τα επιτεύγματα του ανθρώπου.
- Τα σύγχρονα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα της πληροφορικής, της τεχνητής νοημοσύνης, της γενετικής και της βιοτεχνολογίας υπόσχονται ένα ευοίωνο μέλλον, με θεραπεία ανίατων ως τώρα ασθενειών, με επιβράδυνση του γήρατος και εκπληκτική παράταση του ορίου ζωής των ανθρώπων, με γνώσεις, με ελευθερία και ανέσεις.
2η υποενότητα: απαισιοδοξία
Δεν είμαι, βέβαια, αθεράπευτα αισιόδοξος/-η και αιθεροβάμων. Δεν ζω σε άλλον κόσμο. Γνωρίζω ότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα που προκαλούν ανησυχία και άγχος στον άνθρωπο. Αναφέρομαι στην καταστροφή του περιβάλλοντος, στους πολέμους που μαίνονται, στην παραβίαση δικαιωμάτων του ανθρώπου, στη φτώχεια. Όλα αυτά βάζουν σε μελαγχολικές σκέψεις και προκαλούν στον άνθρωπο συναισθήματα ανασφάλειας και απαισιοδοξίας, καθώς βλέπει ότι με τις σαρωτικές αλλαγές που συντελούνται γύρω του όλα γίνονται ασταθή, ρευστά, απροσδιόριστα, αβέβαια. Για τίποτε δεν νιώθει πλέον σίγουρος, ούτε για το επαγγελματικό του μέλλον ούτε για τις κοινωνικές του κατακτήσεις ούτε για δικαιώματα που με αγώνες και θυσίες απέκτησε.
Β΄ νοηματική ενότητα: η αισιοδοξία μαθαίνεται (σε α΄ πληθυντικό και σε γ΄ πρόσωπο)
(Με αλληλουχία και συνοχή η απάντηση/θέση και στη συνέχεια η αιτιολόγησή της)
Όμως, ακόμα και με αυτές τις δυσκολίες, μπορούμε να μάθουμε να είμαστε αισιόδοξοι και να μη μας καταβάλλουν αυτές συναισθηματικά. Γιατί, όπως σωστά επισημαίνετε στο άρθρο σας, αισιοδοξία σημαίνει να μάθουμε και να μπορούμε, αναλύοντας την πραγματικότητα και εικάζοντας, βάσει δεδομένων, τις προοπτικές, να επιλέγουμε την πιο αίσια έκβαση των πραγμάτων. Κυρίως, όμως, να αγωνιζόμαστε να διαμορφώσουμε την έκβαση που θέλουμε, χωρίς να παραμένουμε αδρανείς λόγω των πιθανών ή απίθανων αρνητικών σεναρίων. Συμφωνώ, λοιπόν, μαζί σας ότι η αισιοδοξία μαθαίνεται.
Άλλος τρόπος με τον οποίο μπορούμε να μάθουμε να είμαστε αισιόδοξοι είναι να αποφεύγουμε τον αρνητισμό, να μην προεξοφλούμε δυσοίωνες εξελίξεις, να μην τα βλέπουμε όλα μαύρα και να μη μας κυριεύουν η απογοήτευση, η απελπισία ακόμα και ο πανικός. Αντίθετα, καλό είναι επικεντρωνόμαστε σε εναλλακτικές θετικές προοπτικές προσπαθώντας να τοποθετήσουμε τα γεγονότα στη σωστή τους διάσταση, να τα αντιμετωπίζουμε με ψυχραιμία και με τη λογική. Να έχουμε, άλλωστε, πάντα υπόψη μας ότι κανένα σενάριο δεν εξελίσσεται ακριβώς σύμφωνα με τις προβλέψεις. Αλλά, ακόμα κι αν υπάρξει η χειρότερη εξέλιξη, να πιστεύουμε ότι μπορούμε να ξαναφτιάξουμε τα πράγματα.
Επίλογος
Η αισιοδοξία ως στάση ζωής δεν σημαίνει ότι περιμένουμε να εξελιχθούν τα πράγματα θετικά, «κατ’ ευχήν». Σημαίνει ότι με τη δράση μας προσπαθούμε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις, ώστε να εξελιχθούν όπως αισιοδοξούμε, όπως προσδοκούμε, όπως ελπίζουμε. Η διαφορά της ευχής από την αισιοδοξία είναι η δράση. Γι’ αυτό οι αισιόδοξοι δημιουργούν το μέλλον αλλάζοντας τον κόσμο.
Αποφώνηση
Με ιδιαίτερη εκτίμηση
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΘΕΜΑ Β
Β1.
Ο τίτλος «Μύθοι για τους αισιόδοξους ανθρώπους» δικαιολογείται από το περιεχόμενο του κειμένου. Η λέξη «μύθοι» στον τίτλο σημαίνει ότι οι αντιλήψεις σύμφωνα με τις οποίες αισιόδοξος είναι ο άνθρωπος που πιστεύει ότι όλα θα έχουν θετική και ευτυχή εξέλιξη «που τα βλέπει όλα θετικά!», «τα βλέπει όλα ρόδινα και θεωρεί πως όλα θα πάνε καλά!» δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα «βλέπει τις δυσκολίες», «μπορεί να βιώσει ακόμα και κατάθλιψη» και «Είναι μύθος πως η κατάθλιψη είναι «προνόμιο» των απαισιόδοξων».
Β2.
α. Νοηματικά ανάμεσα στην πρώτη και στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου υπάρχει σχέση αντίθεσης. Αναλυτικά, στην πρώτη παράγραφο αναφέρεται ότι η αισιοδοξία νοείται ως έννοια θετικά υπερφορτισμένη, σε βαθμό που αισιόδοξος να θεωρείται αυτός που τα βλέπει όλα καλά και ρόδινα «τα βλέπει όλα θετικά!». Αντίθετα, στη δεύτερη παράγραφο εκφράζεται η άποψη ότι αυτή η αντίληψη για την αισιοδοξία είναι μονόπλευρη και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα «δεν είναι τόσο μονοδιάστατο». Η αντιθετική νοηματική σχέση των δύο παραγράφων δηλώνεται εμφατικά στην αρχή της δεύτερης παραγράφου με τη διαρθρωτική φράση «Και όμως».
β. Ένα από τα σχήματα λόγου που υπάρχουν στην παράγραφο αυτή είναι το σχήμα άρση και θέση «Ο αισιόδοξος δεν είναι ένας άνθρωπος … αισιόδοξος είναι ο άνθρωπος…». Με το σχήμα άρση και θέση αποσαφηνίζεται αρνητικά και θετικά τι δεν είναι και τι ακριβώς είναι ο αισιόδοξος και γίνεται κατανοητή η σημασία της έννοιας σε όλες τις διαφορετικές αποχρώσεις και εκδηλώσεις της.
(Υπάρχουν, επίσης, τα σχήματα λόγου: οι μεταφορές «“πέφτει”» και «ρόδινα», το ασύνδετο «εκείνος που βλέπει …μπορεί να βιώσει» και η επανάληψη «αναγνωρίζει … αναγνωρίζει … αναγνωρίζει», με τα οποία περιγράφονται (ορίζονται) με παραστατικό και εμφατικό τρόπο τα χαρακτηριστικά του αισιόδοξου και γίνεται σαφής και κατανοητή η έννοια.)
Β3. Με την παράθεση της ρήσης του Θίοντορ Ρούσβελτ σε ευθύ λόγο ο συνεντευξιαζόμενος πετυχαίνει να αποδώσει με αμεσότητα, ζωντάνια, αυθεντικότητα, εγκυρότητα, αντικειμενικότητα και πειστικότητα την άποψή του για την αισιοδοξία και τους αισιόδοξους. Έτσι, ενισχύει την αξιοπιστία του για όσα υποστηρίζει σχετικά με την αισιοδοξία με το κύρος της άποψης ενός προέδρου των ΗΠΑ και νομπελίστα (επίκληση στην αυθεντία). Επιπλέον, προσδίδει στον λόγο του υφολογική ποικιλία, καθώς τον ποικίλλει με την αυτούσια παράθεση της ρήσης και με το ιδιαίτερο ύφος που αυτή έχει.
Για τη συγγραφή του κριτηρίου προσομοίωσης συνεργάστηκαν οι Σπυρίδων Κ. Κούτρας, Υπαπαντή Η. Ζουρούδη, Γλυκερία Ι. Βογιατζή.
Καλή χρονιά, με αισιοδοξία και ευτυχία!
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου