Η ΕΥΓΕΝΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Ο κυνηγός των χαμένων καλών τρόπων (26692)
Διασκευασμένο κείμενο, που δημοσιεύτηκε στις 21.8.2022, Gala, τχ. 217 , Πρώτο Θέμα.
Ο έμπειρος δημοσιογράφος και συγγραφέας Χρήστος Ζαμπούνης δημιούργησε το πρώτο εμβριθές και απολαυστικό εγχειρίδιο για τους κανόνες συμπεριφοράς και συνύπαρξης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το διαδικτυακό savoir vivre μοιάζει με τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας: τηρώντας τον πιστά, αποφεύγουμε τα ατυχήματα.
«Αυτοαναφορικοί, αυτο-αποθεωτικοί και φιλτραρισμένοι. Κολλημένοι, εξαρτημένοι και εθισμένοι». Όπως κι αν επιλέγουμε να μοιάζουμε και όποια σχέση και αν επιλέγουμε να διατηρούμε με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο τέλος της ημέρας είμαστε συνδεδεμένοι. Τόσο πολύ, τόσο στενά, ώστε ο διαδικτυακός κόσμος δεν είναι πια αντανάκλαση ή κατοπτρισμός του απτού, πραγματικού κόσμου, αλλά λειτουργεί απολύτως αυτονομημένος. Σε ποιον δεν έχει συμβεί να επικοινωνεί και μάλιστα να εμφανίζεται λαλίστατος μέσω διαδικτύου με ανθρώπους με τους οποίους με το ζόρι ανταλλάσσει μια καλημέρα κάθε φορά που συναντιούνται δια ζώσης; Ή ποιος δεν έχει τρομάξει να αναγνωρίσει τον άλλο, όταν απεκδύεται τον μανδύα του χρήστη των κοινωνικών δικτύων και φορά απλώς την ανθρώπινη εξάρτυσή του; Στο Διαδίκτυο ζούμε και επικοινωνούμε, φλερτάρουμε και ερωτευόμαστε, πολιτικολογούμε, διαφωνούμε, φανατιζόμαστε, κρίνουμε, σχολιάζουμε, χαιρόμαστε και θρηνούμε, όμως η αλήθεια είναι πως ό,τι κι αν κάνουμε το κάνουμε συχνά με υπερβολικό, στρεβλό ή ακόμη και παρωχημένο τρόπο. Ο Νο 1 κανόνας προκύπτει από την απάντηση στην ερώτηση: Θα λέγαμε τα ίδια που γράφουμε στο Διαδίκτυο, αν είχαμε τον άλλο απέναντί μας;
Το savoir vivre καλύπτει κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι αλήθεια ότι στα κοινωνικά δίκτυα και στη διαδικτυακή επικοινωνία επελαύνει η αγένεια. Πιστεύω ότι όλοι θα έπρεπε να αναρωτιόμαστε για το αποτύπωμα που αφήνουμε στον εικονικό κόσμο. Η ευγένεια μπορεί να είναι απάντηση ακόμα και στις άναρθρες κραυγές, στα ατεκμηρίωτα επιχειρήματα, στα fakenews, στο hate speech, στις κατάρες, τον διαδικτυακό ψόγο που χαρακτηρίζει συχνά τη διαδικτυακή επικοινωνία.
Στο διαδικτυακό savoir vivre μπορεί κανείς να βρει κεφάλαια για την ηλεκτρονική αλληλογραφία, το κινητό τηλέφωνο, την τηλεργασία και τις τηλεδιασκέψεις, την κυβερνοασφάλεια και βέβαια τους 100 χρυσούς κανόνες σοσιαλμιντιακής συνύπαρξης.
Είναι προτιμότερο να ψάχνει κάποιος στη βιβλιοθήκη του παρά στην οθόνη του κινητού του, αυτό δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να είναι συνδεδεμένος. Το κινητό στο τραπέζι είναι σαν ένας απρόσκλητος επισκέπτης που παρεισφρέει ανάμεσα στους ανθρώπους ειδικά στα οικογενειακά τραπέζια. Προτεραιότητα όμως έχει ο άνθρωπος που είναι παρών απέναντί μας. Το ερώτημα είναι : στη διαδικτυακή ζωή υπάρχουν όρια και στοιχειώδεις κανόνες, όπως και στην πραγματική;
Θέμα 1
«Στο Διαδίκτυο ζούμε και επικοινωνούμε, φλερτάρουμε και ερωτευόμαστε, πολιτικολογούμε, διαφωνούμε, φανατιζόμαστε, κρίνουμε, σχολιάζουμε, χαιρόμαστε και θρηνούμε, όμως η αλήθεια είναι πως ό,τι κι αν κάνουμε το κάνουμε συχνά με υπερβολικό, στρεβλό ή ακόμη και παρωχημένο τρόπο». Στην παραπάνω περίοδο της δεύτερης (2ης) παραγράφου του Κειμένου 1 να βρεις και να γράψεις στο τετράδιό σου δύο σχήματα λόγου. Τι πετυχαίνει ο/η συντάκτης/-τρια με τη χρήση τους;
Μονάδες 10
Θέμα 2
Να εξετάσεις τη σχέση του τίτλου του Κειμένου 1 με το περιεχόμενό του.
Μονάδες 15
Θέμα 3
«Αυτοαναφορικοί, αυτο-αποθεωτικοί και φιλτραρισμένοι. Κολλημένοι, εξαρτημένοι και εθισμένοι». Τι πετυχαίνει ο/η συντάκτης/-τρια του Κειμένου 1 με την επιλογή των ελλειπτικών προτάσεων στις παραπάνω δύο πρώτες περιόδους της δεύτερης (2ης) παραγράφου του Κειμένου 1; (μονάδες 4)
Μονάδες 10
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Θέμα 1
Ένα σχήμα λόγου στην περίοδο αυτή είναι το ασύνδετο «ερωτευόμαστε, πολιτικολογούμε, διαφωνούμε, φανατιζόμαστε, κρίνουμε, σχολιάζουμε, χαιρόμαστε». Με το ασύνδετο σχήμα πετυχαίνει να παραθέσει σε πυκνό λόγο το πλήθος των δραστηριοτήτων που αναπτύσσουμε ως χρήστες στο Διαδίκτυο, να κάνει το ύφος του λόγου γοργό και ζωηρό και να προκαλέσει συναισθηματική ένταση στον αναγνώστη. Δεύτερο σχήμα λόγου που υπάρχει στην περίοδο αυτή είναι η αντίθεση «όμως η αλήθεια είναι…». Με την αντίθεση ο συγγραφέας εκφράζει την άποψή του πως όσα κι αν κάνουμε ως χρήστες στο Διαδίκτυο δεν τα κάνουμε συνήθως με σωστό τρόπο «το κάνουμε συχνά με υπερβολικό, στρεβλό ή ακόμη και παρωχημένο τρόπο». Με την αντίθεση (λόγος - αντίλογος) ο συγγραφέας αισθητοποιεί τον λόγο, του προσδίδει δραματική ένταση, κάνει το ύφος ζωηρό και κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη.
Θέμα 2
Ο τίτλος του Κειμένου 1 «Ο κυνηγός των χαμένων καλών τρόπων» σχετίζεται άμεσα με το περιεχόμενό του και προϊδεάζει τον αναγνώστη γι’ αυτό, παρόλο που δε γίνεται αναφορά στο Διαδίκτυο. Οι «χαμένοι καλοί τρόποι», η αγένεια που χαρακτηρίζει την επικοινωνία χρηστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η επιδίωξη «κυνηγός» να υπάρχουν οι καλοί τρόποι, η ευγένεια, είναι το θέμα του κειμένου. Η σχέση του τίτλου με το περιεχόμενο του κειμένου επιβεβαιώνεται αμέσως στον πρόλογο στον οποίο γίνεται αναφορά στη σύνταξη από δημοσιογράφο και συγγραφέα εγχειριδίου για τους κανόνες συμπεριφοράς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την αποφυγή δυσάρεστων καταστάσεων «Ο έμπειρος δημοσιογράφος … αποφεύγουμε τα ατυχήματα». Αλλά και σε όλη την ανάπτυξη του κειμένου υπάρχουν ρητές αναφορές στην αγένεια, όπως «στη διαδικτυακή επικοινωνία επελαύνει η αγένεια», και στην ανάγκη να υπάρχουν καλοί τρόποι και ευγένεια, όπως «Η ευγένεια μπορεί να είναι η απάντηση … τον διαδικτυακό ψόγο που χαρακτηρίζει συχνά τη διαδικτυακή επικοινωνία», «διαδικτυακό savoir vivre», «100 χρυσούς κανόνες σοσιαλμιντιακής συνύπαρξης».
Θέμα 3
Από αυτές τις ελλειπτικές προτάσεις λείπουν κύριοι όροι τους, όπως είναι το ρήμα (μοιάζουμε, είμαστε) και συμπληρώματά του. Με την παράλειψη των όρων αυτών αποκτούν ξεχωριστή σημασιολογική βαρύτητα και αναδεικνύονται οι όροι που υπάρχουν. Στις προτάσεις αυτές οι όροι που υπάρχουν είναι κατηγορούμενα. Έτσι, προβάλλονται με έμφαση οι ιδιότητες που μας χαρακτηρίζουν ως χρήστες των κοινωνικών δικτύων, ότι δηλαδή περιαυτολογούμε και εξυψώνουμε σε υπερβολικό βαθμό τον εαυτό μας και ότι είμαστε εθισμένοι και εξαρτημένοι από τα μέσα αυτά.
Θεωρία, παραδείγματα και ασκήσεις για όλους τους τύπους των θεμάτων της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας μπορείτε να βρείτε στο βιβλίο μας "Γράψ' το έτσι!", εκδόσεις Σαββάλλας.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Θέλουμε να αξιοποιείτε τα κριτήρια, τα κείμενα, τα θέματα και τις απαντήσεις που δίνουμε σε αυτά (γι' αυτό, άλλωστε, και τα αναρτούμε), αλλά σας παρακαλούμε να αναφέρετε και την πηγή προέλευσής τους.
Ευχαριστούμε
Σπυρίδων Κ. Κούτρας - Υπαπαντή Η. Ζουρούδη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου